Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen over geschiedenis

ONTHEEMD EN VOORTGEDREVEN

Toen de vrienden van de weduwe Rost vonden dat Nederland moest worden verlost van het wereldwijd joods-bolsjewistisch gevaar, bedoelden ze toen ook de kleine schlemiel Ben Ali Libi de goochelaar?

Want die werd wel weggevoerd en omgebracht in Sobibor, samen met vrouw en dochter. Zijn zoon wist zich in veiligheid te brengen en overleefde. Willem Wilmink hield deze Michel Velleman voor eeuwig levend in een later door Herman van Veen op muziek gezet gedicht dat menigeen ijskoude rillingen bezorgde. Daaruit komen de bovenstaande regels. Maar waar ligt van Jodenhaat en antisemitisme nu eigenlijk de oorsprong?

Het is triest, maar die is vooral te vinden in het vroege christendom. De Joden hadden immers Jezus, een Joodse prediker en genezer en tevens de Messias oftewel de Zoon van God gekruisigd? Zij moesten worden bekeerd vonden de kerkvaders. Bij Joodse mensen heeft Messias een geheel andere betekenis en is Hij een leider die vrede en welvaart brengt en niet Gods Zoon.

Met hun schriftelijke en later mondelinge uitlatingen over het volk dat zich ook nog eens als Het Uitverkoren Volk van God zag, vergiftigden de oude kerkvaders (schrijvers en leraren, meestal bisschoppen) langzaam de vroege christenen en hun nageslacht. Dit toxicum werkt anno 2023 nog steeds door. Niet zelden doordat het diep in ons collectieve onderbewustzijn zit verankerd.

De Joden waren volgens kerkvader Augustinus (354- 430) bitter als gal en zuur als azijn. Aards, zinnelijk, wellustig en verdorven. Van rassenhaat was nog lang geen sprake, slechts van dwaalleer, zelfs in de ogen van Maarten Luther, Duits protestant theoloog en reformator (1483-1546). Aanvankelijk kwam hij op voor de Joden, maar later in zijn leven keerde hij zich tegen hen en pleitte voor het in brand steken van synagogen. Die stonden al in het Romeinse Rijk symbool voor het Joodse geloof.

Maarten Luther stond achter het instellen van een straatverbod, het inleveren van sieraden en geld, verbod aan rabbijnen om les te geven, vernietiging van rituelen, boeken en scholen, teneinde Joden in het zweet huns aanschijns, hun brood te laten verdienen. Het Joodse volk zat zijns inziens op een dwaalspoor. Woorden waarmee Hitler later erg in zijn sas zou zijn, maar dan wel incluis genocide. Hij zou Luther uitroepen tot held en een Joodse mens als ziektekiem beschouwen. Deze de schuld geven van alle ellende die Duitsland moest doorstaan. De burgemeester van Wenen Karl Lueger beïnvloedde Hitler nogal met zijn ideeën over Joden.

In de Middeleeuwen was het vervolgen van Joden schering en inslag. Lid van een gilde mochten zij niet zijn, dus werden ze beroepsmatig ook niet beschermd en vaak verjaagd. De handel kon dan nog wat geld in het laatje brengen. Zeker in tijden waarin de bekeerdrift van de katholieke kerk oplaaide, waren zij de zondebok.

Men was in de minderheid, toen slavernij, verbanning, vlucht en verstrooiing plaats begon te vinden. Overal waar men terechtkwam had men een andere juridische status dan de bevolking waartussen men kwam te wonen. Je in afgesloten nederzettingen vestigen, zorgde ervoor dat het eigen geloof kon worden behouden en kon bestaan naast andere religies. Deze Diaspora zou tot 1948 duren.

Toen de mening van de kerkvaders op straat belandde, was dat het begin van een zwervend bestaan. Het Joodse volk is van vreselijke onwaarheden en verzonnen wreedheden beschuldigd. Binnen het christendom hebben echter altijd twee tendensen bestaan; namelijk ontkenning van en respect voor de joodse wortels. Dat blijkt ook uit het in christelijke kringen bekende lied op de melodie van de Hatikwa; het volkslied van Israël, de tekst daarvan is van de Boheems Britse dichter Naphtali Herz Imber, de muziek van Samuel Cohen:

‘Kol od alevav penima Zolang in het hart, van binnen, Nefesh jehoedi homi’ja Een Joodse ziel levendig is, Oelefa’aatee mizrach kadima En naar het oosten, vooruit, Ajien le Tsi’jon tsofi’ja Het oog naar Zion kijkt Od lo avda tikvatenoe Is onze hoop nog niet verloren Ha tikva bat shnot alpayim: De hoop die al tweeduizend jaren leeft Lehiot am chofsjie be’artseenoe Een vrij volk te zijn in ons land EretsTsi’jon ve Jeroesjalaijem mHet land van Zion.’

De componist van de Nederlandse versie is Wim te Burg, de tekst is van Jan Wit:
‘Door de wereld gaat een woord, en het drijft de mensen voort, neem uw tent op, ga op reis, naar het land dat Ik u wijs, Here God wij zijn vervreemden, door te luisteren naar Uw Stem, breng ons saam met Uw ontheemden, naar het nieuw Jeruzalem.’ De Christenen hebben zelf ook vervolging gekend. Zijn door leeuwen verslonden in arena’s, gekruisigd ook. En zij zijn niet de enigen. Denk aan de Islamieten en Rohingya o.a.

Het belang om vanuit geschiedenis de lijn te kennen van oorzaak en gevolg is broodnodig. Ook de historie van het Joodse volk mag niet vergeten worden. Begrip kweken en bewustwording verspreiden onder onwetende boeren, burgers en buitenlui, edelman, bedelman, dokter, pastoor, koning, keizer en admiraal, voor hoe de huidige tijd doordrenkt is van diepgewortelde, valse overtuigingen, stammend van voor het jaar nul en daarna, is een schone zaak. Hulde aan de onbevooroordeelde geschiedschrijver.

Tot slot nogmaals Willem Wilmink: ‘En altijd als ik een schreeuwer zie, met een alternatief voor de democratie, denk ik, jouw paradijs, hoeveel ruimte is daar, voor Ben Ali Libi, de goochelaar?’

Schrijver: Anneke Haasnoot
28 maart 2023


Geplaatst in de categorie: geschiedenis

5.0 met 2 stemmen 338



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)