De compromisloze passie van een Russische cineaste

(voor Larisa Shepitko (1938 - 1979))

Je bent geboren als Larisa Efimovna Shepitko op 6 januari 1938 in Artemovsk, Oost-Oekraïne. Je was één van drie kinderen en je bent door jouw moeder, een schoollerares, opgevoed. Jouw vader was een Perzische legerofficier, die van jouw moeder scheidde, toen jij heel jong was. Als kind was de oorlog zeer ingrijpend voor jou, het leven lag ondersteboven en de familie was van elkaar gescheiden. Er was hongersnood en je werd geëvacueerd. Door deze nare ervaringen schreef en acteerde jij veel over eenzaamheid en isolement. Je maakte gedichten en je zong.

In 1954 studeerde jij aan de middelbare school in Lviv. Lviv is gesticht door koning Daniël van Galicië. Op jouw zestiende verhuisde jij naar Moskou, waar je naar de All-Russian State University of Cinematography ging. Je kreeg les van de scenarioschrijver/filmregisseur Alexander Petrovitsj Dovzhenko. Je was 18 maanden zijn leerlinge. Hij was getrouwd met de filmregisseuse/actrice Yuliya Solntseva. Hij overleed op 25 november 1956 in zijn dacha (tweede huis) in Peredelkino door een hartaanval. Hij werd 62 jaar. Zijn motto 'Maak elke film alsof het je laatste is' was ook jouw motto.

In 1963 studeerde je af met jouw dramafilm 'Heat', geïnspireerd door het korte verhaal 'The Camel's Eye' van Chinghiz Aitmatov. De invloed van Dovzhenko is duidelijk zichtbaar. Je kreeg hulp van jouw medestudent Elem Klimov (1933 - 2003), met wie jij in 1963 trouwde. Op 10 november 1966 verscheen jouw dramafilm 'Wings'. De hoofdpersoon, de lerares Nadezhda Petrukhina, was een heroïsche Sovjet-gevechtspilote uit de Tweede Wereldoorlog, gespeeld door Maya Bulgakova. Nadezhda heeft geen aansluiting met de huidige realiteit en haar schoolleerlingen kunnen haar vroegere oorlogsacties niet waarderen. Tussen haar dochter en haar gaapt een generatiekloof. Op een vliegveld herhaalt ze haar laatste vlucht tijdens de oorlog, waarbij haar collega-piloot werd neergeschoten en overleed.

In 1967 maakte je 'Homeland of Electricity', het tweede deel van het drieluik 'Beginning of an unknown era'. Een jongeman brengt elektriciteit naar een armoedig dorp. Met de acteurs Leonid Kulagin, Fjodor Gladkov, Georgiy Burkov en Aleksandra Popova. In 1969 verscheen jouw eerste kleurenfilm 'In the 13th hour of the night', een muzikale fantasiefilm met de acteur Vladimir Basov. Vladimir's derde vrouw was de actrice Valentina Titova, met wie hij in 1965 de zoon Alexandr kreeg en in 1971 de dochter Elizaveta. Alexandr werd filmregisseur en Elizaveta werd danseres. Enkele andere acteurs waren: Georgy Vitsin, Zinovy Gerdt, Spartak Mishulin en Anatoli Papanov.

In 1971 verscheen jouw derde film 'You and Me', over twee chirurgen, die worstelen met diverse levensvervullingen. Het is ook een kritiek op de consumptiemaatschappij. De film had succes op het Filmfestival van Venetië. Op 2 april 1977 verscheen jouw laatste film 'The Ascent', die in januari 1974 nabij Murom is opgenomen. In Murom is de heilige prins Gleb (987 - 1015) vermoord. De heilige ridder/monnik Ilya Muromets (Pechersky) woonde er ook. Er staat een standbeeld van hem met een kruis in zijn rechterhand en een zwaard in zijn linkerhand. Een soort kruisridder dus, geen echte christen en vredebrenger. In 'The Ascent' spelen o.a. Boris Plotnikov, Vladimir Gostyukhim, Sergej Jakovlev, Lyudmila Polyakova en Maria Vinogradova, die in ruim 100 films speelde. De film is gebaseerd op de roman 'Sotnikov' van Vasil Bykau. Op het 27-ste Berlin International Film Festival won het een Gouden Beer.

Op 2 juli 1979 overleed jij op de Leningradsky snelweg nabij Tver door een auto-ongeluk. Vijf leden van jouw filmploeg overleden ook, o.a. Volodya Chukhnov en Yura Fomenko. Je was van plan om de verfilming van de roman 'Afscheid van Matyora' van Valentin Rasputin van nieuwe beelden te voorzien. Jouw man Elem voltooide dit als de dramafilm 'Farewell' uit 1983. In 1980 maakte hij een eerbetoon voor jou, 'Larisa', een documentaire met foto's en filmbeelden van jou en jouw films. Je werd 41 jaar en je bent in de Kuntsevo begraafplaats in Moskou begraven. Daar is eind 1980 ook de schrijfster Nadezhda Mandelstam begraven, de weduwe van de dichter Osip Mandelstam.

Larisa Shepitko Elem Klimov Alexander Dovzhenko

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

4.0 met 1 stemmen 49