Speelbal
Kaf-ka-esk, ofwel beklemmend en bevreemdend. Is misschien ook wel deze beschouwing, die ik met een citaat uit de roman 'SNEEUW' van Orhan Pamuk wil openen:
'WAT DOE IK OP DEZE WERELD'?, vroeg Ka zich af. 'Wat zien die sneeuwvlokken er vanuit de verte deerniswekkend uit en wat is ook mijn leven zielig en meelijwekkend. Een mens leeft, kwijnt en verdwijnt'. Zo een gedachte moet niet te lang van een gemoed bezit nemen, daar anders suïcide, de gedachte daaraan zeker, serieus om de hoek komt kijken. SNEEUW vertelt het verhaal van Ka, het (reis)verslag van een journalist die naar Kars reist. Tegelijk een Turks district in de provincie Kars met ruim 130.000 inwoners en hoofdplaats. Kars behoorde in het verleden tot een land dat onderdeel was van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten, namelijk Ar-me-ni-e. Gelegen in de regio Oost-A-na-to-li-e ligt Kars-Stad op enkele tientallen kilometers van het Turks-Armeens-Georgische drielandenpunt. Kars is op 1750 meter hoogte aan de rivier met dezelfde naam gelegen. De oude stad met citadel is op de noordelijke oever gesitueerd, terwijl een jonger, lager gelegen stadsdeel zich op de zuidelijke walkant bevindt. Als verslaggever onderneemt Ka deze lange reis, helemaal naar het oosten van Turkije.
De ultieme reden van Ka voor het aangaan van deze lange reis is gelegen in de golf van zelfmoorden van tienermeisjes aldaar, maar ook, misschien zelfs bovenal, hoewel dat als journalist in principe geen voorrang mag hebben, om zijn jeugdliefde Ipek terug te vinden; om slechts die reden zou ik ook nog wel een paar reizen op mijn programma kunnen hebben staan... . Wellicht geldt dit ook voor u als lezer?
Kars echter, gaat onder een zware sneeuwstorm die over en door de stad jaagt, gebukt. Tijdens al de intriges die volgen, blijkt Ka niet meer dan slechts een speelbal; hoe vaak zijn wij zelf (een) marionet? Een ledenpop die van hot naar her en van links naar rechts wordt geslingerd, allemaal om verstandhoudingen op een redelijk acceptabel niveau te houden. Of juist niet...!
Pamuk schrijft op indrukwekkende wijze over spanningen tussen moslims en seculieren, die niet tot een orde of congregatie behoren en daaruit voortvloeiend, zeker voor jonge mensen, de keus tussen het moderne westen en, zeg maar, de oude tradities. Zo is de dialoog tussen een schooldirecteur, die meisjes met hoofddoek de toegang verbood en een jonge moslimextremist, voordat deze hem van het leven berooft, zonder meer indrukwekkend. De vertelstijl van Pamuk is verre van smeuïg en sappig.
Als kameraad van Ka probeert hij zo goed mogelijk te herleiden wat er nou precies in Kars is gebeurd, maar de afstand blijft betrekkelijk groot, zoals uit de volgende zin zal blijken: 'Naar wat zij mij naderhand vertelden... '.
Pamuk vertelt uitgebreid zijn verhaal, waardoor SNEEUW niet door iedereen als een vlot leesbaar boek zal worden ervaren. Lezers met politieke interesse en een goed uithoudingsvermogen zullen SNEEUW beslist als een interessant en bijzonder maatschappelijk-politiek belangrijk boek beleven...!
Geplaatst in de categorie: literatuur