Zonder de belemmeringen van de tijdgeest

(voor Michaelina Wautier (1617 - 1689))

Je bent geboren in 1617 in Mons, de hoofdstad van de Belgische provincie Henegouwen. Je was de jongste dochter van een gezin van acht kinderen. Je deelde jouw leven met jouw broer, de schilder Charles Wautier. Vanaf 1640 tot 1660 woonde en werkte je in Brussel. Tussen 1642 en 1659 schilderde je negen kunstwerken. In 1649 maakte je een onweerstaanbaar schoon zelfportret, één van de allerschoonste zelfportretten, die ik ken. Om eeuwig verliefd op te blijven. Jouw broer Charles had in Italië gestudeerd en in 1651 werd hij tot het Sint Lucasgilde in Brussel toegelaten. Je bleef net als Charles ongehuwd. Als barokschilderes was je getrouwd met jouw boeiende kunstwerken.

Kort na 1640 ging je samen met jouw broer Charles in een chic herenhuis in de buurt van de kerk Notre Dame de la Chapelle in Brussel wonen. Je schilderde kleine schilderijen en historische, ambitieuze doeken. Verder maakte je religieuze en mythologische schilderijen. Je schilderde ook genre scènes, historische schilderijen, gedetailleerde voorstellingen van bloemenslingers en een serie portretten. Door de diversiteit van jouw onderwerpen en door de formaten werd jij in de nogal stijve, aangepaste en voorspelbare 17-de eeuw al snel een unieke schilderes. Jouw zelfportret uit 1649 werd lange tijd ten onrechte toegeschreven aan de Italiaanse schilderes Artemisia Gentileschi (1593 - 1656), wat veel zegt over jouw uitstekende schilderniveau.

In 1650 schilderde je 'De triomf van Bacchus', wat één van jouw meest representatieve werken is en wat nu in het Kunsthistorisch Museum in Wenen hangt. Je was zeer bekend met de mannelijke anatomie en je schilderde de naakte mannen zonder enige schaamte. Je verkocht vier schilderijen aan Aartshertog Leopold Willem van Oostenrijk (1614 - 1662), een beschermheer van de kunsten. Dat waren 'Sint Joachim' (rond 1650), 'Sint Jozef' (rond 1650), 'Triomf van Bacchus' (rond 1655), een bacchusstoet, en een tweede schilderij van Sint Joachim, 'Sint Joachim met boek'. 'Triomf van Bacchus' is een monumentaal meesterwerk, geïnspireerd op het dichtwerk 'Metamorfosen' van Publius Ovidius Naso. Het is duidelijk dat jij jezelf op dit schilderij als een uitdagende, bezeten, stomdronken bacchante hebt afgebeeld. Dat is die zalige, transparante verleidster aan de rechterkant, in een rozejurk en met een frivool ontbloot linkerborstje. Je wist jouw hoogstgeniale, vrouwelijke vrijheid op zeer slimme wijze uit te beelden.

In 1905 verscheen het boekwerk 'Schilders van de vrouwen van de wereld', waarin jouw zelfportret uit 1649 is opgenomen, naast o.a. de werken van Louise Abbéma, Angelica Kauffman, Berthe Art en Emma Herland, bekend van haar schilderij 'Kinderen eten van soep in een School van liefdadigheid'. Jouw kunstroem werd tegengewerkt door Thomas Willeboirts Bosschaert (1613 - 1654), Jacob van Oost en jouw broer Charles Wautier. Bosschaert was een roomse, Nederlandse schilder, geboren in Bergen op Zoom. In 1628 verhuisde hij naar Antwerpen. Hij was sterk beïnvloed door Sir Anthony van Dyck. Jacob van Oost (1603 - 1671) was in de 17-de eeuw de belangrijkste schilder van Brugge.

Tijdens jouw leven kreeg je veel erkenning, wat veel andere vrouwen niet lukte. Er werd destijds nog veel op de artistieke prestaties van vrouwen neergekeken. Jouw schilderij 'Twee jongens blazen luchtbellen' is van een grote allure en nog steeds up-to-date. 'Twee meisjes zoals Saintes Agnes en Dorothea' is ook zeer raak getroffen en je ziet/voelt meteen de warme liefdesband tussen deze heilige meisjes. Je hebt in jouw tijd een groot aanzien genoten en toch komt jouw naam in geen enkele, historische bron of lofdicht voor. De vrouwendiscriminatie van heerszuchtige mannen was nog een groot, sluipend gif. In 1689 ben je in Brussel overleden. Je werd 72 jaar.

Van 1 juni 2018 tot 2 september 2018 was er in het MAS te Antwerpen een overzichtsexpositie van jouw werk. Daarvoor was het Rubenshuis op zoek naar jouw schilderreeks 'De vijf zintuigen' en het schilderij 'Guirlande met vlinder'.

Michaelina Wautier Charles Wautier Ovidius Naso

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

Er is nog niet op deze inzending gestemd. 32