Inloggen
voeg je verhaal toe

Verhalen

De waarheid is de snelste leugen

In lang vervlogen tijden, toen mensen nog scripties op papier typten en studenten nog boeken kochten, omdat het kopiëren te duur was, las ik in een boek over wetenschapsfilosofie over Karl Popper. Later heb ik begrepen dat de beste man nog veel meer interessants geschreven heeft – misschien kunt u mij later nog eens eraan herinneren dat ik nog meer van hem moet lezen, want ik kom er maar niet toe – deze Karl Popper legde uit dat het belangrijkste in de wetenschap was dat je stellingen deed die falsifieerbaar waren. Of, zo kunt u het ook zeggen, dat een goed wetenschapper een stelling kiest, waarvan hij weet dat aan te tonen is dat hij fout is. Als dat niet lukt, dan is hij waar.

Maar, zo leerde Popper ook, soms lukt het een hele lange tijd niet om aan te tonen dat de stelling niet klopt. De stelling is dan niet waar, maar niemand weet het. Erger, iedereen – vooral wetenschappers denken dat de stelling klopt. Op een bepaald moment lukt het toch iemand om de stelling te falsifiëren en dan is de wetenschapper verder – de stelling is weg en er zijn nieuwe stellingen die misschien wel waar zijn.

Maar, zo ging Popper verder, hij kon erg lastig zijn, de kans dat een stelling klopt is erg klein. De wereld is volgens Popper zo ingewikkeld dat het bijna onmogelijk is stellingen te bedenken die nooit falsifieerbaar zijn. Dus bij elke stelling waarvan de wetenschap weet dat hij klopt, mogen we er volgens Popper vanuit gaan dat hij waarschijnlijk vroeg of laat zal sneuvelen en niet waar blijkt te zijn.

Toen bedacht ik het ezelsbruggetje: de waarheid is de snelste leugen. We geloven dat iets waar is, maar dat is waarschijnlijk – nooit zeker – waarschijnlijk tijdelijk.

Dit bedacht ik in een tijd dat computers alleen nog bedoeld waren om het getal pi te vinden en raketten naar de maan te sturen. Maar de kracht van de computers van toen is te vergelijken met de kracht van de computer die wij nu allemaal in onze broekzak hebben zitten. Rekenkracht die toen miljoenen dollars kostte, kost nu nog geen honderd euro. En met die zakcomputers vertellen mensen elkaar heel vaak leugens.

Heel erg snel.

Met andere woorden: de leugens van tegenwoordig zijn veel sneller dan toen we ze met een typemachine moesten kopiëren en we ze met een brief naar elkaar moesten versturen of, dat kon al wel, via een draad aan elkaar vertelden. Als we thuis waren.

Ik weet niet wat Popper van deze tijd zou vinden. Hij zou zich misschien net zo thuis voelen als Catweazle in de jaren zestig. Leugens zijn nu sneller dan Karl Popper zich ooit had kunnen indenken. Zich had kunnen voorstellen. Of had kunnen nachtmerriën.

Schrijver: Jan R. Lønsing, 6 december 2018


Geplaatst in de categorie: wetenschap

2.0 met 1 stemmen 557



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)