Sombere waarheid?

Wie de dingen somber inziet, heeft er hoogstwaarschijnlijk een juiste kijk op. Het leven houdt een keer op en de laatste jaren van een bestaan zijn zelden zonder ellende, verdriet en pijn. De medische wetenschap heeft vooral het lijden verlengd, de mogelijkheid om met allerlei gebreken te blijven voortleven.
Maar om dat leven zin te geven schiet iedere wetenschap tekort. Misschien dat een vast geloof in een hiernamaals sommige mensen een troost biedt, voor goddeloze mensen als mij biedt het geen enkel soelaas. Sterker nog, voor mij is de belofte van een hiernamaals een reden om me juist niet bij een religie aan te sluiten.
In een alles bestierende universele god te geloven is een zwaktebod, er is niets mee verklaard en verdomd weinig mee gebaat. Ik vind het aardse bestaan vaak al eindeloos moeilijk en oeverloos ingewikkeld, een god kan mij daar niet van afbrengen. Met moeite weet ik me met nog enigszins concrete dingen bezig te houden, opdat de dag toch nog een beetje structuur krijgt.

Gelukkig vergaat het de meeste mensen niet zo slecht en achten ze zichzelf verheven boven anderen, zijn ze in alles bovengemiddeld goed en twijfelen ze niet aan hun eigen capaciteiten. Zelfs notoire brokkenpiloten denken nog beter te rijden dan de gemiddelde automobilist. En er is geen roker te vinden die niet denkt dat hij longkanker ontlopen kan, ondanks weinig bemoedigende statistieken. Het bewijs is meermaals geleverd dat vrijwel iedereen zichzelf overschat op allerlei fronten, totdat de rampspoed de illusie in heeft gehaald.

Maar zelfs als het geluk in het voordeel speelt, voegt zich daarbij vaak het waandenkbeeld, dat men vrij ernstig tekort wordt gedaan in het leven, om te beginnen wat betreft de bezoldiging van het werk dat men als geen ander verricht, maar ook in de vakantiebestemmingen die men zich veroorloven kan; voor de zekerheid hebben sommigen al een stoel geboekt bij de eerste de beste commerciële ruimtevlucht, uit angst iets te missen waarop hun leven recht heeft. En wat in werkelijkheid niet lukt, lukt wel in de droom, wat de reden is van het florissante bestaan van vele loterijen als van een onderneming waar men zich kan laten invriezen tot zich betere tijden aandienen, waarin het eeuwige leven tot de standaardvoorzieningen behoort.

De leugen dat het leven vooruitgang inhoudt in plaats van de waarheid dat het een onomkeerbaar verval betreft is het voornaamste motief om het bestaan te verduren en door te zetten, in de hoop op succes en geluk dat zal toevallen, als ware het een rechtvaardigheid die eindelijk geschiedt. Het streven naar fortuin in de vorm van macht en geld is onbegrensd. Elk doel dat wordt bereikt is geen aanleiding tot opheffing van de zaak, maar een aanzet tot nog meer en beter en groter. Ook als er geen meer en beter en groter meer te verdelen of te verkrijgen is. De mens is binnen de natuur een voortwoekerend onkruid dat van geen ophouden weet en zo sterk groeit dat het zichzelf verstikt, of als een groene bloei in sloten alle zuurstof voor de overige organismen wegvangt, massale vissterfte tot gevolg hebbend.

Mede hierdoor zie ik het leven als eindig, niet alleen voor de mens in het algemeen maar ook voor mezelf omdat ik niets zie in reïncarnatie noch in het idee dat het leven een leerfase inhoudt voor de ziel die mij bezit als uiterlijke vorm. Ik geloof niet in meerdere levens, een enkel leven is mij al mysterieus en in feite absurd genoeg. Bovendien stelt het de executie uit, eens zal er toch een eind aan moeten komen, dus waarom niet meteen in dit leven? Ik vind er hoe dan ook geen troost in als ik een nabestaan zou hebben, net zo min als het me troost, een voorbestaan te hebben gehad.

Mij bekruipt vaak het mismoedige gevoel dat ik van alles niks weet en niks van alles. De onzekerheid knaagt al vele jaren aan mij. Besluiteloosheid is mijn grootste zwakte en het excuus ervoor, namelijk dat de consequentie van een besluit een leugen inhoudt, de leugen dat je er iets mee opschiet, is wat te gemakkelijk voor mijn ingewikkelde manier van denken. Hoe het ook zij, ik heb me nooit op iets toe kunnen leggen met 100% overtuiging, zoals het vinden en vasthouden van een bij me passende baan, het aangaan van een relatie en mogelijk het opvoeden van kinderen, en dergelijke meer. Het probleem is niet dat ik geen verantwoordelijkheid dragen kan, nee, het probleem is dat ik te veel verantwoordelijkheid voel, te veel om te kunnen dragen, ik bezwijk erdoor, ik stik erin, vind geen ruimte meer in en voor mezelf. Een euvel dat velen met mij hebben en dat ongetwijfeld van doen heeft met gebrek aan werkelijke zin, aan een nastrevenswaardig doel, aan iets dat voelbaar motiveert en waar je elke dag graag fris of minder fris voor opstaat.

Het is pure armoede in feite, ondanks de rijkdom. Het oppotten van bezit en het voor zichzelf opeisen van dingen waar men niks mee doet zijn de uitwassen van een gebrek aan vertrouwen en angst voor verval. Maar laat ik niemand beschuldigen, ik ben geen zier beter. Het is de leegte van mijn eigen bestaan waar ik zo vol van ben dat ik tot niets in staat ben, het voor niemand opneem en zwelg in mijn eigen gebrek aan daadkracht, cynisch en nihilistisch, als een depressieve zombie. Misschien is het inzien van die duistere kant dan eindelijk iets positiefs. Een sombere waarheid die me naar een vrolijke leugen brengt. Misschien neem ik nu eens een besluit en durf ik me eraan te houden. Het alternatief is misschien dichter bij de waarheid, maar er is een werkelijkheid die alles overstijgt, en dat is de wil om tegen beter weten in iets te betekenen voor anderen en het leven in het algemeen.

Schrijver: Anton van Amerongen, 24 maart 2005

notnajjahetnet.nl

Biografie van deze schrijver

somber zin troost zin troost

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

2.2 met 8 stemmen 1.227