Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

C.O. Jellema: Als huis

Als huis

Je droomt je thuis: een veiligheid van stemmen
die 't onbegrepene gerust bespreken,
je zit aan tafel en je hebt gekeken
hoe de markiezen zomerzonlicht stremmen

tot warmtekleuren op het gestreken linnen -
gedachteloos, betekenissen teken
dat dingen weer niet zijn waarop ze leken,
hun buitenkant een bijna angstig binnen.

Het staat er nog, je kunt het nergens vinden,
het witte hek, het pad tussen jasmijnen,
jijzelf de toegang tot dit droomgebied

achter een gevel met gesloten blinden:
en ook de tuin waarin je kon verdwijnen
blijkt een gedicht dat jou vergeefs verliet.

C.O. Jellema, uit 'Spolia', 1996

De dichter/filosoof Cornelis Onno Jellema is geboren op 9 september 1936 in Groningen-stad. Zijn vader en zijn opa waren dominee en hij groeide op in Midden-Drenthe. Na de tweede wereldoorlog werd hij besmet door de teruggekeerde gevangenen en lag hij anderhalf jaar met tuberculose in bed. Dat vormde de aanzet tot zijn dichterschap. Zijn familie woonde vooral in Groninger boerderijen bij de Duitse grens, waar hij vaak vertoefde, waardoor hij als kind een liefde voor de Groningse natuur kweekte. Zijn opa was een hoogleraar, die vaak reciteerde uit Duitse en Franse verzen en toneelstukken. Cor studeerde aan het protestantse Willem de Koning gymnasium in Groningen, net als mijn vader. Hij studeerde eerst rechten en kunstgeschiedenis in Amsterdam, maar na een jaar werd dat theologie, in de lijn van zijn familaire traditie. Vanaf 1955 was Cor wanhopig verliefd op de vijf jaar oudere theoloog Hans-Hermann Röhrig, die er niets van begreep. Zijn brieven aan Hans-Hermann zijn verschenen in 'Selbstfindung', uitgeverij Flanor. Ook al was hij niet gelovig, net als zijn moeder. Daarna studeerde hij Duitse taal- en letterkunde aan de universiteit van Utrecht. Cor werd leraar Duits aan middelbare scholen in Harderwijk en Baarn. Vervolgens werd hij wetenschappelijk medewerker Duitse taal- en letterkunde aan de Rijksuniversiteit van Groningen. Hij schreef kritieken over de Duitse literatuur in het NRC. In 1961 debuteerde hij met enkele gedichten in De Gids en verscheen zijn dichtbundeldebuut 'Klein Gloria en andere gedichten'. Hij hanteerde een strakke vorm en dikwijls de sonnetvorm, maar later ook het vrije vers. Een belangrijk thema in zijn werk is: de behoefte aan ontgrenzing, het verlangen om volledig op te gaan in zijn omgeving, het opheffen van het ik, er gewoonweg zijn, totaal absoluut onbevangen, met behoud van het bewustzijn. Een ander thema is de verzoening met het leven nu, en hier, op dit moment. Niet langer aan het leven voorbij gaan. Zijn favoriete, Duitse dichters waren Rainer Maria Rilke, Hölderlin, Eduard Muhrike en Gottfried Benn. Hij hield van figuratieve kunst en hij was twintig jaar bevriend met de kunstschilder Mathijs Röhling, die een schilderij van hem en een aap maakte. In 1971 verscheen zijn bundel 'Tijdverblijf' en in 1975 'Een erg cocon'. In 1981 was zijn nationale doorbraak met 'De schaar van het vergeten'. In 2003, twaalf bundels later, verscheen zijn laatste bundel 'Stemtest'. Verder schreef hij vier essaybundels, o.a. postuum 'In beelden aanwezig. Over poëzie' (2014). In 1988 stopte hij vroegtijdig als universitair docent, op zijn 53-ste. In 1989 kocht hij samen met zijn geliefde Klaas Noordhuis het monumentale landhuis 'Oosterhouw', hoofdstraat 35 in Leens. Klaas was een tuinarchitect en een maand voor Cor's overlijden is hij met Cor getrouwd. Ook Cor tuinierde graag en gedichten schrijven ia als wieden, zei hij dan ook. Hij verzamelde oude rozesoorten. In het Nieuwsblad van het Noorden schreef hij opstellen over Heinrich Heine, Rilke, Georg Trakl, Gerrit Achterberg, Hans Faverey en Theodor Fontane. In 2000 verschenen in de bundel 'Oefeningen bij een beek'. Verder vertaalde hij de mystici Meister Eckhart, Hendrik Seuse en Johannes Tauler. In 1983 ontving hij de Herman Gorterprijs voor 'De toren van Snelbron', in 1992 de Hendrik de Vriesprijs voor 'Gedichten, oden, sonnetten' en in 1997 de A. Roland Holst-Penning voor zijn gehele oeuvre. Op 19 maart 2003 overleed hij na een kort ziekbed in Leens. Hij werd zesenzestig jaar. Op 1 mei 2014 is 'Oosterhouw' te koop gezet door Klaas Noordhuis en zijn nieuwe partner Hans Christiaan Klasema. Dit is inclusief wandschilderingen van Pieter Pander en een huisbioscoop. Helaas is het net iets boven mijn budget.

Schrijver: Joanan Rutgers, 20 november 2014


Geplaatst in de categorie: literatuur

4.0 met 1 stemmen 187



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)