Jouw Zweedse salon als bron van wijsheid

(voor Sophia Elisabet Brenner (1659 - 1730))

Jij bent geboren als Sophia Elisabet Weber op 29 april 1659 in Stockholm. Jouw ouders waren Kristina Spoor en de bouwer Niklas Weber, een Duitse immigrant. Jij werd zeer hoog opgeleid en jij ging naar de Duitse Jongensschool in Stockholm. Dat mocht sinds 1575, maar jij was wel het enigste meisje op school. Daarna werd jij thuis door academische leraren opgeleid, o.a. door K.A. Zellinius, voor wie jij een grafgedicht schreef. Jij kon in 6 talen poëzie schrijven. In 1680 trouwde jij met de kunstenaar/tekenaar/antiquair Elias Brenner, geboren op 18 april 1647 in Isokyrö. Zijn ouders waren dominee Isaacus Henrici Brenners en Susanna Werenberg, die samen 20 kinderen kregen. Hij ging in Nykarleby en Pori naar school en daarna studeerde hij theologie en archeologie aan de Universiteit van Uppsala. Hij werkte voor Johan Hadorph van de Centrale Raad voor Nationale Oudheden en in 1672 werd hij een portretminiaturist. In 1676 trouwde hij met Erengerd Stamm (1656 - 1679). In 1677 werd hij portretminiaturist aan het Koninklijk Hof van Zweden.

Elias en jij kregen 15 kinderen, waarvan er 4 overleefden. Als literaire gastvrouw ontving jij o.a. de beroemde amateuractrice gravin Maria Aurora von Königsmarck, de zus van de schilderes/dichteres/amateuractrice Amalia von Königsmarck en van de broer Filips Christoph, de minnaar van prinses Sophia Dorothea van Celle, die door die affaire de laatste 30 jaar van haar leven (de helft van haar leven) in het kasteel van Ahlden met een dubbele slotgracht gevangen zat en daar overleed. Sophia was getrouwd met koning George I van Engeland, die op deze schofterige manier wraak nam, terwijl hij zelf de minnares Melusine von der Schulenburg had en hij Sophia mishandelde en verwaarloosde. In januari 1694 wilde gravin Clara Elisabeth von Platen, een ex-maîtresse van keurvorst Ernest Augustus, haar dochter Sophia Charlotte met Filips laten trouwen, maar Filips weigerde dat. Zwaar beledigd snelde zij naar Ernest Augustus, de vader van George I, en verklapte zij hem van de seksuele relatie tussen Filips en zijn schoondochter Sophia. Filips Christoph is op 2 juli 1694 in opdracht van George I en/of zijn vader vermoord. Na een bezoek aan Sophia in het Leineschloss hebben 4 hovelingen van Ernest Augustus Filips vermoord en in de Leine gegooid. Filips werd 29 jaar en Sophia werd 60 jaar.

Gravin Maria Aurora was de maîtresse van koning/keurvorst/groothertog Augustus II de Sterke, ongelukkig getrouwd met Christiane Eberhardine van Brandenburg-Bayreuth. Hun zoon was Augustus III van Polen. Aurore en Augustus II kregen op 28 oktober 1696 in Berlijn hun zoon Maurits van Saksen. Haar man Augustus II en haar zoon Augustus III waren niet op Christiane Eberhardine's begrafenis aanwezig. Zij is in de St. Nicolaas Evangelische parochiekerk van Pretzsch an der Elbe begraven en zij werd 55 jaar. Johann Sebastian Bach componeerde speciaal voor haar de cantate 'Lass, Fürstin, lass noch einen Strahl'. Aurora's achter-achterkleindochter was George Sand (Aurore Dupin). De barokschilderes Anna Maria Ehrenstrahl kwam ook in jouw salon. Haar moeder was Maria Momma en haar vader was de portretschilder David Klöcker Ehrenstrahl, die in 1661 hofschilder werd. In Amsterdam was hij een leerling van Juriaen Jacobsze. Hij schilderde ook de schrijfster Agneta Horn, bekend vanwege haar autobiografie. Zij was met de soldaat Lars Kruus getrouwd, met wie zij 4 kinderen kreeg. Op haar 26-ste overleed Lars en zij is nooit hertrouwd. Zij werd 42 jaar.

Anna Maria Ehrenstrahl was getrouwd met Johan Wattrang, president van de Svea Hovrätt. Zij heeft Aurora von Königsmarck ook geportretteerd. In 1717 schonk zij zes schilderijen aan de Svea Hovrätt, met 6 van hun presidenten daarop. Uit bewondering schreef jij toen een ode voor haar. Peter Martin Mijtens de Oude (1648 - 1736), geboren in den Haag, had de hoogst aangename eer om Anna Maria met een geheel ontblote rechterborst te mogen schilderen. Op de achtergrond staat een beeld van een naakte vrouw, die haar rechterborst beroert. Anna had werkelijk grote, prachtige borsten en zij lijkt duidelijk naar een flinke stoeipartij te smachten. Met een stok en haar penselen wijst zij naar het beeld van een naakte man. Alle kunst is immers een gesublimeerd verlangen naar erotiek en seksuele bevrediging. Mijtens was met Johanna de Bruyn getrouwd en in de laatste jaren van zijn leven was hij seniel en krankzinnig. De dichter Johan Runius (1679 - 1713) bezocht ook jouw salon. Zijn vader was pastoor Arvid Runius en Johan was secretaris/informant van de militair Nils Stromberg, getrouwd met barones Anna Catarina Fleming af Liebelitz en hun zoon was Claës. Johan overleed op 1 juni 1713 in Stockholm door een longontsteking en hij werd 34 jaar. Hij is in de Maria Magdalena Begraafplaats op Södermalm begraven.

De arts/schrijver/scheikundige Urbanus Hjäne bezocht jouw salon ook. Zijn ouders waren dominee Erlanda Jonae Hiaerne en Christina Tomasdotter Schmidt. Hij had een onderzoeksbibliotheek met 3500 boeken. Jij bestudeerde Nederlandse, Franse en Italiaanse poëzie, maar jij schreef geen Nederlandstalige poëzie. Jij schreef vooral Duitstalige gelegenheidsgedichten. Jij werd geïnspireerd door de dichter/bisschop Thomas Hansen Kingo en de dichters Samuel Columbus en Petrus Lagerlöf. Jij werd de 'Tweede Sappho' en de 'Tiende Muze' genoemd. Als geleerde werd jij volop geëerd. In 1693 verscheen jouw gedicht 'De gerechtvaardigde verdediging van het vrouwelijk geslacht', waardoor jij de eerste feministe van Zweden wordt genoemd. Dit gedicht werd geïnspireerd door jouw vriendschap met Aurora von Königsmarck. Jouw beste gedicht is 'Het allerheiligste martelaarschap van onze Heer en Heiland Jezus Christus' uit 1710. Jij vond dat mannen en vrouwen mentaal hetzelfde zijn, ze verschillen enkel in lichaamsbouw en andere uiterlijkheden. Dit omschreef jij in een kroningsgedicht uit 1719 voor Ulrika Eleonora, koningin van Zweden. Andere salongangers van jou waren de (hymne)schrijver/(aarts)bisschop Haquin Spegel en de dichter Jacob Frese. Jij overleed op 14 september 1730 in Stockholm en jij werd 71 jaar.

Sophia Elisabet Brenner

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

4.0 met 4 stemmen 63