Inloggen
voeg je column toe

Columns

Hoofdzaken

DENKEN
(een willekeurige verkenning van het terrein)

Het is drie uur in de nacht.
Ik werd wakker van mijn brein dat aan het denken was. Is.
Ik had dat zelf gevraagd, aan het brein, mijn hersenen, mijn denkmachine. Om na te denken over de column voor vandaag. En als ik dat vriendelijk vraag, dan doet het dat.
Terwijl ik toekeek bij dit denkproces, bedacht ik me dat het verstandig zou zijn om dan maar meteen, als het ware simultaan, datgene wat het brein dacht op het scherm van mijn computer in te tikken. En dat is wat ik nu doe. Ik heb geleerd dat dat goed werkt, zoals het maken van een verslag tijdens een vergadering - en niet achteraf - accurater weergeeft wat er gezegd wordt.

Want mijn denkmachine was bezig te rubriceren welke categorieën van processen er zijn die we losjesweg onder denken scharen, die alle verschillend zijn. Dat kan verwarring geven. En dat doet het meestal ook. Dus de EERSTE vorm van denken: ORDENEN of CATEGORISEREN.

Meteen vermeld ik even een VERONDERSTELLING, een AANNAME, hoewel een aannemelijke aanname: ‘het menselijk brein is de perfecte machine om mee te denken’.

Dus dat is een TWEEDE categorie die wordt gehanteerd als mensen het over denken hebben: aannames, veronderstelling. Hoewel in dit geval een zeer gangbare. Eentje die door veel mensen (of hun breinen) zou worden gesteund in een multiple-choice-test.
Waarmee denkt een mens? Met het brein? Weet je dat zeker? Ja, waar anders mee? Met zijn maag? Dat staat nog te bezien.

Maar of het WAAR is of niet (natuurlijk is dit waar, zul je denken, maar je zou er versteld van staan te horen met welke onderdelen er gedacht wordt) het geeft wel een soort van denkPROCES weer, dit ja-en-nee getik-tok.
Je zou dit nummer DRIE: ARGUMENTEREN kunnen noemen. Denken door middel van ontkennen en bevestigen. Als iets niet het tegengestelde is, dan zou het veronderstelde wel eens waar kunnen zijn. In de LOGICA, of datgene wat we daar onder verstaan, wordt daar gebruik van gemaakt.
Een belangrijk ervaringsfeit dat ik heb geconstateerd over het denken van mijn brein, is dat je niet moet komen aankakken met boekenwijsheid. Daar krijgt het een slappe van. Daar zakt de denkbroek van op de schoenen. Dan heeft het geen trek meer in de vrijpartij die het denken voor hem is.

Een vierde categorie die mijn brein ZAG, is het ASSOCIËREN, die zetten we even op VIER.
Dit is veruit de meest geliefde die iedereen kent die een beetje oplet bij wat er in het hoofd gebeurt gedurende de dag - én de nacht.

ZIEN is wat de persoon doet die het denken OBSERVEERT.
WIJZE mensen werden en worden ZIENERS genoemd.
Dat lijkt me een Buitencategorie. Nummer VIJF.

Wat voor het denken belangrijk is, is het werken, het breien, het kneden, het processen, het spijsverteren van FEITEN. Dit zou het DENKMATERIAAL dienen te zijn, EDOCH:
veel mensen en groepen, verenigingen, vergaderingen, partijen, bedrijven, denktanks, coaches, commissies, kamers, directies, wetenschappers, dichters, huisvrouwen en -mannen, kroegtijgers, en ga zo maar door, vooral in de maatschappelijke sectoren als de politiek, het bestuur, de ambtenarenwereld, de wetenschap, het leger hebben dat niet nodig, denken ze, …. Kortom deze voorwaarde is razend impopulair. Maar is een VOORWAARDE, geen VORM van. HERINNEREN ook niet. Dus al het STAMPEN dat men kinderen op scholen en universiteiten laat doen is GEEN DENKEN.

Er zijn de laatste pakweg vijftig jaar veel manieren bedacht door mensen die denken over het denken om het denkproces van de lezer te helpen. Is wel interessant. Ik heb veel van die boeken voor kennisgeving aan mijn brein doorgesluisd, zodat het er zijn voordeel mee kan doen, mocht het daar gebruik van willen maken. Je weet maar nooit. Misschien heeft het er wat aan.

Welke categorieën had het nog meer gevonden? Nummer ZES… O ja, de THEORIE. Een vorm van aanname, die steeds verder de grond wordt ingeheid. ‘Dat is geheid waar’ wordt dan gezegd. Vaak blijkt het dan een soort Amsterdam te worden, waar de palen beginnen te rotten, of een metro moet worden aangelegd door bestuurders. Dan weet je wel hoe laat het is. Als mensen dat zeggen, dan betekent het dat het gauw te laat is. En dat er weer eens miljoenen zijn weggesluisd naar iemand die handig weet om te gaan met dit soort verdronken kalveren.
Dit laatste, nummer ZEVEN, kun je ook opvatten als een vorm van denken. Is HEEL POPULAIR. Is eigenlijk een vorm van sociale psychologie. Straatvechtersdenken. OPPORTUNISME, SPECULATIE.
Goed voor beurshandelaren en andere criminelen.

Dat brengt ons op het TRENDLEZEN. Nummer ACHT. Weer een soort aanname, die een lijn doortrekt van zich herhalende gebeurtenissen: elk jaar op 21 maart beginnen de Krokussen te bloeien, dus laten we op die datum de Lente beginnen.

Is er een schuldige aan te wijzen die verantwoordelijk is voor de onder FEITEN genoemde, heersende epidemie van ONNADENKENDHEID?
Denken, VASTSTELLEN wat de feiten zijn, numero NEGEN, denkt zo niet. Het gaat alleen op zoek naar OORZAKEN en GEVOLGEN en het traject daartussen. Niet naar schuldigen.

Toch zou het misschien kunnen helpen als ons educatieve systeem de KUNST VAN HET DENKEN op scholen zou invoeren.
Al hou ik mijn HART vast, wat de GELEERDEN daarvan zullen gaan BROUWEN (ook een buitencategorie vorm van denken: het laten gisten van gedachten tot je er zelf dronken van wordt).

O, wat jammer dat zo’n column maar zo kort is. En dat een feuilleton…. hééé….een Feuille Ton, een VervolgBlaadje, dat is me op het lijf geschreven.

Dat gaan we doen.
Mijn Brein en ik.
Als er interesse voor is…

De vogeltjes beginnen te zilveren. Ik zie nog geen spatje licht buiten. Maar zij zijn de experts. Perfecte sunspotters, dageraadgevers, herauten van de eerste fotonen.

Nu zie ik het ook…

Schrijver: Ton Hettema, 28 juni 2015


Geplaatst in de categorie: filosofie

3.9 met 8 stemmen 138



Er zijn 3 reacties op deze inzending:

Naam:
Jan Borst
Datum:
9 juli 2015
Je zou kunnen zeggen Vol is Vol, en dan loopt het over. Denk eens aan wat meer ontspanning, erg nuttig voor de broodnodige nachtrust.
Naam:
AB
Datum:
8 juli 2015
Ter ontspanning - omdat mijn brein rust nodig had en mijn dochter nog niet thuis was van het stappen - ging ik om drie uur 's nachts even bijlezen op deze site. Hoe herkenbaar! Ik begrijp deze column, maar denk dat ik voortaan in mijn bedje blijf liggen tot de vogels (zoals de natuur het bedoelt) ontwaken.
Naam:
Gabriëla Mommers
Datum:
29 juni 2015
Filosofie als basisvak op scholen, ik ben er meteen voor.
Leuk lesmateriaal: 'De Wereld Van Sofie' van Jostein Gaarder.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)