Inloggen
voeg je dagcolumn toe

Dagcolumn over adel

Senior-butler

De huisknecht verbleekt en verstijft van schrik als hij, tijdens een deftige ontvangst, het binnentreden van de lokale huisdokter Clarkson bij het gezelschap van zijn adellijke meesteres moet aankondigen. Het behoort echter tot zijn vaardigheden om onaangename verrassingen te verhullen. Het wordt nog erger als ook de jonge onderwijzeres van de dorpsschool haar opwachting maakt. Dit is ver beneden zijn waardigheid, maar het ‘past’ in het tijdsbeeld van 1925.

Misschien voelt de bediende dat er aan de poten van zijn status wordt gezaagd. Gravin-douairière Violet Crowley geeft hem, op de berispend-bestraffende toon die alleen haar stand beheerst, opdracht om onverkort met tea and scones rond te gaan: ‘and don’t be so snobbish, Spratt!’

In vroeger tijden was bedienend personeel een toonbeeld van serviliteit. Een butler bleef levenslang ongetrouwd. Iedereen schoot in de ‘will that be all?’-stand als mylord of mylady dat verlangde. Ik zag zelden zo’n mooi staaltje beroepsdeformatie in iemands gezicht als bij de gedienstige Spratt. Iets verderop zegt gravin-weduwe Violet, op de vraag of ze heeft kennisgemaakt met de draadloze radio: ‘ik hoorde George V een toespraak tot het volk houden, het vermindert de magie en het mysterie van het koningschap, volgens mij was hij tot deze vernedering gedwongen door onze socialistische regering...’.

Het is een typerend fragment, uit het familedrama Downton Abbey part two. In het huishouden van Robert Crowley, Earl of Grantham, probeert iedereen zich aan te passen aan de vereisten van het interbellum. Dat veroorzaakt ook fricties bij de mensen ‘down-stairs’. Niemand is meer zeker van zijn positie als footman, footboy, lakei, livreiknecht, kleedster of keldermeester. Als de eenvoudige keukenmeid Daisy met een cursus Elementair Rekenen, Wiskunde & Boekhouden begint, wordt dat ongepast genoemd. De senior-butler in Downton, mister Carson (een goedmoedige tiran): ‘ik heb geen bezwaar tegen honderd gram suiker nauwkeurig afwegen, maar ze zal nooit een tweede Archimedes worden’.

Het personage van Septimus Spratt wordt vertolkt door de Engelse acteur Jeremy Swift die eerder te zien was als gravin Mavrodaki’s koddige bediende Dennis, op Corfu, in The Durrells. Afleveringen van Downton Abbey en The Durrells zijn momenteel op BBC First te volgen.

Schrijver: Ton Mantoua
19 augustus 2020


Geplaatst in de categorie: adel

5.0 met 2 stemmen 144



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)