Een dodelijk vereenzaamde, manisch-depressieve homoseksueel

(voor Jens Bjørneboe (1920 - 1976))

Je bent geboren als Jens Ingvald Bjørneboe op 9 oktober 1920 in Kristiansand, in 1641 door koning Christiaan IV van Denemarken gesticht. De beeldschone, onweerstaanbare kroonprinses Mette-Marit Tjessem Hoiby is ook in Kristiansand geboren. Jouw familie emigreerde in de 17-de eeuw vanuit Duitsland. In jouw familie zaten veel marine-officieren. Jouw ouders waren Ingvald en Anna Marie Bjørneboe. Jouw in België geboren vader was een rijke scheepsmagnaat en consul voor België. Jij werd in jouw jeugd vaak gekweld door pijnlijke ziekten en depressies. Jij was de jongste van drie kinderen. Na een ernstige longontsteking was jij een paar jaar bedlegerig. Vanaf jouw 12-de begon jij alcohol te drinken. Wanneer jouw ouders niet thuis waren, dronk jij zoveel wijn als jij maar wilde. Je hebt zelfs diverse keren de aftershave van jouw vader opgedronken. Op jouw 13-de probeerde jij zelfdoding te plegen door jezelf op te hangen. Jij wist nog niet dat jij manisch-depressief was.

Jouw oom was de schrijver/dichter Ejlert Bjerke en jouw neef was de antroposofische schrijver/dichter André Bjerke, getrouwd met de actrice Henny Moan, die na de scheiding met jouw vriend, de zanger/dichter Ole Paus trouwde. Een andere neef van jou was de essayist Sven Kaerup Bjørneboe. Op jouw 15-de las jij het boek 'Moorsoldaten', over de vreselijke omstandigheden van de gevangenen in het concentratiekamp Oranienburg in Duitsland. Je besloot al jouw energie aan de strijd tegen de burgerlijke vooroordelen te wijden. Je werd een radicale tegenstander van de 'fatsoenlijke samenleving' en van hen, die de gevestigde orde trouw bleven, vooral jouw middelbare schoolleraren. Jouw lievelingsfilosoof was Friedrich Nietzsche. In 1939 overleed jouw vader en reisde je met jouw moeder naar Italië. In 1940 ging jij als kajuitjongen naar zee en belandde je in Noord-Amerika en op Spitsbergen. Daarna ging je naar Oslo, waar je schilderlessen volgde en naar de kunstnijverheidsschool ging. Via Denemarken vluchtte jij naar Zweden om aan de nazi-dwangarbeid te ontkomen en in Stockholm ontmoette jij de Duits-Joodse fotografe/antropologe Louise Charlotte (Lisel) Funck.

Lisel Funck was geboren op 6 juni 1918 in Berlijn. Ze had een Joodse vader en een christelijke moeder. Ze fotografeerde vooral in de antroposofische kringen. Ze droeg altijd herenkleding en ze was bijzonder spiritueel ingesteld. Ze wilde dolgraag priesteres in de Christengemeenschap worden, maar ze werd ongeschikt bevonden. Ze was diep teleurgesteld, maar ze ging niet bij de pakken neerzitten. Zij leerde jou alles over de Duitse cultuur en vooral over de Duitse literatuur en andere kunstvormen. In 1945 trouwde jij met Lisel en ging jij met haar naar Oslo. Jij was ook een kunstschilder en in 1946 exposeerde jij 45 schilderijen in Kristiansand. In 1951 verscheen jouw dichtbundel 'Gedichten', met diep-religieuze gedichten, en in 1952 verscheen jouw maatschappijkritische debuutroman 'Voor de hanen kraaien'. Je had kritiek op de na-oorlogse behandeling van vermeende collaborateurs, zoals de schrijver Knut Hamsun, die in 1920 de Nobelprijs voor de Literatuur had gewonnen. Van 1952 tot 1957 was Lisel lerares op de Rudolf SteinerSkolen op Oscars Poort 10 in Oslo, achter het Koninklijk Paleis. En jij was op deze school leraar. Het is de eerste, Noorse Steinerschool, die door de spiritueel meester Rudolf meerdere keren is bezocht. De dochter van jouw neef André en zijn vrouw Henny, Vilde Bjerke (1960) zat ook op deze school. Zij is kunstenares/schrijfster/actrice geworden. Andere oud-leerlingen waren o.a. de beeldend kunstenaressen Tanja Thorjussen en Eline Mugaas, de schrijver Erik Fosnes Hansen, getrouwd met de schrijfster Erika Fatland, en de actrice Anneke von der Lippe.

In 1953 verscheen jouw dichtbundel 'Ariadne' en in 1955 jouw roman 'Jonas', met keiharde kritiek op het Noorse, openbare schoolsysteem en de sociaaldemocratische maatschappij. Je verwijst naar de onderwijsvorm van Rudolf Steiner, het Waldorf onderwijs, als beste alternatief. Jij beschuldigde de Noorse regering van machtsmisbruik via het schoolsysteem. In die tijd waren Lisel en jij immers Waldorf-leraren in Oslo. De hoofdpersoon in 'Jonas' is geïnspireerd door Lisel. In 1957 kreeg jij een zeer ernstige depressie. Je ging veel drinken en reizen. Van 1957 tot 1959 reisde jij door Italië en Midden-Europa. In Italië schreef jij 'Winter in Bellapalma', over de frictie tussen vissers en toeristen. Jij werd beïnvloed door de anarchistische schrijver Hans Jaeger (1854 - 1910), een vriend van Edvard Munch en Oda en Christian Krohg. Voor zijn roman 'Fra Kristiania-Bohèmen' zat hij twee maanden in de gevangenis. Sommige boeken van jou werden verboden, omdat men ze als pornografisch beschouwde. In 1959 zijn Lisel en jij gescheiden. Jullie huwelijk was aseksueel, al hielden jullie ontzettend veel van elkaar. Eind jaren vijftig werd jij anarchistisch.

In 1961 hertrouwde jij met Tone Tveteraas, met wie jij drie kinderen kreeg. Jullie woonden in Enebakk. Op 7 mei 1961 werd jullie dochter Marianne Bjørneboe geboren. Zij werd een schrijfster, literatuurwetenschapper en filmregisseuse. Op 1 maart 1963 werd jullie dochter Eva Therese Bjørneboe geboren. Zij werd een redactrice en theatercritica en zij schrijft o.a. voor de krant Aftenposten. Haar man is de schrijver Dag Solstad (1941, Sandefjord). Jouw boek 'Zonder een draad' is bewust overvloedig seksueel geschreven om jouw critici te bevestigen en uit te dagen. Het werd tot een schandaal gemaakt en jij werd van nihilisme beschuldigd en jij kreeg problemen met de wet, wat jou geen donder kon schelen. Enkele jaren later publiceerde jij in Denemarken gewoon een tweede deel. Tussen 1964 en 1973 schreef jij de trilogie 'De Historie van Bestialiteit'. Hierbij dronk jij bijna onophoudelijk. Je zag anarchie als de enig aanvaardbare samenlevingsvorm om de vrijheid te behouden en gelijkheid na te leven. Anarchisme bevordert het socialisme en de individuele vrijheid. Vandaar dat kapitalisten ertegen zijn. Jij weigerde continu om de dingen kritiekloos te aanvaarden. Jij verachtte politieke partijen en organisaties. Je was een zielsverwant van Hans Jaeger, Henrik Ibsen en Arne Garborg.

Jij was een vrije geest, maar tevens een eenzame geest. Op het eiland Veierland kocht jij van Ole Paus, die steevast Noors zingt, de Zwitserse villa 'Eikvold'. Veierland heeft een veerboot, een klein postkantoor, een witte kerk en veel herten. Er woonden destijds 118 mensen en de villa was omringd met 17 hectare eiken, wat vikinggraven en een bergje. Jij hield van de zee. Op het burgerlijke Veierland was jij een enfant terrible. De schrijfster Karin Bang speelde er de baas en zij moest niets van jou hebben. Zij was de weduwe van de schrijver/uitgever Aasmund Brynildsen, die in 1974 overleed en 56 jaar werd. Hun zoon is Arnt Martin (1968). Toen Karin een keer bij jou kwam klagen, rende ze doodsbang uit jouw huis, nadat jij naakt en zwetend met een gordijnroede in jouw hand schreeuwde: 'Je bent een vreselijk slechte schrijfster!'.
Na jouw tweede huwelijk volgde jij volop praktiserend jouw homoseksuele aard. Volgens mij was Lisel lesbisch. Op 9 mei 1976 pleegde jij zelfdoding door jezelf op de tweede verdieping van villa 'Eikvold' op te hangen. Je werd 55 jaar en je bent nabij 'Eikvold' begraven. Op een briefje had je geschreven, dat de eenzaamheid jou gedood had.