Het achtste uur
Ik zou het niet in mijn hoofd gehaald hebben hem het etiket 'dikkerd' op te plakken, want wie weet wat dat als het hem ter ore gekomen was aan gevaarlijke rancune opgeleverd zou hebben, maar hij was wel degelijk buikig met verder een opgewekt rond gezicht met een verfijnd brilletje en bovenop een uitdunnend, donker krullend laagje haar. Met een solide drive vanuit de heupen deed hij achter de school op het veld af en toe sportief mee aan een partijtje voetbal. Klein van stuk. Net in de 50, denk ik. Een aardige vent met een ondeugend kantje. Zie daar onze leraar Grieks, later rector van de Dalton Scholengemeenschap Den Haag.
Het achtste uur Grieks verliep aan het eind van de schooldag weinig flitsend. Een al eerder vertaald stukje Homerus of Herodotus moest om de zoveel tijd na thuisstudie klassikaal opnieuw worden vertaald. Wanneer je het niet in je kop gestampt had en kon opdreunen was dat in dat laatste lesuur geen sinecure.
Die ene keer heb ik veiligheidshalve voor de stamp-optie gekozen.
Gezeten op een verhoog met voor zich zijn bescheiden klasje, het zullen hooguit 15 leerlingen geweest zijn die zich hadden laten overhalen Grieks in hun eindexamenpakket op te nemen, blikte de heer Sanders soeverein om zich heen. Hij was gesteld op innerlijke beschaving want iemand die zich, begrijpelijk lethargisch, eens luidruchtig had uitgerekt, had een flinke schrobbering gekregen.
Hij kon goed karakters inschatten, noemde mij, die bij het afnemen van de wekelijkse taak nogal eens afdwaalde, terecht een dromer. Als hij een leerling niet mocht, liet hij dat duidelijk blijken. Hij vond mij geloof ik wel aardig, maar omzichtig met mij was hij niet.
Als er een krachtterm in de vertaling geslopen was, wist hij precies wie hij de beurt moest geven. Ik was niet van de hardvochtige uitspraken en hij wilde me zo denkelijk weerbaarder maken. Of anders me goedaardig een beetje stangen.
Een personage uit Alcestis van Euripides was door Sanders betiteld als 'oude zak' bij de eerste vertaalsessie. Zo stond het in onze schriften.
De klas wachtte gniffelend op mijn interpretatie van die passage. Met 'oude sok' gooide ik het over de voorzichtige boeg.
Buurman Gerard, die me bij beurten nog wel eens influisterde, verslikte zich van plezier.
`Dat heb je goed opgelost,' Albert,' was Sanders zijn reactie.
Een andere keer moesten we vertaling voorbereiden van een stukje uit Herodotus zijn historiën. Een hengst werd naar een merrie geleid waarbij zijn opwinding in geuren en kleuren beschreven werd, inclusief gezwollen geslachtsdeel (of maak ik het groter dan het was?) gevolgd door bestijging.
Voor een ietwat verlegen puber zonder praktijkervaring buitenproportioneel: de rozenvingerige dageraad van Homerus werd door Herodotus panoramisch paarden-pornografisch ingekleurd.
Ik voelde de bui al hangen en heb de voorafgaande dag gebruikt om dat al eerder vertaalde stukje grondig in mijn hoofd te prenten, zodat wanneer ik de beurt zou krijgen ik niet over de eerste de beste obscene horde zou struikelen om in een afgrond te tuimelen waaruit omhoog klauteren een illusie was. De intredende stilte zou verpletterend geweest zijn en mijn royale blos zou een rozenvingerige dageraad hebben doen verbleken.
Degelijk instuderen, zeg maar uit het hoofd leren, voorkwam dat.
Ik snorde, nadat de keus als verwacht op mij gevallen was, als een nachtzwaluw over gecompliceerde naamvallen, verleden en toekomende tijd werden trefzeker vastgepind als de puntige blind makende staak in het oog van cycloop Polyphemus, het vertaaltempo benaderde dat van een Romeinse strijdwagen. Mijn medeleerlingen kregen niet de kans zich te verkneukelen over eventuele bedremmeldheid, want voor ze er erg in hadden, was ik alweer klaar.
De reactie van Sanders was memorabel: `Albert, ik heb nog nooit iemand zo snel een stukje Grieks horen vertalen'.
Herodotus lag me sowieso niet zo en keerde tot mijn schrik terug bij het eindexamen. Nu ging het om een tekst die me voor de eerste keer onder ogen kwam. Dat was andere koek. Ik bladerde wat in mijn Griekse woordenboek, omdat de anderen dat ook deden en ik de indruk wilde wekken met iets nuttigs bezig te zijn, krabbelde pro forma wat neer waar ik geen chocola van kon maken en de nakijkende leraar nog minder.
Gefluisterde reactie van mijnheer Sanders bij de uitreiking van het einddiploma (desondanks tóch behaald): 'klein vlekje op de lijst, Albert'.
Ik heb al mijn examenopgaven bewaard, maar op weg naar huis de tekst van Herodotus bij een abri van bus 24 op de Savornin Lohmanlaan in een prullenbak gepropt. En het woordenboek in vrijwel nieuwstaat door het miniem bladeren is verkocht aan De Slegte. De verkoper voelde zich nog net niet gegeneerd bij het schamele bedrag dat hij verplicht was uit te keren voor het smetteloos aangeleverde boek: Fl. 17,-.
Pret heb ik nog altijd als ik terugdenk aan die middag, maar hitsige Griekse paarden ga ik nog steeds uit de weg.
Zie ook: https://www.apartefact.nl
Schrijver: Albert Goudberg
7 oktober 2025
casema.nl
Biografie van deze schrijverGeplaatst in de categorie: school
Grieks DenHaag Dalton Sanders
113
Geef je reactie op deze inzending: