Inloggen
voeg je verhaal toe

Verhalen

OP WEG NAAR DE HEMEL?

Aan gelovigen van vele godsdiensten wordt een individueel, lichamelijk voortbestaan na de dood in het vooruitzicht gesteld. Wie "het beloofde land" (een betere wereld) verwacht, kan en hoeft (blijkbaar) geen genoegen te nemen met de gedachte dat dit doel bereikt en de belofte verkregen kan worden door het leven van geslacht op geslacht door te geven. Nee, de belofte geldt voor ieder mens persóónlijk en ieder mens zal dus individuéél voortbestaan.

In de christelijke leer staat de lichamelijke opstanding van Jezus garant voor de “wederopstanding des vleses” van alle mensen. Het beeld van een individueel voortbestaan na dit leven wordt in de bijbel bevestigd door de mededeling dat Jezus voor de ogen van zijn leerlingen lijfelijk ten hemel voer. Het geeft overigens wel te denken dat van een zó indrukwekkende gebeurtenis alleen Lucas in het bijbelboek van de Handelingen der Apostelen een min of meer plastische beschrijving geeft. De evangeliën zeggen er weinig of niets over.

Wie letterlijk gelooft in een lichamelijke wederopstanding moet wel wat merkwaardigheden voor lief te nemen. Om maar wat te noemen: mensen maken al miljoenen jaren deel uit van de stofwisselingsprocessen op aarde; de atomen van mijn lichaam hebben waarschijnlijk deel uitgemaakt van andere organismen, inclusief vroegere generaties mensen. Dat geeft dus bij een lijfelijk opstanding wel wat problemen. Ook vernieuwen de meeste lichaamscellen zich voortdurend. In een lichaam van nu is weinig terug te vinden van hetzelfde lichaam twintig, dertig jaar eerder. Wat staat er dan op? Het lichaam zoals het was op de sterfdag? Of zoals het was in de kracht van het leven? Wat moeten we ons voorstellen van de wederopstanding van heel jong of heel oud gestorven mensen? Wat mag dat wel betekenen: dat hun lichamen weer met hun zielen verenigd zullen worden? Wélke lichamen? En welke individualiteit heeft een doodgeborene kunnen ontwikkelen? Of een kind dat zonder hersenstam geboren is?

Vindt u het niet gepast om het geloof in een lichamelijke wederopstanding zo op de korrel te nemen? Maar waarom zouden orthodoxe gelovigen wel van mij mogen vragen een mirakel, ondanks alle evidente ongerijmdheden, klakkeloos te aanvaarden, maar zou het ongepast zijn, hun te vragen zich van die ongerijmdheden rekenschap te geven? Ongepast lijkt mij een geloof dat de blik op oneindig en het verstand op nul zet.

De leer van het individuele voortbestaan van de mens na de dood wortelt in een antropocentrische gedachtegang en wel deze: alles wat leeft is eindig, maar wij mensen zijn zo belangrijker dat dit niet voor óns kan gelden. Wíj claimen een eeuwig, individueel, lichamelijk voortbestaan.
Een ander motief voor het leerstuk van de persoonlijke onsterfelijkheid zal stellig geweest zijn, dat het voorzag in de behoefte om gelegenheid te scheppen goede daden naar verdienste te laten belonen en kwade naar rato te laten bestraffen, dus om in het hiernamaals alsnog rekeningen te vereffenen die tijdens het aardse bestaan van de mens onbetaald bleven.

Kunnen we ons een voorstelling maken van een individueel en eeuwig voortbestaan na ons aardse leven? En mógen we van een geloofsopvatting wel verlangen dat we ons er iets bij kunnen voorstellen? Ik ben geneigd de eerste vraag met nee en de tweede met ja te beantwoorden. Een leer die zich aan elk voorstellingsvermogen en aan elke logica onttrekt, slaat nergens meer op. Ze kan weinig meer zijn dan een doctrine die slaafse aanvaarding vereist.

Let wel: met het bovenstaande bedoel ik niet, dat een geloofsopvatting beperkt moet blijven tot wat volgens de natuurwetenschap mogelijk is. Je hoeft niet te gelóven dat Jezus water in wijn veranderde, op het water liep en een gestorvene na drie dagen weer tot leven bracht, om je er toch iets bij te kunnen voorstellen. Het is in natuurkundige zin niet, maar in lógische zin wél mogelijk dat natuurwetten buiten werking worden gesteld. Bij een eeuwig zalig leven evenwel kan niemand zich iets voorstellen zonder in absurditeiten te vervallen; het fenomeen is in lógische zin onmogelijk, aangezien leven per definitie verandering impliceert. Wat volmaakt is hoeft niet meer te veranderen - waarom zou het? In een hemel met volmaakte wezens, is alle ontwikkeling tot stilstand gekomen en gestold tot een panopticum. Wie uitziet naar een nieuwe aarde waarop een gelukkiger mensheid lééft, moet de idee van volmaaktheid laten varen.

Geen hemelvaart dus van een opgestane Heer? Wat mij betreft wél, als "opgevaren ten hemel" ten diepste betekent dat de geest van Jezus Christus, dat is de geest van Liefde, uiteindelijk triomfeert teneinde egocentrische, aan elkaar vijandige mensen aaneen te smeden tot een waarachtige Mensheid.
Maar dat is toch wishful thinking en een aanfluiting van het gezonde verstand? Dat kan toch niet waar zijn? De tegenstellingen in de wereld worden immers juist aangescherpt in plaats van overbrugd! In plaats van integratie zien we toch allerlei symptomen van desintegratie: afscheidingsbewegingen van (etnische) minderheden, toenemende rassen- en vreemdelingenhaat, terroristische aanslagen, zinloos geweld op straat, meer en meer subculturen!

Inderdaad, die verschijnselen zijn er. En geen wonder. Er is sprake van een verdichting van de wereldbevolking en een vermenging van volken en rassen in een tempo en op een schaalgrootte die ongekend is. Oorlogen en tegenstellingen tussen rijke en arme landen,tussen rassen, culturen en godsdiensten, hongersnoden, vervolgingen, onderdrukkingen zijn symptomen van het smeltkroesproces waarin de wereldbevolking gedompeld is. Natuurlijk wekt dat afstotingsverschijnselen op. Wat dat betreft gedragen organisaties (stamverbanden, rassengemeenschappen, volken en naties) zich niet veel anders dan organismen waarin vreemde cellen binnendringen. Een proces van integratie is per definitie langdurig en pijnlijk. Individuen zijn van nature geneigd zich in een gemeenschap te gedragen als cellen in een lichaam die zich tegen vreemde cellen teweer stellen. Wie is helemaal vrij van xenofobie? Niettemin, ondanks alle ellende en problemen die het geboorteproces van een integrale mensheid met zich meebrengt, zal dit proces zich onweerstaanbaar voortzetten.

Schrijver: N. Wamelink, 3 mei 2006


Geplaatst in de categorie: religie

3.7 met 6 stemmen 851



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)