Liefdesverdriet als stimulans voor kunst

(voor Nikalojus Ciurlionis (1875 - 1911))

Jij bent geboren als Nikalojus Konstantinas Ciurlionis op 10 september 1875 in Varena, Litouwen. Jouw ouders waren Konstantinas Ciurlionis (1846 - 1914) en Adele Radmanaite. Jij was de oudste van negen kinderen. In 1878 verhuisden jullie naar Druskininkai in Zuid-Litouwen. Jouw vader was organist in de plaatselijke kerk. Jij was een muzikaal wonderkind en op jouw derde kon jij al muziek naspelen. Op jouw zevende kon jij muziek lezen. Jij viel vaak in voor jouw vader en speelde orgel tijdens de missen. In jouw tijd was Litouwen een deel van het tsaristische Rusland. Na de basisschool ging jij naar de muziekschool van Prins Michal Oginski in Plunge. Michal Kleofas Oginski was componist en diplomaat. In die muziekschool leerde jij tussen 1889 en 1893 diverse instrumenten bespelen, vooral de dwarsfluit. Jij raakte daar bevriend met de latere componist en directeur van deze muziekschool Eugeniusz Morawski. Jij werd verliefd op zijn zus Maria, maar die werd door haar vader aan een weduwnaar uitgehuwelijkt. Vervolgens stortte jij jezelf op jouw werk.

Van 1894 tot 1899 studeerde jij piano en compositieleer aan het conservatorium in Warschau, wat toen van de Russen was, opgericht in 1810 op de ul. Okólnik 1. De lesbische klaveciniste Wanda Landowska en de componist/pianist Ignacy Jan Paderewski studeerden daar ook. Jij bent afgestudeerd op een cantate voor een gemengd koor en een symfonie-orkest, getiteld 'De Profundis'. Dit was onder toezicht van de componist/dirigent Zygmunt Noskowski, die op 23 juli 1909 in Warschau overleed en 63 jaar werd. Hij was een leerling van Stanislaw Moniuszko en Friedrich Kiel.

Tussen 1901 en 1902 studeerde jij compositie bij Carl Reinecke aan het conservatorium van Leipzig. Carl overleed op 10 maart 1910 in Leipzig en hij werd 85 jaar. Edvard Grieg en de Nederlandse Cornelis Dopper en Leander Schlegel waren ook leerlingen van hem. Tussen 1904 en 1906 kreeg jij tekenlessen aan de Academie voor Beeldende Kunst in Warschau, opgericht in 1904, met als directeur de kunstschilder Kazimierz Stabrowski, die in 1902 een naaktschilderij van zijn vrouw, de beeldhouwster Julia Janiszewska, maakte. Hij was in 1902 met haar getrouwd. In 1908 schilderde hij haar heel statig in een zwarte jurk op een grote stoel met een mysterieuze, vlammende bekleding. De Nederlandse Davis Johannes van de Kop en Maria Pietje Stokker studeerden ook aan de kunstacademie van Warschau. Het hoofdgebouw ligt aan de ul. Krakowskie Przedmiescie. In 1907 ging jij in Vilnius wonen. Jij was een initiatiefnemer van de 'Eerste Tentoonstelling van Litouwse Kunst', die in 1907 in het pension van het Vileisis Paleis was, op de gehele tweede verdieping, in zes kamers. Dat paleis in de wijk Antakalnis is door August Klein voor de ingenieur Petras Vileisis gebouwd. Het is in 1906 voltooid.

Jij selecteerde en organiseerde de exposities, samen met de kunstschilder Antanas Zmuidzinavicius en de beeldhouwer Petras Rimsa. Er hing ook werk van Petras Kalpokas, Juozas Zikaras, Kazimierz Stabrowski en Antanas Jarosevicius. Juozas Zikaras pleegde op 10 november 1944 zelfdoding. Hij werd 62 jaar en zijn ontzielde lichaam is in de Petrasiunai-begraafplaats begraven. De NKGB beschukdigde hem, omdat zijn drie zonen bij de Forest Brothers zaten, Baltische partizanen, die tegen de Sovjet-Unie vochten. Het Vrijheidsbeeld in Kaunas uit 1922 is het bekendste werk van Juozas. Het is een vrouwelijke engel met de vlag omhoog geheven. Kazimierz Stabrowski was jouw leraar geweest en hij was met de beeldhouwster Julia Janiszewska getrouwd. Hij stichtte de eerste, theosofische loges in Polen en hij heeft zijn theosofische ideeën aan jou doorgegeven. Samen met 18 andere kunstenaars heb jij de Litouwse Unie van Kunstenaars opgericht en jij dirigeerde het eerste, professionele koor van Litouwen Vilniaus Kankles.

In 1907 ontmoette jij de kunstcritica Sofija Kymantaite (1886 - 1958), die jou goed Litouws leerde. In 1908 stond jouw muziek op het programma van de Soirees van Eigentijdse Muziek in Sint-Petersburg, naast de werken van Nikolaj Medtmer en Aleksandr Skrjabin, die met de pianiste Vera Ivanovna Issakovitsj vier kinderen kreeg en met de half-Belgische Tatjana Schloezer drie kinderen. Hij overleed op 27 april 1915 in Moskou door bloedvergiftiging en hij werd 43 jaar.

Op 1 januari 1909 trouwde jij met Sofija Kymantaite. In november 1909 reisde jij naar Sint-Petersburg, waar jij schilderijen exposeerde. De dag voor Kerstmis 1909 raakte jij daar in een ernstige depressie. Begin 1910 werd jij in een sanatorium in Pustelnik bij Marki opgenomen. Daar ben jij op 28 maart 1911 door een longontsteking overleden. Jij werd 35 jaar en jouw ontzielde lichaam is in het Rasos-kerkhof in Vilnius begraven. Jouw dochter Danute heb jij nooit gezien. Danute is geboren op 12 juni 1910 in Petrovcizna. Haar man was Vladimiras Zubovas en met hem kreeg zij drie kinderen; Dalia, Konstantinas en Vytautas. De schrijfster/vertaalster Danute overleed op 27 februari 1995 in Kaunas.

Mikalojus Konstantinas CiurlionisCiurlionis

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

4.3 met 3 stemmen 70