Alle inzendingen over filosofie

U zit op een avond thuis op uw comfortabele bank naar een tv-programma te kijken. Direct na afloop komt er reclame voor knabbelnootjes op het scherm. Ach ja, denkt u bij uzelf, een handje nootjes, dat is nou precies waar ik trek in heb. Maar ja, toen u vanmorgen voor de spiegel stond, had u zich nog...

wie met zijn hoofd in de wolken loopt heeft zijn gedachten niet in de hand.

In zijn beschouwing “Hier en nu, met het oog op morgen” vertelt Winkelman dat hij afstand heeft genomen van de christelijke leer van de lichamelijke wederopstanding. Die zou de mens te veel richten op zijn persoonlijke heil in het hiernamaals en te weinig op het gemeenschappelijke welzijn in het...

wat zouden we rijk zijn als we geen geld hadden........

In de voorafgaande beschouwingen heb ik een poging gedaan aannemelijk te maken dat alle ontwikkelingen op de wereld causaal bepaald zijn, dat ze een richting hebben en dat er een stuwende kracht in die richting werkt. Rest nog de vraag of nu ook valt in te schatten waarop die ontwikkelingen zullen (...

Aflevering 4 van deze artikelreeks eindigde met de constatering dat de evolutie een duidelijke richting heeft en wel in die zin dat ze gericht is op de vorming van steeds complexere gehelen die meer zijn dan de som van de delen. De volgende vraag luidt: als dat zo is, zit daar dan een stuwende of st...

het is een moedig mens die zijn dromen najaagt en ze daarna ook durft te vangen....

Op zoek naar een antwoord op bovenstaande vraag hebben we vier subvragen gesteld. Vraag a (Zijn alle ontwikkelingen causaal bepaald?) kwam in het vorige artikel aan de orde. Dit vervolgartikel gaat over vraag b: “Hebben de ontwikkelingen een richting?” Nog wat nauwkeuriger geformuleerd: “Tende...

Vandaag vegen gemeentelijke reinigingsdiensten de resten van zeker 66 miljoen euro aan vuurwerk van de straat. Overblijfselen van knal- en lichteffecten om een nieuw jaar te markeren. ‘Afschuwelijk is het,’ zei mijn overbuurvrouw toen ik haar op oudejaarsdag op straat aansprak. Ze was zonder ...

Alleen de schaduw van de dood haalt ons in.

De eerste taak die we onszelf in het voorgaande artikel oplegden, was aannemelijk te maken dat alle ontwikkelingen causaal bepaald zijn. Een tamelijk absurde opgave eigenlijk. Het gehele bouwwerk van wetenschap en technologie, al het menselijk denken en handelen is gefundeerd op de hechte samenhang ...

Veel mensen hebben een intuïtieve afkeer van de gedachte dat het bestaan onderworpen zou zijn aan strikte causaliteit en/of finaliteit. Beide laten immers geen ruimte voor een "vrije wil". Maar wat dan? Is ons bestaan dan toevallig, doelloos en zinloos? Of zijn juist deze vrágen zinloos, omdat z...

Quo vadimus? Waarheen zijn wij onderweg? Op een dag breekt het besef helder en klaar tot je door: de mensheid is op het ruimteschip aarde bezig aan een vele generaties omspannende reis door ruimte en tijd. Het vertrekpunt ligt in een ver en ongekend verleden, de bestemming in een verre en onvoorstel...

“Er is een ijdel ding dat op aarde geschiedt: er zijn rechtvaardigen die het gaat naar de verdienste der goddelozen en er zijn goddelozen die het gaat naar de verdienste der rechtvaardigen.” Uit bovenstaand citaat (uit het oud-testamentische boek Prediker) blijkt wel dat het bepaald niet sed...

Wat staan wij toch mirakels verticaal in het leven. Ons begin is nog het meest raadselachtig. Wij richtten ons op in de savanne. Als unicum: recht omhoog om tweebenig te gaan staan. Waarom blijft tot op heden volstrekt onverklaard. Waarom als we ons toch verhieven niet als zoogdier? Op vier poten z...

Wat water geven met planten doet, doet waardering schenken met mensen. Het is het geheime ingrediënt dat relaties en vriendschappen tot bloei doet komen.

Het nieuw-testamentische bijbelboek Johannes begint met de mysterieuze woorden: "In den beginne was het Woord en het Woord was bij God en het Woord wás God. Dit was in den beginne bij God. Alle dingen zijn door het Woord geworden en zonder dit is geen ding geworden dat geworden is. In het Woord ...

Zonder dat je luistert en gehoor geeft aan de logica van je hart, kan het leven zo ogenschijnlijk heel gesmeerd verlopen. Alleen is het dan als leven in een woning, waar de warmte en gezelligheid ontbreken die het samenleven de moeite waard maken. Men zegt ook wel dat het hart dingen kan bevatten...

Vaak probeert men de ander te paaien met mooie beloften of lieve woordjes. Om zodoende de ander voor zich te winnen en voor het karretje te kunnen spannen. Dan zijn er ook nog degenen die in schril contrast hiermee de ander willen overdonderen met dwang en intimidatie waarmee zij de indruk willen...

Er zijn geen gemiste kansen, alleen kansen die men nog niet heeft aangegrepen. Kansen zullen zich altijd voordoen in ons leven, het is dan ook veeleer als iemand die de trein heeft gemist en beseft dat er altijd een volgende trein komt. En zo bezien komt men er altijd, ook al is het wat later da...

Een transcendent, collectief bewustzijn van de mensheid, is dat niet een al te stoutmoedige veronderstelling? Daarmee eindigde de vorige bijdrage. Een terechte vraag, want wat we om ons heen zien gebeuren, stemt niet altijd tot vreugde en optimistische verwachtingen. Desalniettemin zijn er ontwikkel...

In de vorige aflevering van dit artikelreeksje was sprake van de ononderbroken samenhang waarin het aardse leven zich uitstrekt in ruimte en tijd. Daar valt nog iets meer over te zeggen. Het leven wordt wel vergeleken met een boom: de wortels, de stam, de takken, de twijgen, de bladeren, de vruch...

Het voorgaande artikel beschreef het geloof in een persoonlijk voortbestaan na de dood als een vorm van wensdenken waaraan een redelijk beredeneerbare grond ontbreekt. Menigeen zal zich afvragen: gaat het niet ten koste van het verantwoordelijkheidsgevoel van mensen als ze na dit leven niét pers...

De wens is de vader van de gedachte, zegt het spreekwoord. En als er ergens sprake is geweest van wensdenken, dan wel met betrekking tot het leven na de dood. Iedere godsdienst had of heeft er een mening over. Alleen al het gebrek aan eenstemmigheid zou te denken moeten geven over de vraag wat al di...

Ziehier nog een korte toegift op de vier beschouwingen over holisme (beschouwingen Filosofie nrs. 64-67). Ze heeft betrekking op centrale en perifere functies en vormt m.i. een zinnige aanvulling op de verklaring die het holisme geeft van de gerichtheid van de natuur op synergie (vorming van gehelen...

Iets nieuws komt voort uit de kennis van traditie.

Als de ontplooiing van het leven op aarde, sinds het ontstaan ervan, heeft gehoorzaamd aan holistische wetmatigheden (zie voorgaande artikelen over dit onderwerp), wat mogen we dan verwachten van de invloed daarvan op de toekomstige ontwikkeling van dat leven? De wereld is door de snelle ontwikk...

In een vorig artikel werd holisme omschreven als "neiging in de natuur tot vorming van gehelen die meer zijn dan de som van hun delen". Hoe manifesteert deze "neiging" zich in organismen? Om de samenwerking tussen de delen (de holons) een synergisch (d.w.z. elkaar versterkend) effect te geven, m...

Het voorgaande artikel had betrekking op het fysieke holon en het dualistische karakter ervan. Het gaf al aan dat de holontheorie ook moet opgaan voor sociale verbanden waarin de mens deel is van een gemeenschap. - Hoe ziet zo’n sociaal holon er uit? - Zijn we onderdeel van één of van meer s...

Niet wie bevéélt, maar wie díént helpt de mensheid op hoger niveau. Ieder mens is een individu. Een individuele steun voor anderen, wel te verstaan!