Alle inzendingen van Willem Houtgraaf

Kennis heeft grote invloed op hoe we leven. Of hoe we denken te moeten leven. Steven Pinker verhaalt in zijn boek ‘het onbeschreven blad’ over de controverse tussen aanhangers van een ‘aangeboren natuur’ en de volgelingen van een ‘onbeschreven blad’ als grondslag voor menselijk...

Vanuit de rede zou men beter met elkaar van gedachten kunnen wisselen dan vanuit geloof(sstandpunten). Redelijke argumenten zijn immers te controleren op rechtsgeldigheid. Geloof is een subjectieve chaos, waar de dolste redeneringen uit gehaald kunnen worden. De hamvraag is: bestaan er...

Een brede basis en een spitse punt. Je ziet het voor je, we kunnen niet allemaal samenklonteren in de top. Het werk zou niet meer gedaan worden. Daarom is het een gevleugelde zin geworden: “We doen het samen.” De managers staan gedwee bij de beamer te verkondigen dat ze zonder het team niets...

Piet Mondriaan: “De schoonheid is voor ons het enige middel dat zuiver de universele kracht die in alle dingen is, manifesteert. Zij is identiek aan hetgeen in het verleden onder de naam van het ‘goddelijke’ gesluierd geopenbaard is en hetgeen ons, arme stervelingen, onontbeerlijk is om te...

Hij irriteerde zich aan hem. Hij zag zijn baas als misbruiker van macht. Natuurlijk wist zijn baas meer van de materie, waar hij zich nu ook al meer dan drie jaar mee bezig hield. Maar, vanuit de positie die hij als baas bekleedde, had hij veel meer informatie ter beschikking en ook veel meer tijd...

Wat is vol? Ze zeggen als er niets meer bij kan. Ik vond dat het geval. Er waren meer vaders en moeders, die de woonkamer vulden, dan kleine mensjes, nog eerlijk, onschuldig in hun directheid en wreed met hun eigen willetje. De kamer puilde uit van eigen belang, spelletjes en leed. De lege kanalen,...

Aforismen worden gedefinieerd als korte, kernachtige gezegden. Het gevaar van aforismen is, dat ze geïsoleerde stellingen zijn en dus geheel op zich zelf staan en dat ze niet meer de mening of het inzicht van de schrijver of bedenker reflecteren, nadat een hoop mensen ze beoordeeld hebben en...

Hoe moeilijk is het eigen ervaringen te hebben en die niet te kunnen overbrengen op mensen. Ze doen ze als subjectief af. Nog harder is het om de wetten van de geest te moeten erkennen. Want zo moet ook de lotsbestemming aanvaard worden. Het denkniveau bepaalt het leven van een individu. Niets...

Het is een item in Nederland sinds Rijkaard en Völler tijdens het WK ’90, denk ik. In ieder geval was dat de eerste keer, dat ík er zo van schrok. Het blijkt ook nu nog een onderwerp dat op geen enkele manier aan actualiteit heeft ingeboet. Wat is er aan de hand in het veld? Er wordt een...

Schrijf ik niet duidelijk? Is het onbegrijpelijk? Schop ik tegen heilige huisjes? Voldoet mijn schrift niet aan de hedendaagse schoonheidsmoraal, de regeltjes die nageaapt moeten worden? Gebruik ik teveel bijvoeglijke naamwoorden of puilt mijn taalgebruik uit van saaie nietszeggende en zelfs...

Al vroeg is er sprake van “de ziel”. Begrafenisgebruiken [uit de prehistorie] wijzen op een geloof in een voortlevende ziel. Griekse materialisten dachten dat de ziel uit een soort atomen bestaat. De Franse filosoof Descartes bracht de onstoffelijkheid van de ziel onder de aandacht. De...

Farao had een droom. Hij droomde over zeven mooie vette koeien, die uit de rivier opklommen om in de wei te grazen. Daarna klommen er zeven andere koeien op uit de rivier, die mager en oer lelijk waren. Ze gingen de wei in bij de zeven andere koeien om te grazen. En de lelijke magere koeien aten de...

Kent u het fenomeen dat mensen steeds hetzelfde zeggen? Afgezien van het feit dat ik het de desbetreffende personen zelf zou kunnen vragen wat de oorzaak ervan is, vraag ik mezelf af hoe dat kan. In ieder geval valt het mij zo op, omdat ik zelf probeer niet in herhalingen te vallen. Als ik...

‘Bescheidenheid siert’ is een welbekende uitdrukking. Ook in geschreven stukjes worden de sierlijke rondingen van zelfrelativering en zelfspot hogelijk omarmd. Als een schrijver zijn betoog eindigt door de schouders op te halen, zijn blik vol twijfels naar de hemel wendt, een open punt onder...

Kant: “Aufklärung ist der ausgang des Menschen aus seiner selbst verschuldeten Unmündigkeit. Unmündigkeit ist das Unvermögen, sich seines Verstandes ohne Leitung eines anderen zu bedienen” Men accepteert dat voor mondigheid kennis van zaken vereist is. Studie en ervaring zijn...

Toch heeft men zekerheden nodig. En als de zoektocht eenmaal opgegeven is, zullen mensen met vragen blijven zitten. Het gevolg is dat men teveel gaat luisteren naar anderen, zich verliest in theorieën, bezigheden, contacten, verslavingen en zelfbeklag, noem maar op, in allerlei dingen die in het...

De onuitputtelijke drang tot de ontleding van grote dingen om afzonderlijke deeltjes te vinden, kent soms geen grenzen. Maar wat levert het op? In de fysica zijn steeds kleinere deeltjes gevonden, die vervolgens weer zijn samengebracht. Ze werden bij elkaar in een elementaire theorie van de materie...

- Ik doe niet moeilijk. Het kan geen kwaad te beseffen waar je geboren bent. Ik moet altijd denken aan het mooie verhaal over Boeddha. Naar wereldse maatstaven hoefde hij zich nergens druk om te maken, maar toen hij buiten de paleismuren kwam, schrok hij van al het leed dat er bestond buiten zijn...

De innerlijke onverstoorbaarheid van het lot bepaalt wat we beleven en hoe we het beleven. Welke opmerking, die weerklinkt tussen de talloze andere uitspraken, is in staat het weefsel van ons diepste zijn in trilling te brengen? Hoe ervaren we die opmerking? In het algemeen, welke beleving raakt...

(In dit stukje wordt met kunstwerk meestal een taalexpressie bedoeld) De Duitse dichter Rainer Maria Rilke schrijft in een brief (opgenomen in “Brieven aan een jonge dichter”): “Met niets kom je een kunstwerk minder nader dan met kritiek.” Een kreet vanuit het hart, zou dat een minder...

Issaac Bashevis Singer: “Iedere kunstenaar heeft de pijnlijke ervaring dat er een kloof bestaat tussen zijn innerlijke visie en de uiteindelijke uitdrukking daarvan. De kloof wordt nooit geheel overbrugd. Ieder van ons is ervan overtuigd, al verbeelden we het ons misschien, dat hij veel meer te...

(Een electronische discussie) A: Nou, laten we weer eens een onderwerpje aansnijden. Goethe: "Elk woord dat wordt uitgesproken, roept het denkbeeld van zijn tegendeel op." Dat is volgens mij heel vaak het struikelblok in discussies. B: Helemaal met jou en G. eens. Met de meeste mensen is...

Van de duizend woorden ben ik er al 229 kwijt door onderstaande citaten en de titel op te schrijven. Maar ik heb deze citaten van Ilja Leonard Pfeijffer nodig als citatenfreak. De titel is van belang om het onderwerp van deze tekst definitief in het achterhoofd op te slaan om deze bij verdere...

Taal is een tijdlichaam. De conceptie van dat lichaam is het moment dat de schrijver een gedachte of gevoel opschrijft. Zolang er niets geschreven wordt, zweven gedachten door een aantal miljard persoonlijke ruimten. Sommige gedachten blijven altijd onbekend, soms zelfs voor de denker zelf. De...

Verleden, heden en toekomst. Van deze drie is het heden het meest onwerkelijk. Het korte momentje nu is ongrijpbaar, maar wel het belangrijkste van deze drie. Het verleden is gebeurd, door onze constitutie kunnen wij alleen de herinneringen vasthouden. Onbegrepen feiten kunnen we overdenken en...

- Het was niet mijn overtuiging. Het was nieuw voor mij. Maar in grote mate herkenbaar, het pretendeerde voor dingen die ik waarnam een verklaring te bieden. - Waarvoor dan? - Wat ik net al zei, over dat wij niet in staat zijn de gang van zaken in ons leven zo te beheersen, dat er bestendige en...

Als jonge kinderen tegen hun ouders in verweer gaan, blijkt hun eigenbelang(etje) onmiddellijk. Ouders staan met hun handen in het haar, omdat ze niet willen zeggen dat ze nog niet alles begrijpen. Als de kinderen de puberteit voorbij zijn en vol in het leven terechtkomen, gaan ze bepaalde zaken...

A: Van een scheurkalender: Eenvoudige mensen houden van ordening, maar een genie beheerst de chaos! B: Mijn favoriete genie is Archimedes, altijd al geweest. Vooral dat "geheel of gedeeltelijk" klinkt al zo plezierig. A: "Geheel of gedeeltelijk"? B: Ja, de stelling ging ongeveer...

Is het onderwerp een vangnet of een valstrik voor het denken? Dit onderscheid te benoemen, maakt hier al een theoretische vraag van. Een vangnet is bescherming om niet te verdwalen in of stuk te lopen op een verschrikkelijk bolwerk van stellingen. Een valstrik zou meer de nadruk leggen op de...

Netcitaat 138 in de categorie “literatuur” op deze site (van Ton Anbeek) noemt een schoolvoorbeeld van “jezelf [als schrijver/dichter] manifesteren”. De genoemde methode lijkt op de initiatie van een beweging, die het oude verguist om een eigen, ‘veel betere’, vorm te propageren. Waarom...