Dwars door de zware depressies heengegaan

(voor Amalie Skram (1846 - 1905))

Jij bent geboren als Berthe Amalie Aver op 22 augustus 1846 in Bergen, Noorwegen. Jouw vader Mons Monsen Alver (1819 - 1898) was een handelaar, die na een bankroet van zijn kleine bedrijf vanwege zijn schulden naar Amerika vluchtte. Zo voorkwam hij een gevangenisstraf. Jij was toen 17 jaar. Jouw moeder was Ingeborg Lovise Sivertsen (1821 - 1907). Jij kwam uit een labiel gezin met 5 kinderen. Jij was de enige dochter. Jouw moeder dwong jou om met een oudere man te trouwen, Berndt Ulrik August Müller (1837 - 1898), een scheepskapitein, die later een moleneigenaar werd. Jij ging zes jaar met hem over de wereldzeeën varen. In 1866 werd in Bergen jullie zoon Jacob Worm Müller geboren en in 1868 werd jullie zoon Ludvig geboren. Ludvig was acteur/theaterregisseur. Jacob was schrijver en journalist. Na 13 jaar huwelijk met Bendt kreeg jij een zenuwinzinking, een zware depressie, deels ten gevolge van zijn ontrouw. Jij zat enkele jaren in een psychiatrisch ziekenhuis en daarna werd jij van Bendt gescheiden. Jij ging met jouw zonen naar Kristiania, waar jij literair actief werd.

Jij ontmoette o.a. de schrijvers Arne Garborg (Aadne Eivindsson) en Bjornstjerne Bjonson, met wie jij jarenlang in contact bleef. Arne's vrouw was de schrijfster/dichteres/volksdanseres/theaterdocente Karen Hulda Bergerser en hun zoon was Arne. Zij woonden negen jaar in een hut in Kolbotn, Tynset, met schilderijen van Kitty Lange Kielland aan de wand. Harriet Backer heeft hen heel typerend en lieftallig in die hut geschilderd en zij heeft Kitty geportretteerd. In 1882 verscheen jouw debuutverhaal 'Madam Hoiers leiefolk', wat eerder in het tijdschrift 'Nyt Tidsskrift' stond, waar Arne Garborg en de jongere broer van Kitty, Alexander Lange Kielland, ook in publiceerden. Vanaf 1884 woonde jij in Kopenhagen. In 1884 hertrouwde jij met de Deense schrijver/journalist Asbjorn Oluf Erik Skram, geboren op 10 maart 1847 in Kopenhagen. Zijn ouders waren de spoorwegdirecteur van Det Sjaellandske Jernbaneselskab Gustav Skram, die op 7 april 1865 overleed, en Ida Johanne Hoë, die in 1886 overleed. Zijn oudere zus was Henriette Skram. Hij was afgestudeerd in de filosofie en in 1877 verscheen zijn debuutroman 'Herregaardsbilleder'. In 1879 verscheen zijn bekendste roman 'Gertrude Coldbjornsen'. In 1884 verhuisde jij met Erik naar Kopenhagen. In 1885 verschenen jouw romans 'Constance Ring' en 'Karens jul'. Een fragment uit jouw debuutroman 'Constance Ring' verscheen in 1885 in het tijdschrift 'Tilskueren', in 1884 opgericht door de historicus Niels Neergaard, die premier van Denemarken was. 'Constance Ring' gaat over een naïeve, jonge vrouw, die met een koopman trouwt. Zij voelt zich niet thuis in haar nieuwe, sociale omgeving en zij heeft grote moeite met de dubbele, seksuele huwelijksmoraal. Wanneer zij van haar man wil scheiden, krijgt zij veel onbegrip van haar omgeving. Zij pleegt uiteindelijk zelfdoding.

In 1889 werd jullie dochter Johanne Skram geboren, die in 1919 met Arvid Rordam trouwde, met wie zij 2 zonen kreeg. Met haar tweede man Paul Knudsen kreeg kreeg Johanne de dochter Jytte. In 1895 trouwde Ludvig met Signe Grieg, een nicht van de componist Edvard Grieg. Hun zoon Johan (1898 - 1938) was een toneelschrijver en hun dochter Else Ulrikke Ludvigsdatter (1900 - 1976) was een actrice, die in 1933 met Erik Kristen-Johanssen trouwde, een theaterregisseur en de theaterdirecteur van het Nationaal Theater. Ludvig is in 1912 met de zangeres Margit Lunde hertrouwd en hij was theaterdirecteur bij de Trondhjems nationale Scene. Jouw verplichtingen als huisvrouw, moeder en schrijfster, plus de minimale acceptatie van het publiek voor jouw toen radicale werk, bezorgden jou in 1894 een nieuwe ineenstorting, waardoor jij in een psychiatrisch ziekenhuis nabij Roskilde werd opgenomen, het Sankt Hans Ziekenhuis, gebouw Fjordhus uit 1872. In 1895 heeft de schilder Harald Slott-Moller Erik en jou geportretteerd. Harold's vrouw was de symbolistische, diepdoorleefde, diepschouwende, helderziende schilderes Agnes Rambusch, die vaak voor hem modelleerde. Zij kregen samen twee dochters. Hun tweede dochter overleed op jonge leeftijd. In 1887 verscheen het eerste deel van jouw tetralogie 'Hellemyrsfolket', de roman 'Sjur Gabriel', vervolgens in 1888 'Aan venner', in 1890 'S,G. Myre' en in 1898 'Afkom'.

In 1888 verscheen jouw roman 'Lucie', in 1890 de korte verhalenbundel 'Bornefortellinger' en in 1891 idem 'Kjaerlighed i Nord og Syd'. In 1891 verscheen 'Fru Inés', in 1892 'Forraadt' en in 1893 het toneelstuk 'Agnete', in 1901 gespeeld door Magda Blanc in Den Nationale Scene in Bergen. In 1895 verschenen 'Professor Hieronimus' en het autobiografische vervolg 'Paa St. Jorgen', over de schilderes Else Kant, die met tegenzin in een psychiatrisch ziekenhuis gevangen zit. Deze twee romans hebben verbeteringen in de psychiatrische instellingen bewerkstelligd. In 1895 verscheen ook het brievenboek 'Mellom Slagene'. In 1899 verscheen de korte verhalenbundel 'Sommer' en in 1900 de roman 'Julehelg'. In januari 1900 zijn Erik en jij uit elkaar gegaan, maar jullie zijn nooit officieel gescheiden. Erik hertrouwde met de actrice Caroline Kirstine Aagaard. Op een foto uit 1900 zit jij met jouw dochter Johanne op de huiskamerbank, terwijl jullie beiden naar het buitenlicht kijken. In 1905 verscheen de onvoltooide roman 'Mennesker'. Jij bent op 15 maart 1905 in Kopenhagen overleden. Jij werd 58 jaar en jij bent in de Bispebjerg Kirkegard aan de Frederiksborgvej in Kopenhagen begraven. De hoofdingang is naast de Grundtvigs Kirke. Jacob overleed in 1911 en Ludvig overleed op 1 oktober 1922 in Oslo. Bij Nordnes in Bergen staat een standbeeld van jou, gemaakt door Maja Refsum.

Berthe Amalie Aver Skram

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

Er is nog niet op deze inzending gestemd. 50