biografie: Erich Wichmann

1890 - 1929

[Utrecht 1890 - Amsterdam 1929]

E(h)rich Wichman(n) kwam uit een bijzonder gezin. Zijn vader, Arthur Wichmann (1851-1927), afkomstig uit Hamburg, werd op 28-jarige leeftijd hoogleraar in de mineralogie en geologie in Utrecht. Zijn moeder Johanna Zeise (1852-1938), afkomstig uit Altona, had grote belangstelling voor literatuur, filosofie en kunst en schreef daar ook over.

Hij was de broer van Clara Wichmann (1885-1922), juriste, voorvechtster van vrouwenkiesrecht en gelijke behandeling van mannen en vrouwen. Het Clara Wichmann Instituut is naar haar gehuwd.  

Erich ontplooide zich als schilder, graficus, dichter en criticus. Hij was een van de vroege expressionisten en futuristen in Nederland die abstracte kunst vervaardigden.

Hij maakte een reeks zwarte-kunstprenten die een grote vermaardheid verkregen.

Wichman bewoog zich op tal van gebieden van de kunst, ook op dat van de literatuur. Daarbij bleef hij levenslang zoeken en experimenteren met alle mogelijke technieken.

Zijn vroegste verzen en essays combineerde hij met reprodukties van zijn beeldend werk.

Als publicist, bohémien en non-conformist van het Amsterdamse kunstleven schreef hij het alcoholisch manifest Het witte gevaar. Over melk, melkgebruik, melkmisbruik en melkzucht (1927, herdruk 1979).

Na een reis naar Italië, waar hij in contact kwam met het fascisme van Mussolini, vatte hij bewondering op voor diens opvattingen en raakte hij in fascistisch vaarwater. Daaruit resulteerde zijn medewerking aan De Bezem, een fascistisch blad. Zijn neiging tot extremisme, ook in politieke zin, resulteerde in zijn medewerking aan een abjecte maatschappij-opvatting, wat maar het beste kan worden opgevat als een tragische vergissing.

Op 29 november 1928 was Wichman op de Utrechtse studentensociëteit om er met corpsleden over het fascisme te debatteren. Toen hij daar hoorde van een dreigende doorbraak van de Vechtdijk bij Breukelen als gevolg van de hevige najaarsstormen, reisde hij prompt de te hulp geschoten Utrechtse studenten achterna en maakte 's nachts, staande in het ijskoude water, mee hoe met vereende krachten een overstroming werd voorkomen. Hij liep er een longontsteking op, waaraan hij op Nieuwjaarsdag 1929 overleed.

Werk:

Delict Matteotti (z.j.)
Nieuwe richtlijnen in de schilderkunst (1914)
De tang en het varken (1917)
Fascistische crisis: En-Wij (1924)
Lenin stinkt (1924)
Het fascisme in Nederland (1925)
Het witte gevaar (1927)