Uit handen van de nazi's gebleven

(voor Piroska Reichard (1884 - 1943))

Jij bent geboren op 26 september 1884 in de Naménystraat in Berehove, Koninkrijk Hongarije, sinds 1946 Zakarpattia, West-Oekraïne. Jouw Joodse ouders waren Ernesztina Friedmann en Mark Reichard. Jij ging naar de middelbare school in Miskolc, Hongarije, mogelijk het Zrínyi Ilona Gymnasium voor meisjes aan de Kálvin Jánosstraat, in 1846 opgericht door de schrijfster/pedagoge Teréz Karacs. Jij ging naar de Universiteit van Boedapest, waar jij een lerarendiploma en doctoraat behaalde. Jij was lerares op een middelbare school en jouw eerste schrijfwerk verscheen in het literaire tijdschrift 'Nyugat' (West), opgericht in 1908, met als eerste redactieleden de oprichter Hugó Veigelsberg, die 'Noodlot' van Louis Couperus vertaalde, de schrijver/oprichter Ernö Osvát, die op 28 oktober 1929 zelfdoding pleegde en 52 jaar werd, en de Joodse schrijver/oprichter Miksa Fenyö.

De Joodse schrijver/dichter György Sárközi schreef ook in 'Nyugat'. Hij overleed op 8 maart 1945 in een concentratiekamp met dwangarbeid in Balof, Sopron. Hij werd 46 jaar. Zijn vriend, de schrijver Antal Szerb, werd op 27 januari 1945 in dat concentratiekamp vermoord. Hij werd 43 jaar. György was getrouwd met Márta Molnár (1907 - 1966). Antal publiceerde ook in 'Nyugat', net als de Joodse dichter Miklós Radnóti (Glatter), die op 4 of 9 november 1944 met 20 andere dwangarbeiders nabij Abda is vermoord. Miklós werd 35 jaar. En de dichter/vertaler Arpád Tóth, die ook in 'Nyugat' publiceerde, overleed op 7 november 1938 in Boedapest door tuberculose. Hij werd 42 jaar. En de dichters/vertalers Lörinc Szabó de Gáborján en Jenö Dsida (Jenö Emil Binder) publiceerden ook in 'Nyugat'. Jenö overleed op 7 juni 1938 in Cluj in zijn slaap door hartfalen en een verkoudheid. Hij werd 31 jaar. Zijn vrouw Melinda Imbery had zwakke longen. Hij schreef: 'Mijn stappen worden stiller, ik ben slechts een schaduw, een alarmerend sluipende schaduw...'.

Van 1908 tot 1941 publiceerde jij zo'n 80 werkstukken in 'Nyugat'. Jij vertaalde de werken van Friedrich Wilhelm Nietzsche, Edgar Allan Poe en anderen. In 1909 verscheen jouw doctoraalscriptie 'Geschiedenis van Telamon', over een tekst, die in het British Museum is gevonden. In 1909 verschenen ook enkele van jouw eerste gedichten in de bloemlezing 'Wij zijn zeven', ook met poëzie van Margit Kaffka. In 1910 verscheen de dichtbundel 'Uit het leven', in 1922 de dichtbundel 'Herfstgroeten' en in 1924 in 'Nyugat' nr. 7 'Babit's Engelse literatuurstudies'. De schrijver/dichter Mihály Babits was stafschrijver bij 'Nyugat' en getrouwd met de dichteres Ilona Tanner. Hij overleed op 4 augustus 1941 in Boedapest door larynxkanker en hij werd 57 jaar.

Vanaf 1929 was Mihály Babits hoofdredacteur van 'Nyugat', tot 1933 samen met de romancier Zsigmond Móricz, die van 1905 tot 1925 met de lerares Eugénia Holicz getrouwd was. Eugénia's roepnaam was Janka en zij pleegde in 1925 zelfdoding vanwege een zware depressie. Hun eerste kind Bandika overleed door difterie. Daarna kregen ze Virág, Gyöngyi en Lili. Zsigmond werd verliefd op de actrice Mária Simonyi en hij scheidde van Eugénia, die niet zonder hem kon. Eugénia deed diverse pogingen tot zelfdoding en op 2 april 1925 nam zij gif in, waaraan zij op 5 april 1925 overleed. Op 29 juni 1926 trouwde Zsigmond met Mária. Op 25 september 1937 redde hij de 18-jarige prostituee Litkei Erzsébet (Csibe), die van de Franz Joseph Brug wilde springen. Haar toen 4-jarige zoon heette Imre.

In 1924 verscheen het door jou vertaalde 'Voorbij Goed en Kwaad: Aanloop tot een Filosofie van de Toekomst' van Nietzsche. In 1932 ontving jij de Baumgarten-prijs, die in 1923 is opgericht door de schrijver Ferenc Ferdinand Baumgarten, o.a. bevriend met Mihály Babits, Thomas Mann en Rainer Maria Rilke. Ferenc was mecenas van Hongaarse schrijvers en hij overleed op 18 januari 1927 in Stary Smokovec door folliculaire tonsillitis. Hij werd 46 jaar. In 1933 verschenen in 'Nyugat' Het Oppervlak' en 'Notities van Ernö Osvát' en in 1936 verscheen in 'Nyugat' 'Met de veranderende dagen' plus de gelijknamige dichtbundel. In 1942 verscheen 'De Heilige Schrift in de gedichten van Mihály Babits'. Jij schreef ook essays, korte verhalen en kinderboeken.

In 1941 werd 'Nyugat' opgeheven en volgde 'Magyar Csillag' het op, waarin de schrijver Elek Artúr afscheid van jou nam. Tijdens de Holocaust in Hongarije vluchtte jij voor de vervolging. Op 1 januari 1943 pleegde jij zelfdoding in Boedapest, uit angst voor de nazi's en vanwege de anti-Joodse wetten. Jij werd 58 jaar. Jij bent vermoedelijk in de Farkasrét Israëlische Begraafplaats begraven. Elek Artúr pleegde op 25 april 1944 zelfdoding vanwege de anti-Joodse wetten. Hij werd 68 jaar.

jodenvervolging

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

Er is nog niet op deze inzending gestemd. 6