Alle inzendingen over filosofie

Het voorgaande artikel beschreef het geloof in een persoonlijk voortbestaan na de dood als een vorm van wensdenken waaraan een redelijk beredeneerbare grond ontbreekt. Menigeen zal zich afvragen: gaat het niet ten koste van het verantwoordelijkheidsgevoel van mensen als ze na dit leven niét pers...

De wens is de vader van de gedachte, zegt het spreekwoord. En als er ergens sprake is geweest van wensdenken, dan wel met betrekking tot het leven na de dood. Iedere godsdienst had of heeft er een mening over. Alleen al het gebrek aan eenstemmigheid zou te denken moeten geven over de vraag wat al di...

Ziehier nog een korte toegift op de vier beschouwingen over holisme (beschouwingen Filosofie nrs. 64-67). Ze heeft betrekking op centrale en perifere functies en vormt m.i. een zinnige aanvulling op de verklaring die het holisme geeft van de gerichtheid van de natuur op synergie (vorming van gehelen...

Iets nieuws komt voort uit de kennis van traditie.

Als de ontplooiing van het leven op aarde, sinds het ontstaan ervan, heeft gehoorzaamd aan holistische wetmatigheden (zie voorgaande artikelen over dit onderwerp), wat mogen we dan verwachten van de invloed daarvan op de toekomstige ontwikkeling van dat leven? De wereld is door de snelle ontwikk...

In een vorig artikel werd holisme omschreven als "neiging in de natuur tot vorming van gehelen die meer zijn dan de som van hun delen". Hoe manifesteert deze "neiging" zich in organismen? Om de samenwerking tussen de delen (de holons) een synergisch (d.w.z. elkaar versterkend) effect te geven, m...

Het voorgaande artikel had betrekking op het fysieke holon en het dualistische karakter ervan. Het gaf al aan dat de holontheorie ook moet opgaan voor sociale verbanden waarin de mens deel is van een gemeenschap. - Hoe ziet zo’n sociaal holon er uit? - Zijn we onderdeel van één of van meer s...

Niet wie bevéélt, maar wie díént helpt de mensheid op hoger niveau. Ieder mens is een individu. Een individuele steun voor anderen, wel te verstaan!

"Holisme" is afgeleid van het Griekse woord "holos", dat "heel" betekent. Door heel de geschiedenis heen is de mensheid gefascineerd geweest door het lokkend perspectief van het heil, de staat van heiligheid, de heilstaat. De godsdienst voorzag in die behoefte door aan de gelovigen na dit leve...

Laat je niet bang maken door de huidige politici, alsof 2012 een rampjaar zou worden, laat je niet onderdrukken door onzalige voorspellingen en financiële keeldichtknijpingen, want ieder mens heeft recht op evenveel compassie en positieve levensomstandigheden, virtuele dwazen die denken dat er nog ...

Waardoor is de uitbundige veelvormigheid van leven op aarde ontstaan? Wat is de geheimzinnige, stuwende “kracht” achter de evolutie? Hoe kan uit een veelheid van eenheden een complexere, hoger georganiseerde eenheid ontstaan? In zijn boek “De wortels van het toeval” schreef Arthur Koestler o...

Wat is de geheimzinnige “kracht” achter de evolutie van eenvoudige naar complexere vormen van leven en bewustzijn? Dat is, denk ik, de holistische neiging in de natuur tot vorming van gehelen die meer zijn dan de som van hun samenstellende delen. De evolutie is een geschiedenis van vallen en ops...

De blindheid van een mens zit niet per definitie in zijn ogen.

En weer was een dag voorbij. Talloze keren had hij nagedacht over de vraag waartoe wij hier op aarde zijn. Eindeloos had hij in gepeins verzonken de maandag over zien gaan in de dinsdag, steeds het glas binnen handbereik. Soms droomde hij dat hij zwevend boven de aarde de mensheid bezag. Een...

Als “ik” nadenk over “mijn” hersenen, wie of wat is dan dat “ik” dat “zijn hersenen” kan inschakelen om over diezelfde hersenen na te denken. Voor de neurowetenschapper Dick Swaab is dat geen vraag: wij ZIJN ons brein! Anderen zijn het daarmee geheel of ten dele oneens: wij zijn mé...

Toen ik 7 jaar oud was vond men het nodig om mijn amandelen te knippen. In die tijd was dat heel gewoon, het was een routine-ingreep waarvoor je een dag in het ziekenhuis moest worden opgenomen. Na uren wachten werd ik door een verpleegster naar een kamertje gebracht waarin een soort tandartsstoel s...

Elke ochtend stap ik in de auto om naar mijn werk te rijden. Het hoort bij de doordeweekse rituelen die volgen na het wassen, tandenpoetsen, aankleden en ontbijten. Sinds een maand of drie is daar een nieuw ritueel bijgekomen. Een bijna dagelijkse ontmoeting met mijn spiegelspin. Gemakshalve heb ik ...

Het schimmige gebied van het paranormale is een uitgezocht werkterrein voor bedriegers en charlatans. Maar dat is nog geen reden om vooralsnog onverklaarbare verschijnselen meteen maar als bedrog of zinsbegoocheling te bestempelen. Maar ook een “medium” dat te goeder trouw is, kan zich natuurli...

Reïncarnatie, de persoonlijke terugkeer van een overledene door hergeboorte, is dat denkbaar? In de beschouwing “Over reïncarnatie” in deze reeks, heb ik daar de nodige vraagtekens bij geplaatst. Maar, zal menigeen gedacht hebben, hoe verklaar je dan rapportages over "herinneringen aan een vo...

Als je de diagnose niet wilt stellen kan je de patiënt niet genezen...

“Kleine oorzaken hebben vaak grote gevolgen!” zegt een volkse wijsheid. Een bekend voorbeeld ervan is het zgn. vlindereffect, een term die is ontleend aan een metafoor die in 1961 werd gebruikt door Edward Lorenz om aan te geven dat de vleugelslag van een vlinder in Brazilië maanden later een t...

wie achteruit door een tunnel loopt ziet het licht alleen maar minder worden maar wie vóóruit loopt ziet het licht alleen maar meer worden

Bezwaren die worden aangevoerd tegen de stelling dat toeval niet bestaat, zijn o.m.: 1. Oorzakelijkheid sluit toeval niet uit. 2. De aanname van strikte causaliteit leidt tot fatalisme. 3. Strikte causaliteit laat geen ruimte voor de vrije wil en dus evenmin voor menselijke verantwoordelijkheid....

Schopenhauer definieerde coïncidentie als "het gelijktijdig plaatsvinden van causaal niet met elkaar verbonden gebeurtenissen". In de letterlijke betekenis van het woord (samenvallen) klopt dat natuurlijk wel. Maar doorgaans spreken we pas van coïncidentie en vaker nog van toeval als we ópmerke...

je verjaardag vieren is vieren dat je leeft.....ik ben graag op mijn eigen verjaardag

Het is in wezen zo lachwekkend, die Biedermeier-ophef over een lelijke, maar rebellerende smurf, die met zijn na jaren sparen aangeschafte buks eindelijk denkt wat zinvols te doen door milieuvervuilers af te schrikken en hun luchtvervuiling stop te zetten. De politie staat voor aap en ja hoor, er is...

Als er iets is wat de afgelopen weken de aandacht opeiste, dan is het wel lucht. Inktzwarte lucht op Pukkelpop. Groene lucht boven Brabant, onweer boven Arnhem. Prachtige wolkenformaties langs de kust. Waterhozen bij Katwijk en Vlieland. Maar ook: vreugdesalvo’s in de lucht in Libië. Wie het nie...

In mijn denken speelt de overtuiging dat de natuur (inclusief de mens) onderworpen is aan strikte causaliteitswetten een belangrijke rol. Als de mens integraal deel uitmaakt van de natuur, is hij immers logischerwijze ook onderworpen aan de natuurlijke wetmatigheden (waaronder strikte causaliteit). ...

Soms moet je een gevecht opgeven om jezelf niet te verliezen.

Ik ben mijn brein, maar wil het niet zijn.