Vier leefregels uit het Oosten

Als je leven zich niet makkelijk laat leven doordat je bijvoorbeeld niet kan werken, en je de tijd die dat overlaat niet zomaar met iets anders dan werk ingevuld krijgt, dan kan het wijs zijn je oor te luister te leggen bij gedachtegoed en denkwijzen die niet enkel uitgaan van het nut dat een mens moet hebben, zoals dat je in het Westen nogal eens - impliciet en expliciet - onder de neus gewreven wordt.

Lao Zi schreef zo’n 2500 jaar geleden de Daodejing, oftewel het Boek van de Tao en de Innerlijke kracht. Het is een werk geschreven voor de heersers van een land en geeft adviezen over hoe een staat te besturen. Het eerste commentaar op dit werk werd geschreven door Heshanggong in de eerste en tweede eeuw na Christus. Hij staat ook wel bekend onder de illustere naam Heer van de Rivieroever.

Uit dat commentaar blijkt dat de Daodejing niet enkel als instructie hoeft te dienen voor het besturen van een staat. De Heer van de Rivieroever stelt in zijn commentaar op het derde vers nadrukkelijk dat het vers uitspraken doet, niet enkel over staatsbestuur, maar ook over lijfsbestuur. Je kunt de Daodejing daarom dus ook lezen en betrekken op jezelf als persoon.

Vers drie van de Daodejing (vertaling door Kristofer Schipper) stelt onder andere het volgende:
De Wijze, wanneer hij bestuurt
leegt hij de harten,
vult de buiken,
verzwakt de verlangens,
versterkt de botten.

Hoewel dit geschreven was voor het staatsbestuur, kun je dit dus ook opvatten als advies voor je persoonlijke lijfsbestuur. Het is op die manier een tegengif tegen een maatschappij waarin je van alles moet (willen). Het is een tegenwicht tegen de geest van het kapitalisme (die voorkomt uit de protestantse ethiek). En het sluit mooi aan bij wat Zhuang Zi, naast Lao Zi de andere grote daoïst, het nut van het nutteloze noemt. Voor Westerse oren is dit waarschijnlijk de knuppel in het hoenderhok. Voor de nutteloze boom, die niet gekapt wordt omdat hij te lelijk is, is dat zijn overleving. Bovendien kunnen dieren op zoek naar beschutting in zijn schaduw zitten.

... over het nut van het nutteloze ...

Tao

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

3.8 met 5 stemmen 90