De bijzondere hoogleraar Daniël Heinsius uit Leiden

(voor Daniël Heinsius (1580 - 1655))

Je bent geboren als Daniël Heins van Heyns op 9 juni 1580 in Gent. Jouw ouders waren Hugenoten, die door de Spaanse Oorlog naar Veere zijn gevlucht. Vervolgens naar Engeland, Rijswijk, en in 1588 naar Vlissingen, waar jij naar de Latijnse school ging. Jouw oudere zus was Catharina. In 1596 werd jij door jouw vader naar de Universiteit van Franeker gestuurd om rechten te studeren. Jouw leraar was Henricus Schotanus. Vanaf 30 september 1598 studeerde jij rechten aan de Universiteit van Leiden. Je was vooral in de letterkunde geïnteresseerd, met name de Griekse. Als briljante leerling was jij de favoriete leerling van Josephus Justus Scaliger, die bij hem thuis aan de Breestraat filologie doceerde. Hij was prikkelbaar en venijnig, maar een groot talenkenner. Van de dichter/filoloog Janus Dousa kreeg jij les in de Latijnse en Nederlandse poëzie. Hij stimuleerde jou om gedichten te schrijven. Met zijn vrouw Elisabeth van Zuylen van der Haer kreeg hij 12 kinderen.

Jij was bevriend met jouw medestudenten, de dichter/schrijver/rechtsgeleerde Hugo de Groot en de dichter/hoogleraar/geschiedschrijver Dominicus Baudius, die geestig en vrolijk was en een drankzuchtige vrouwengek met altijd geldgebrek. Hij had een kind met een prostituee en hij was een meesterlijke jambendichter. Dominicus trouwde in 1612 met de rijke Maria van Loo en hij overleed in 1613 door een overdosis alcohol. Hij werd 52 jaar en hij is in de Leidse Pieterskerk begraven. In 1601 verscheen jouw 'Emblemata amatoria' onder het pseudoniem Theocritus van Gent. In 1602 schreef jij het historiestuk 'Willem van Oranje, of de verwonding van de vrijheid', over Willem, die op 10 juli 1584 in Delft door Balthasar Gerards met een radslotpistool vermoord werd. Willem werd 51 jaar. Balthasar was opgejut door de negatieve visie van koning Filips II van Spanje over Willem. Balthasar is door de bestuurders en beulen werkelijk gruwelijk wreed vermoord. Hij werd 27 jaar.

Voor 'Hollandsche madrigalen met vijf, ses, ende acht stemmen' uit 1603 van de componist/organist Cornelis Schuyt had jij teksten geschreven. In 1603 publiceerde jij voor het eerst Latijnse elegieën. In 1603 werd jij buitengewoon hoogleraar in de poëzie en in 1605 in het Grieks. In 1606 publiceerde je weer Latijnse elegieën, over jouw liefde voor ene Rossa. In 1606 verscheen tevens de bundel 'Spiegel van de Doorluchtige, eerlicke, Cloucke, Deuchtsame, ende verstandege vrouwen'. Je schreef ook Latijnse bruiloftsgedichten, grafdichten en oden, ook in een vrije versvorm. In 1607 volgde jij jouw vriend, de overleden Paulus Merula, op als universiteitsbibliothecaris. Nadat Josephus Scaliger in 1609 overleed, werd jij gewoon hoogleraar en in 1612 werd jij Professor Politices, wat de eerste leerstoel in de politicologie ter wereld was.

Als filoloog publiceerde jij uitgaven van Griekse en Romeinse schrijvers, zoals van de dichter/politicus Silius Italicus, de dichter Heriodos, bekend van 'Theogonia' en 'Werken en Dagen', de dichter Theocritus, bevriend met de dichter/letterkundige Callimachus, de filosoof Aristoteles, de kerkvader Clemens van Alexandrië en de schrijver/blijspeldichter Publius Terentius Afer. In 1616 verscheen 'Nederduytsche poemata', uitgegeven door jouw vriend, de filoloog/oudheidkundige Petrus Scriverius, die in 1651 door Bartholomeus van der Helst is geportretteerd. Vergaap je ook even aan 'Echtgenote Anna du Pire als Granida' van Bartholomeus en zijn 'Jonge ontsluierde vrouw heft een gordijn op', waarop Anna nog meer naakt wordt getoond. Petrus presenteerde jou als een moderne dichter. Je schreef ook liefdesgedichten voor het volksliefje Demophile. Jij publiceerde veel over de Griekse tragedie, wat Joost van den Vondel en de Franse tragedieschrijvers heeft beïnvloed.

In 1617 trouwde jij met Ermgard Rutgers, de zus van jouw studiegenoot Janus Rutgers. Via jouw zwager Janus kreeg jij in 1618 een baan als geschiedschrijver van koning Gustaaf II Adolf van Zweden. Janus was vanaf 1614 diplomaat van Zweden en in 1619 werd hij in de Zweedse ridderstand verheven en kreeg hij een kostbare, gouden ketting en een Zweeds wapenschild. In 1620 werd jullie zoon Nicolaas geboren, een dichter/classicus/bibliofiel werd. Nicolaas werd door jou onderricht en hij was bevriend met de Amsterdamse koopman in graan en zout/kunstverzamelaar Jan Reynst en de jurist/prentenverzamelaar Michiel Hinloopen. Jan Reynst (1601 - 1646) overleed in Venetië, waar hij in de Sancta Maria Formosa kerk is begraven. Nicolaas reorganiseerde de bibliotheek van de biseksuele koningin Christina I van Zweden. In 1621 verscheen 'De contemptu mortis' (De verachting van de dood). In 1623 werd jullie dochter Marie Elisabeth geboren. Janus overleed in 1625 door de pest in Den Haag. Hij werd 36 jaar. Jouw andere zwager Winand Janszoon Rutgers trouwde met Maris Rutgers en hun zoon Winand Rutgersius was een professor in de theologie.

In 1627 dacht je erover om naar Zweden te verhuizen, waardoor je geschiedschrijver van de Staten-Generaal werd. Je schreef over het Beleg van 's-Hertogenbosch. In 1633 overleed Ermgard. Je kreeg ruzie met jouw collega-hoogleraar Claude Saumaise over het Grieks in het Nieuwe Testament. Claude was de opvolger van Josephus Scaliger. Je werd een eenzame en verbitterde, oude man, die vaak teveel alcohol nuttigde. In 1647 hoefde je geen les meer te geven, maar je bleef tot 1654 secretaris van de senaat.
Jij overleed op 26 februari 1655 in Leiden. Je werd 74 jaar en je bent in de Pieterskerk in Leiden begraven, net als Josephus Scaliger en Dominicus Baudius.

Inmiddels is jouw graf onvindbaar geworden. Ook jij hebt een wapenschild, dat als rouwbord in de Pieterskerk hing. Het wapenbord is vierdelig; twee keer in zilver een breedarmig, rood kruis, in rood drie ringen van goud en in rood een korenschoof van goud. Met in het midden een hartschild van goud met een rode leeuw. De kwartieren zijn: Rutgers, Muys van Holy, Hoevenaar en Van Riebeeck. Ik vermoed dat het kwartier met de gouden korenschoof van Rutgers is, omdat ik die familienaam met Ruth en gerst associeer.