De edele hertogin, die Marcel Proust souffleerde

(voor Elisabeth de Clermont-Tonnerre (1875 - 1954))

Je bent geboren als Antonia Corisande Élisabeth de Gramont op 23 april 1875 in Nancy. Jouw roepnaam was Lily. Jouw moeder was prinses Isabella van Beauvau-Craon (1852 - 1875). Zij overleed kort na jouw geboorte door de kraamvrouwenkoorts. Jouw vader was Antoine XI Alfred Agénor de Gramont (1851 - 1925), hertog van Gramont, prins van Bidache. Op 10 december 1878 hertrouwde jouw vader in Parijs met de rijke barones Marguerite de Rothschild (1850 - 1905). Op een portret van de schilder Philip Alexius van Laszlo is te zien hoe knap Marguerite was. Ze was lang en ze had bruin haar. Marguerite en jouw vader kregen samen drie kinderen; op 29 september 1879 werd Antoine Auguste Agénor Armand geboren, op 8 augustus 1880 werd Corisande Emma Louise Ida geboren en in 1883 werd Louis-René geboren. Armand werd een goede vriend van Marcel Proust.

Op 2 juni 1896 trouwde jij in de Église Saint-Pierre-de-Chaillot op 31, Avenue Marceau met Aimé François Philibert, hertog van Clermont-Tonnerre (1871 - 1940). André en jij kregen samen twee kinderen; Antonia-Béatrix-Corisande (1897 - 1930) en Isabelle-Gabrielle-Diane (1902 - 1950), die met de Belgische graaf Guy de Berlaymont trouwde. Hun dochter was Elisabeth de Berlaymont, in 1924 te Flostoy geboren en in 1949 met graaf Charles de Chabannes La Palice getrouwd.

Op 14 november 1904 trouwde jouw halfbroer Armand in de Église de la Madeleine met de aristocratische Elaine Greffulhe. Elaine is op haar 18-de door Paul Nadar gefotografeerd. Ze was zeer mooi. Haar ouders waren graaf Henry Greffulhe en de beeldschone Elisabeth de Riquet, gravin van Caraman-Chimay, gravin Greffulhe. Zij stonden model voor de hertog en hertogin de Guermantes in 'À la recherche du temps perdu' van Marcel Proust. Elisabeth kreeg pianoles van Franz Liszt en ze woonde op 8-10, rue d'Astorg. Jij had nauwe contacten met Marcel Proust, die je op 9 juni 1903 leerde kennen, de dandy/dichter Robert de Montesquiou, de schrijver Remy de Gourmont, die samenwoonde met zijn minnares en muze Berthe de Courriêre, en de dichter/schrijver/Rozenkruiser Oscar Vladislas de Lubicz-Milosz. Proust verbleef soms op jouw landgoed op het platteland. Je werkte tot zijn overlijden met hem samen. Jij hebt hem van veel kennis over diverse, adellijke mensen voorzien.

Op 25 juli 1905 overleed jouw stiefmoeder Marguerite. In 1906 portretteerde Louise Catherine Breslau jou op 'Portrait de la duchesse de Clermont-Tommerre à l'Ombrelle'. In 1907 hertrouwde jouw vader met de veel jongere, Italiaanse edelvrouw Maria Ruspoli. Tot grote woede van jou. Zij kregen twee zonen, Gabriel en Gratien. Maria ging al gauw vreemd. Op 1 mei 1910 werd jij de minnares van de dichteres/salonnière Natalie Clifford Barney. Jullie bleven elkaar tot jouw overlijden liefhebben, ondanks de wederzijdse ontrouw. Op 20 juni 1918 trouwden jullie op een symbolische manier, inclusief de belofte om elkaar in andere, seksuele relaties vrij te laten. Op 24 december 1920 zijn Philibert en jij gescheiden. Natalie had vanaf 1915 een doorlopende liefdesrelatie met de schilderes Romaine Brooks, die jou portretteerde. Jullie vormden een gelukkig driespan. Op 21 november 1922 overleed Marcel Proust. De begrafenisdienst was in de Église Saint-Pierre-de-Chaillot, waar jij getrouwd bent. Je ondersteunde het socialisme zoveel je kon.

Op 30 januari 1925 overleed jouw vader in Parijs. Op 2 maart 1939 overleed Oscar Vladislas de Lubicz-Milosz in Fontainebleau. Op zijn grafsteen staat: 'Nous entrons dans la seconde innocence, dans la joie, méritée, reconquise, consciente'. Jij schreef diverse boeken, o.a. 'Robert de Montesquiou et Marcel Proust' (1925), 'Barbey d'Aurevilly' (1946), 'Marcel Proust' (1948) en 'La Famille des Clermont-Tonnerre depuis l'an 1070' (1950). En vele memoires. Jij overleed op 6 december 1954 in Parijs, op 3, rue de la Faisanderie, waar op 3 januari 1928 de actrice Claude France zelfdoding pleegde via vergassing. Zij werd 34 jaar.

Jij werd 79 jaar en je bent in de begrafeniskapel van de familie Clermont-Tonnerre in Ancy-le-Franc begraven, vlakbij het familiekasteel van Clermont-Tonnerre, Château d'Ancy-le-Franc, in 1844 teruggekocht voor de familie Clermont door Louis Aimé Gaspard de Clermont-Tonnerre. Het kasteel werd in 1544 door de architect Sebastiano Serlio gebouwd, in opdracht van graaf Antoine III de Clermont.

Jouw nazaten zijn o.a.: de filmproducent Antoine de Clermont-Tonnerre (1941, Lyon), met één van zijn vijf kinderen, de actrice/regisseuse Laure Marsa Frédérique de Clermont-Tonnerre (1983, Parijs), de actrice/schrijfster Marie-Hermine de Clermont-Tonnerre (1966, Billancourt), en de schrijfster/journaliste Adelaide de Clermont-Tonnerre (1976, Neuilly-sur-Seine), die in 2010 met haar roman 'Fourrure' vijf grote, literaire prijzen won. In 2016 verscheen haar roman 'Le Dernier des nôtres'.

Elisabeth Clermont-Tonnerre Aimé Philibert Proust

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

4.5 met 2 stemmen 58