Alle inzendingen van H.P. Winkelman

Iemands persoonlijkheid is de resultante van nature (genetische structuur) en nurture (de omgevingsfactoren) en is als zodanig bepalend voor diens denken en handelen. Dat betekent niet dat een mens willoos is. Het betekent wel dat de wil niet “vrij” is. Hersenprocessen en de daaruit resulteren...

Hallo Mien, ben je daar? O, je bent in de keuken bezig, zie ik. Ja, je vraagt je natuurlijk af waarom ik zo vroeg al thuis kom. Nee, ik ben niet ziek geworden. Ik zal het je vertellen. Je zult je oren niet geloven. Hoe bestaat het? In wat voor maatschappij leven we tegenwoordig? Kom ik vanmorgen...

Mien, ik ben je bloedeigen man, dus je weet dat ik niet graag kanker. Maar nou moet ik toch 's voor één keer stoom afblazen. Die chef van mij hè, die ellendeling. Stel je voor, kom ik vanmorgen tien minuten te laat op de zaak, roept ie me bij zich en zegt ie dat het nou 's uit moet zijn met dat t...

Mien, weet jij wat communicatie is? Nee, com-mu-ni-ca-tie, weet je wel, van com-mu-ni-ce-ren. Nee Mien, dat heeft niks met de kerk te maken, dat heeft iets met de zaak te maken. Wij communiceren met elkaar. Ja, wij, op de zaak. Dat wil zeggen dat we elkaar wederzijds dingen meedelen. Snap je? Nee...

Zeg Mien, slaap je al? . . . Mien . . . O, ik dacht dat je al sliep. Nee, er is niks aan de hand. Maar ik kan niet in slaap komen. Ik lig almaar te denken. Dat heb ik wel eens vaker als ik niet slaap. Weet je, nou beginnen ze op de zaak weer te emmeren over studeren. Ze vinden dat je moet studer...

Ja Mien, ik wéét het, ik bén knorrig. Zéér knorrig. Waarom? vanwege de onredelijkheid, Mien. Ja natuurlijk, mijn chef, wie anders? Hij had weer 's wat nieuws. Je zou erom moeten lachen als het niet zo droevig was. Waar zo'n kerel zich druk over maakt. Zit ik rustig aan m'n bureau met een...

Vraag: Ik ben nog niet zo lang geleden getrouwd. Mijn man vertelde me dat hij dol is op balkebrij, maar ik weet niet hoe ik die moet maken. Kunt u mij een goed recept geven? En kunt u me misschien ook vertellen wat de herkomst is van de naam van dit gerecht. Ik vind het zo'n eigenaardig woord. A...

Onlangs bladerde ik weer eens in een boekje dat al in 1957 verscheen en dat ik ook al vanaf dat jaar in huis heb. Het werd geschreven door dr. D. Burger en de titel luidt: “Bolland en Platland – een roman van gekromde ruimte en uitdijend heelal”. Het is geïnspireerd op een nog veel ouder Enge...

De evolutie wordt, denk ik, in belangrijke mate “aangestuurd” door vier actoren (als ik ze zo mag noemen), te weten beweging, causaliteit, natuurlijke selectie en synergie. Van synergie is, zoals gezegd, sprake als samenwerking resulteert in een geheel dat meer is dan de som van de delen. Het ze...

Ik wissel mijn beschouwing over mogelijke verdere ontplooiing van het menselijk bewustzijn af met enkele fragmenten (met een hoog poëtisch gehalte) van "De geest", geschreven door de dichter-psychiater Allen Wheelis. Deed aflevering 1 en doet straks ook aflevering 3 vooral een beroep op uw hoofd,...

“In ’t verleden ligt het heden, in het nu wat worden zal,” schreef Bilderdijk. Met andere woorden: alles voltrekt zich in oorzakelijk verband. Zoals uit een zaadje een plant groeit, zo ontwikkelt de toekomst zich uit verleden en heden. De vraag waar we naartoe gaan is niet minder klemmend dan ...

Mijn laatste drie bijdragen aan deze rubriek hadden betrekking op de wijze waarop het geloof in God verwoord wordt in het oudste christelijke belijdenisgeschrift, het Apostolicum: Vader (column 602), Almachtige (beschouwing 1596) en Zoon (beschouwing 1603). Rest nog dat belijden eveneens uitgesprok...

Van de twaalf artikelen van de aloude Apostolische geloofsbelijdenis hebben er niet minder dan zes betrekking op Jezus Christus. Daaruit blijkt wel de centrale plaats die Hij in de christelijke beeldvorming over God inneemt. En dat is begrijpelijk, want voor christenen is Hij het geweest in wie God ...

De Apostolische geloofsbelijdenis spreekt van God als van de Vader, de Almachtige. Zoals jonge kinderen dat vaak zeggen van hun vader, zo zeggen gelovigen het ook wel van hun God-vader: Hij kan álles. En zo'n uitspraak past natuurlijk volledig bij de personificatie van God in een vaderfiguur. Je z...

Godsbeelden in de bijbel zijn vaak uiterst abstract, in de zin van onpersoonlijk: het Woord, het Licht, de Liefde, de Weg, de Waarheid, het Leven, de Alfa en Omega enz. Daarnaast roept met name het Nieuwe Testament ook een beeld op van God als Vader, in het bijzonder van "de" Zoon, Jezus, maar ver...

Religies beroepen zich voor het geloof in een individueel voortbestaan van de mensenziel na het sterven op goddelijke openbaring. Maar het feit dat het aantal verschillende voorstellingen van een hiernamaals ongeveer overeenkomt met het aantal religies doet eerder menselijke bedenksels vermoeden. W...

Wat telkens weer opvalt bij het lezen van de argumenten die aan de kwantumfysica ontleend worden voor het afwijzen van strikte causaliteit, is het door elkaar halen van oorzakelijkheid en voorspelbaarheid. De spraakverwarring blijkt alleen al uit het feit dat Heisenbergs theorie aanvankelijk zowel m...

In elke godsdienst vertonen traditionele, fundamentalistische geloofsopvattingen treffende overeenkomsten met een kinderlijk Sinterklaasgeloof. Als jonge kinderen geloofden we heilig in Sinterklaas, in zijn goedheid en alomtegenwoordigheid, in zijn almacht, alwetendheid en rechtvaardigheid, in zijn ...

In de leer van christelijke kerken van rechtzinnige signatuur waren lijden en dood van Jezus noodzakelijk om de in zonde gevallen mens met God te verzoenen. Veelal wordt deze these geplaatst in een nogal formeel kader. De mens heeft - aldus de redenering kort samengevat – uit vrije wil Gods gebod ...

Weinig mensen zullen willen bestrijden dat iets wat gebeurt altijd een oorzaak heeft gehad. Ook als we niet precies weten waardoor en hoe een gebeurtenis werd veroorzaakt, we zijn er niettemin van overtuigd dat er niets gebeurt zonder dat er iets aan vooraf gaat waardóór het gebeurt. Als dat niet ...

Waar komt toch dat fnuikende misverstand vandaan, waardoor religieus conservatisme vaak verward wordt met vroomheid? In islamitische landen zien we afschrikwekkende voorbeelden van de gevolgen die dat kan hebben: achterstand op allerlei gebied en in extreme gevallen (en die zijn er geen zeldzaamheid...

Creativiteit is voor veel mensen een woord met een aureooltje. Je hebt het of je hebt het niet – en maar betrekkelijk weinig mensen hebben het, denkt men dan. Het leidt tot het fnuikend misverstand als zou er maar een klein aantal creatieve beroepen bestaan; een misverstand dat beoefenaars van die...

Als het waar is dat er geen wonderen (in de zin van mirakelen) gebeuren, als die soort van wonderen dus in de letterlijke betekenis van het woord “onverbiddelijk” uitgesloten zijn, dan heeft het dus ook geen zin erom te bidden (o God, bewaar mij voor die ramp) of ervoor te danken (o God, heb dan...

"Heeft bidden zin?" Het is al weer vele jaren geleden, dat ik me dit begon af te vragen. Ik bedoelde eigenlijk: heeft het zin te bidden om goddelijk ingrijpen in de gang van zaken in de wereld of in het persoonlijke leven? Nog wat concreter: heeft het zin te bidden om herstel van een dodelijke ...

Wat me in publicaties over holisme opvalt, is dat ze nogal eens aan de essentie ervan voorbij gaan. Die essentie is namelijk niet dat het geheel meer is dan de som van de delen (synergie), maar is “de neiging van de natuur” om van op elkaar betrokken delen zulke meerwaardige gehelen te vormen. J...

Deel 1 van deze beschouwing eindigde met de vraag of we ons enige voorstelling kunnen maken van een evolutie van het individuele zelfbewustzijn van de mens naar een collectief menselijk zelfbewustzijn. Mijn conclusie was: niet concreet voorstelbaar maar wel enigszins beredeneerbaar. Ziehier een po...

Evolutie kenmerkt zich niet door óntwikkeling (letterlijk: afrolling, dus vereenvoudiging van wat ingewikkeld was), maar juist door ínwikkeling (letterlijk: oprolling, dus complexer worden van wat relatief eenvoudig begon). De natuur neigt ertoe gehelen te vormen die meer zijn dan de som van hun s...

Een waarschuwing vooraf. Dit wordt een nogal controversiële beschouwing over een controversieel onderwerp. Als u uzelf het risico van ergernis wilt besparen, kunt u deze gedachte-exercitie misschien maar beter ongelezen laten. Recent verschenen boeken (zoals Swaab - Wij zijn ons brein en Lamme...

Een citaat om mee te beginnen. Arthur Koestler schrijft in zijn boek “De wortels van het toeval”: “Een soort mensen zonder ogen – zoals de burgers van Wells’ ‘Country of the Blind’ – zou stellig onze bewering dat wij in staat zijn verre voorwerpen waar te nemen zonder contact doo...

In een van de oudste christelijke geloofsbelijdenissen, het Apostolicum, is tweemaal sprake van opstanding uit de dood, namelijk eerst met betrekking tot Jezus Christus en aan het slot met betrekking tot de mens. Beide liggen in elkaars verlengde. Het gaat hier om een vanouds essentieel leerstuk van...