biografie: José Saramago

José Saramago [Azinhaga, Portugal 1922 - ….]

José werd geboren geboren in een arm boeren gezin. Toen José twee jaar was, besloot zijn vader het boerenleven vaarwel te zeggen en met het gezin naar Lissabon te verhuizen. Ook daar leefde het gezin Saramago in armoede. Zijn twee jaar oudere broer Francisco stierf een paar maanden na hun aankomst in Lissabon.

Op school was José een goede leerling, maar uit geldgebrek werd hij gedwongen een praktische technische opleiding te gaan volgen. Maar gelukkig werd er op die opleiding ook aandacht besteed aan Frans en aan literatuur. Daar wordt zijn liefde voor literatuur en poëzie gevoed.

Na het voltooien van zijn technische opleiding had hij werk als technicus om in zijn levensonderhoud te voorzien. 's Avonds bracht hij vele uren door in de openbare bibliotheek van Lissabon. In 1944 trouwde hij met Ilda Reis. Hij had toen een baan als ambtenaar. In 1947 werd hun enig kind Violante geboren. In dat jaar verscheen zijn eerste roman en schreef hij nog een tweede roman: een productief jaar!

Als overtuigd communist verzette hij zich tegen het bewind van de rechtse dictator Salazar. In 1949 raakte hij om politieke redenen zijn baan kwijt. Geholpen door een vriend vond hij werk als metaalarbeider. Eind jaren 50 ging hij bij een uitgeverij werken. Daar kreeg hij de kans kennis te maken met belangrijke Portugese schrijvers uit die tijd. In de periode van 1955-1981 verdiende hij zijn geld als vertaler van o.a. Maupassant, Tolstoi en Baudelaire. In de periode van 1967 tot 1969 schreef hij ook literaire kritieken. In die verscheen zijn gedichtenbundel "Os poemas possivies".

In 1969 werd hij lid van de dan verboden Communistische Partij. Binnen deze partij nam hij een kritische houding aan. In 1975 werd hij onderdirecteur bij het ochtendblad Diáro de Nóticias, maar krreg ontslag na de militaire coup in november van dat jaar. Bedenkend dat het voor hem moeilijk zou worden een baan te vinden in dit politieke klimaat, besloot hij zich te wijden aan de literatuur.

In 1976 brak een periode aan van studeren, observeren en aantekeningen maken. Deze inspanningen leidden in 1980 tot zijn roman 'Levantado do Chão'. 'Memorial do Convetno: romance' (1982, 'Memoriaal van het klooster', in het Engels vertaald als 'Baltazar en Blimunda'), een surrealistische roman die zorgde voor de doorbraak van de dan 60-jarige auteur. In 1984 volgde 'O ano da morte de Ricardo Reis: romance' ('Het jaar van de dood van Ricardo Reis'), wederom een boek in de geest van magisch realisme.

'A janganda de pedra: romance' verscheen in 1986 ('The Stone Raft' in het Engels). In deze roman breekt het Iberish schiereiland af van het Europees continent en drijft weg in de Atlantische Oceaan. In 1989 verscheen 'História do cerco de Lisboa: romance' ('The history of the Siege of Lisbon'). In de jaren 90 volgden het omstreden 'O evangelho segundo Jesus Cristo: romance' (1991, 'Het evangelie volgens Jezus Christus'), 'Ensaio sobre a ceguira: romance' (1995, 'De stad der blinden') en 'Todos os nomes' (1997, 'Alle namen').

In 1991 weigerde de Portugese regering Saramago's 'Het evangelie volgens Jezus Christus' in te zenden voor de Europese Literatuur Prijs omdat het boek aanstootgevend zou zijn voor katholieken. Als reactie op deze censuur, besloot hij met zijn tweede vrouw, de Spaanse journaliste Pilar del Río, te verhuizen naar Lanzarote, een van de Canarische Eilanden.

In totaal heeft José Saramago meer dan 30 werken op zijn naam staan; naast een aantal romans, publiceerde hij ook gedichtenbundels, essays, toneelstukken en dagboeken over zijn leven op Lanzarote. De Italiaanse componist Azio Corghi schreef op 'Memorial do Convetno' een opera die in 1990 in Milaan is opgevoerd, getiteld Blimunda. Zijn werk is in meer dan 20 talen vertaald.

Naast een groot aantal Portugese literatuurprijzen won hij in 1998 de Nobelprijs voor de literatuur als eerste Portugees.

WERK:

Poëzie

Os Poemas Possíveis, 1966
Provavelmente Alegria, 1970
O Ano de 1993, 1975

Kronieken

Deste Mundo e do Outro, 1971
A Bagagem do Viajante, 1973
As Opiniões que o DL teve, 1974
Os Apontamentos, 1976

Dagboeken

Cadernos de Lanzarote I, 1994
Cadernos de Lanzarote II, 1995
Cadernos de Lanzarote III, 1996
Cadernos de Lanzarote IV

Reisboeken

Viagem a Portugal, 1981

Theaterstukken

A Noite, 1979
Que Farei Com Este Livro?, 1980
A Segunda Vida de Francisco de Assis, 1987
Em nome de Deus, 1993

Verhalen

Objecto Quase, 1978
Poética dos Cinco Sentidos - O Ouvido, 1979

Romans

Terra do Pecado 1947 ("Het land van de zonde", niet in het Nederlands vertaald)
Manual de Pintura e Caligrafia, 1977 ("Handboek van schilderkunst en kalligrafie", niet in het Nederlands)
Levantado do Chão, 1980; ("Opgestaan van de grond", niet in het Nederlands)
Memorial do Convento, 1982 (Nederlands: "Memoriaal van het klooster", 1990)
O Ano da Morte de Ricardo Reis, 1984 (Nederlands: "Het jaar van de dood van Ricardo Reis", 1999)
A Jangada de Pedra, 1986 (Nederlands: "Het stenen vlot", 2002)
História do Cerco de Lisboa, 1989 (Nederlands: "Het beleg van Lissabo", 1996)
O Evangelho Segundo Jesus Cristo, 1991 (Nederlands: "Het evangelie volgens Jezus Christus", 1993)
Ensaio sobre a Cegueira, 1995 (Nederlands: "De stad der blinden", 1988)
Todos os Nomes, 1997 (Nederlands: "Alle namen", 2000)