De yogalerares van Marilyn Monroe

(voor Indra Devi (1899 - 2002)) en opgedragen aan Elisa Namaste

Je bent geboren als Jevgenia Peterson op 12 mei 1899 in Riga, Letland. Jouw vader Vasili Peterson was een Zweedse bankdirecteur. Jouw moeder Alejandra Labunskaia was een Russische edelvrouw. Jij was een Russische yogalerares en een vroege discipel van Sri Tirumalai Krishnamacharya (1888 - 1989), een Indiase yogaleraar, ayurvedische genezer en geleerde in de filosofie, theologie, filologie, muziek en logica. Hij wordt 'de vader van de moderne yoga' genoemd. Hij liet de hatha yoga heropleven. Hij kon zijn hartslag twee minuten laten stoppen.

Jij ging naar de toneelschool in Moskou en in 1917 vluchtte je met jouw moeder naar Berlijn, waar je een actrice/danseres werd. Jouw liefde voor India begon tijdens het lezen van een boek van de spirituele dichter/kunstenaar Rabindranath Tagore (1861 - 1941), die in 1913 de Nobelprijs van de Literatuur won. Verder werd je door een introductieboek van Yogi Ramacharaka aangespoord, een pseudoniem van de schrijver/occultist William Walker Atkinson, die een wegbereider van de New Thought-beweging was. In Ommen luisterde je naar Jiddu Krishnamurti. In 1927 zeilde je naar India en koos je voor een Hindoe-artiestennaam met 'dev', wat 'god' betekent: Indra Devi.

Je acteerde in Indiase films en in 1930 trouwde je met Jan Strakaty, een handelsattaché van het Tsjechoslowaakse consolaat in Bombay. Nadat de Maharaja van Mysore een goed woordje voor jou deed, mocht je de leerlinge van Krishnamacharya worden. In 1938 werd jij de eerste, buitenlandse vrouw, die les van de toegewijde yogi's kreeg. Jouw medeleerlingen waren Bellur K.S. Iyengar en K. Pattabhi Jois, die beroemde yogaleraren werden. Jij was zeer succesvol, zodat Krishnamacharya jou vroeg om yogalerares te worden. Jij volgde jouw man naar China en in 1939 begon je een zachtaardige yogaschool in Shanghai, in het huis van Soong Mei-ling, de vrouw van president Chiang Kai-shek, die van yoga hield. Je had veel Russen en Amerikanen als leerlingen.

Men noemde jou 'Mataji', wat 'moeder' betekent. Je gaf lezingen over yoga en in weeshuizen gaf je gratis lessen. In 1946 overleed jouw man onverwachts. In 1947 verhuisde je naar Amerika en in 1948 begon je met een yogastudio in Hollywood. Je gebruikte Indiase lichaamshoudingen voor meditatie, ademhalingstechnieken, zoals Pranayama, en diëten. Jouw methode is gebaseerd op de yoga van Patanjali. Jij gaf les aan de actrices Marilyn Monroe, Greta Garbo, Eva Gabor, Gloria Swanson en Jennifer Jones. Plus de acteur Robert Ryan, de violist Yehudi Menuhin en enkele Kremlin-leiders, zoals premier Aleksei Kosygin.

In 1953 trouwde je met de Duitse, antroposofische arts Sigfrid Knauer, in 1894 in Kiev geboren. Rond 1955 werd je een Amerikaans staatsburger en stond er Indra Devi in jouw paspoort. In 1961 opende jij de Indra Devi Foundation in Tecate, Mexico. Daar woonde je in een landhuis met 24 kamers. Je was dik bevriend met de goeroe Sathya Sai Baba (1926 - 2011), waardoor je vaak naar Bangalore en Puttaparthi reisde, naar zijn ashrams. Tenslotte verfoeide je hem. Hij deed o.a. aan seksueel misbruik van zijn jonge acolieten. In 1977 sloot jij het internationale trainingscentrum voor yogaleraren en verhuisde je met jouw erg zieke man naar Bangalore. In 1984 reisde je met Sigfrid naar Sri Lanka, waar Sigfrid op 20 december 1984 overleed. Hij werd 90 jaar en hij is gecremeerd.

In 1985 verhuisde je naar Argentinië en in 1987 werd je de erevoorzitster van de Internationale Yoga Federatie en Latijns-Amerikaanse Unie van Yoga. De voorzitster was Swami Maitreyananda. Jouw geadopteerde dochter heet Rosita. Naast het feit dat jij charmant, warm en sympathiek was, was je ook meedogenloos ambitieus, waarbij je anderen gewetenloos gebruikte en afdankte. Je was gefascineerd door de theosofie van de helderziende Madame Blavatsky, net als o.a. Oscar Wilde, Mahatma Ghandi en William Butler Yeats dat waren. Je overleed op 25 april 2002 in Buenos Aires. Je werd 102 jaar.

p.s.: Deze korte biografie is speciaal voor de spirituele lerares Elisa Namaste geschreven. In het televisieprogramma 'Iedereen Verlicht' van 10-3-2019 ging het zo'n 9 minuten over Elisa Anni Lisette Nielsen en zag ik voor het eerst haar woonkamer. Op dezelfde dag, dat ik naar een lezing van haar in Utrecht ging, wandelde ik ook door Den Bosch, zonder dat ik nog wist dat zij daar woont. Nu weet ik dat ik die dag voor haar huis ben langs gelopen en dat ik daar halt hield om naar die mooie woningen te kijken, waar zij dus één van bewoont. De drukke weg ervoor vond ik minder. Maar het mag toch een zeer opmerkelijk feit genoemd worden. Dat kan geen toeval zijn, maar is volgens mij goddelijke leiding. Het werk van engelen. In haar woning zag ik naast een afbeelding van de Dalai Lama ook heel duidelijk een boek van Indra Devi staan en vandaar dat ik deze mini-biografie aan mijn diepbeminde, eeuwige zielszuster opdraag. (-)