Als verbitterde pacifist gecapituleerd voor de moorddadige nazi's

(voor Ernst Toller (1893 - 1939))

Je bent geboren op 1 december 1893 in Samotschin (Szamocin), Polen. Jouw Joodse ouders waren Ida Kohn en de apotheker/grootgraanhandelaar Mendel Toller. Je had een zus en een broer. Jouw ouders hadden een koloniale goederenwinkel en jij sprak Jiddisch en Duits. Door het antisemitisme veranderde jouw vader zijn voornaam in Max. Vanaf jouw zevende jaar ging jij naar een privéschool voor jongens. Rond 1905 werd je ziek en kon je een jaar niet naar school. In 1906 ging je naar het Königliche Realgymnasium in Bromberg, met een eigen voetbalclub. Dit Pruisische schoolsysteem was bekrompen, autoritair, militaristisch, nationalistisch en aartsconservatief. Moderne literatuur was er verboden, maar jij smulde ervan.

In 1911 overleed jouw vader. Jouw moeder bleef het familiebedrijf runnen en ze leverde aardappelen aan Bochum. Jij wilde graag acteur worden en jij begon in februari 1914 aan de Vreemdelingenuniversiteit in Grenoble. In het begin van de Eerste Wereldoorlog ging jij naar Duitsland terug. Op 9 augustus 1914 werd jij oorlogsvrijwilliger bij het eerste Königlich Bayerisches Fussartillerie-Regiment 'Vakant Bothmer' nabij München. In begin 1915 werd jij in Germersheim gelegerd en daarna in Straatsburg. Je vocht op eigen verzoek in de frontlinie in Verdun. Vanwege jouw moed werd jij tot sergeant gepromoveerd. In die tijd schreef jij jouw eerste gedichten tegen de oorlog. In mei 1916 kreeg jij een totale mentale en fysieke inzinking. Je ging naar sanatoriums in Straatsburg en Ebenhausen. Voorts kwam je in de Genesenden Unit van jouw regiment in Mainz terecht. Je genas zeer langzaam en in januari 1917 werd je ongeschikt voor de oorlog verklaard.

Je ging rechten en filosofie aan de Ludwig-Maximilians-Universität München aan de Ludwigstrasse studeren. Je kwam in de kring rond de literatuur- en theatergeleerde Artur Kutscher terecht. Je ontmoette o.a. Rainer Maria Rilke, Thomas en Heinrich Mann, de schrijver/psychiater Richard Huelsenbeck, de Joodse politiek activist Erich Mühsam, die op 10 juli 1934 in het concentratiekamp Oranienburg door de SS-ers werd vermoord en 56 jaar werd, Stefan Zweig en de schrijver Alfred Henschke, die op 14 augustus 1928 in Davos door tuberculose en een longontsteking overleed. Hij werd 37 jaar. Zijn eerste vrouw Brunhilde Heberle overleed na een vroeggeboorte. Het kind overleed vier maanden later. Zijn tweede vrouw, de actrice Carola Neher, overleed door tyfus in het werkkamp Sol-Ilezk in Rusland. Zij werd 41 jaar. De trotskist Walter Held had terecht sterke kritiek op o.a. Bertolt Brecht en Thomas en Heinrich Mann, die zwegen over de deportatie van Carola. Met haar tweede man, de ingenieur Anatol Becher, kreeg ze op 26 december 1934 zoon Georg. In de Lubyanka gevangenis in Moskou probeerde Carola al zelfdoding te plegen, wat vele andere, politieke gevangenen lukte. Velen werden er in de kelders neergeschoten of opgehangen.

Via de uitgever Eugen Diederichs ontmoette jij de econoom/socioloog Max Weber, waardoor je aan de Universiteit van Heidelberg ging studeren. Je ontmoette de Joodse sociaal wetenschapper Margarete Pinner, de schrijver/premier Kurt Eisner, de schrijver/politicus Felix Fechenbach en de schrijver Oskar Maria Graf. Kurt werd door Anton Graf von Arco auf Valley vermoord. Felix werd door de SS-er Paul Wiese en de SA-er Walter Focke doodgeschoten. Hij werd 39 jaar. Jij werd lid van de pacifistische USPD, waar je partijvoorzitter van werd. Na deelname aan de munitie-arbeidersstaking in München werd je gevangen gezet en met geweld naar de psychiatrie vervoerd. Na de oorlog deed je mee aan de Novemberrevolutie in Beieren. Je werd commandant van het Rode Leger van de Raadsrepubliek München en je vocht in 1919 in de Slag bij Dachau. Je ging onderduiken, o.a. bij de beeldschone actrice Tilla Durieux.

Op 4 juni 1919 werd je gearresteerd en wegens verraad veroordeeld. Jouw advocaat Hugo Haase werd op 8 oktober 1919 door de geestelijk gestoorde Johann Voss vermoord. Jouw oud-leraar Max Weber nam het voor jou op, waardoor jij de doodstraf ontliep, wat de KPD-politicus Eugen Leviné niet bespaard bleef, want hij werd op 5 juni 1919 in de gevangenis op de Stadelheimerstrasse 12 doodgeschoten. Hij werd 36 jaar. Hij was getrouwd met de Joodse schrijfster Rosa Meyer, met wie hij een zoon had gekregen. Jij werd tot 5 jaar gevangenisstraf veroordeeld. De eerste maanden zat je in de gevangenis van Eichstätt en van 3 februari 1920 tot 15 juli 1924 in de gevangenis van Niederschönenfeld, wat ooit een rijk cisterciënzer klooster was. Je schreef er veel gedichten en toneelstukken, zoals 'Maschinenstürmer' en 'Hinkemann'. In 1920 kreeg je van de Beierse staatsregering een aanbod van gratie, wat je weigerde, want je wilde geen voorkeursbehandeling.

Jouw revolutionaire drama 'Masse Mensch' uit 1919 is gebaseerd op het leven van de socialiste, vredesactiviste en medestichteres van de USPD Sarah Sonja Rabinowitz, die op 29 maart 1918 in de gevangenis in München zelfdoding pleegde. Zij werd 35 jaar. Zij werd na een periode van onderduiken door de schrijver Eugen Lerch, die nog maar kort haar ex-man was, gearresteerd. In 1924 verscheen jouw dichtbundel 'Das Schwalbenbuch'. In 1926 werd jij lid van de revolutionaire pacifisten, opgericht door de Joodse, homoseksuele schrijver Kurt Hiller. Op 3 september 1927 opende Erwin Piscator de Piscator-Bühne aan de Nollendorfplatz in Berlijn met jouw toneelstuk 'Hoppla, wir leben!'. Dit was dé plek van het avant-garde theater in de jaren twintig. In 1932 huurde jij een appartement in Amsterdam, wat jij tijdelijk deelde met jouw Joodse uitgever Fritz Helmut Landshoff van Querido Verlag aan de Keizersgracht 333. Fritz was bevriend met Klaus en Erika Mann. In 1932 werd jij verliefd op de 23 jaar jongere actrice Christiane Lili Grautoff. Op 20 mei 1935 trouwden Christiane en jij in Londen.

In Londen werd jij gesteund door de journaliste Dora Heinemann, die jouw secretaresse was. Op 1 april 1935 pleegden Dora en de politica Mathilde Adler in hun flat aan de Great Ormondstreet in Londen zelfdoding via een overdosis Veronal. Althans daar moest het op lijken. Dora werd 33 jaar. Mathilda werd 60 jaar. Volgens de schrijfster Anna Funder werden ze door de Gestapo vermoord. En volgens de biografe Charmian Brinson was er geen bewijs voor zelfdoding. De Gestapo stond bekend om hun achtervolgingen en laffe, rancuneuze moordpartijen. In mei 1939 ontmoette jij president Franklin D. Roosevelt in de White House.

Op 22 mei 1939 heb jij jezelf in een kamer van het Mayflower Hotel op 15 Central Park W in New York City opgehangen. Dit hotel ligt nu naast de Inspirato Residences, Trump Tower Central Park. Je werd 45 jaar en je bent in het Ardsley Crematorium gecremeerd. Jouw urn is in het mausoleum van de Ferncliff Cemetery in Hartsdale begraven.