Door de schande van jouw minnaar de dood in gejaagd

(voor Ragnhild Theodora Jolsen (1875 - 1908))

Je bent geboren op 28 maart 1875 in de historische boerderij 'Ekeberg' in Enebakk, Akershus, Noorwegen. Deze boerderij behoorde al vanaf 1634 tot jouw familie. Pas in 1904 kwam hij in andere handen. Jij was de jongste van negen kinderen. Jouw broers waren: Peder (1860 - 1867), Holm (1862 - 1866), Olaf Elias (28 november 1864) en Sigurd Peder (1869 - 1909, Mexico). Jouw zussen waren: Dagny Marie (1867 - 1927), Gudrun (1870), Elen (1872 - 1877) en Astrid Theodore. Jouw moeder was Pauline Lovise Holmsen, die jou over de volkstradities vertelde. Jouw Joodse vader was de industrieel Holm Federsen Jolsen (1833 - 1906), die in 1859 'Ekeberg' van zijn vader overnam. Hij produceerde lampolie, lucifers en vanaf 1887 cellulose, maar zijn fabrieken werden door branden verwoest. Jouw broer Olaf Elias was een officier en vanaf 1915 kolonel en commandant van het fort Fossumstrokets. In 1905 overleed zijn vrouw Anna Marie Heyerdahl en in 1906 hertrouwde hij met Hulda Constance Hjort.

Op jouw 14-de verhuisde jij naar Kristiania, waar jij naar de school van de filoloog Hartvig Nissen ging, Nissens Pigeskole op Ovre Vollgate 15, een liefelijk gebouw. Mededirecteur Einar Lyche gaf er Noors en Duits. De derde directeur Johan Carl Keyser gaf er geschiedenis, aardrijkskunde, natuurkunde en religie. Einar en Johan waren theologen. Hartvig overleed in 1874. De lerares Anna Henriette Pauss woonde op de hoogste verdieping van de school, samen met haar man, de theoloog/priester Bernhard Pauss, bestuurder van de school, en hun vijf kinderen. De prinsessen Ragnhild Alexandra en Astrid Maud Ingeborg gingen ook naar deze school. Jij volgde ook beeldhouwlessen. In 1896 ging je naar Enebakk terug en zag je hoe 'Ekeberg' vervallen was. Je begon serieus te schrijven. Jij verzorgde jouw moeder tot haar overlijden in 1903. In 1903 verscheen jouw debuutroman 'Ve's moeder', in 1904 'Rikka Gan', in 1905 'Fernanda Mona', in 1906 'Hollase's Kroniek', in 1907 'Gebruiksgeschiedenissen' en in 1908 'De werken van Efterlatte'.

De hoofdpersoon in 'Rikka Gan' Rikka Torsen heeft veel van jou. Zij woonde op de boerderij van Borter in Bortervannet, de Gan boerderij, de buurboerderij van 'Ekeberg'. Rikka zong: 'Hala, ik geef niets om God of Fan, omdat ik Rikka Torsen ben op Gan!'. Rikka en haar schoonzus/nicht verdronken tijdens een stormnacht in de Ganzee. 'En diep in de zee werden Rikka Torsen's gedachten het zwijgen opgelegd.'. Is Rikka gebaseerd op een buurvrouw of op jou? De schilder Erling Enger schilderde op 'Gammel gard' de Borter boerderij, met jou als geest in de tuin. Erling groeide op in Enebakk en hij was er bosbeheerder. In 1904 werd 'Ekeberg' verkocht en jij zorgde voor jouw vader, totdat hij op 1 augustus 1906 overleed. Jij pleegde roofbouw op jouw geest en lichaam door in korte tijd jouw beroemde boeken te schrijven. Door een schenking reisde jij in november 1906 naar Rome, waar jij de schilder Carl Johannes Andreas Adam Dornberger ontmoette. Carl was getrouwd met Lina Gurine Berg Isachen en hun dochter Gro Francisca was in 1904 geboren.

Carl en jij kregen een liefdesrelatie, al wezen sommige tekenen op de onmogelijkheid daarvan, maar liefde maakt immers blind. Carl had één houten been en hij droeg twee pistolen bij zich, die hij Kitty en Kitty's broer noemde. Hij woonde in de havenstad Son. Jij schreef openlijk over het sexleven en de drijfveren van vrouwen en jij was een bohémienne. Wellicht dacht je dat Carl zijn vrouw voor jou verlaten zou, al kon je daar niet zeker van zijn. Je ontmoette hem ook in Kopenhagen, Son en Enebakk. De relatie duurde een klein jaar en jij raakte zwanger van hem. Jullie zouden samen een kind krijgen. Het is de vraag of jij dit aan hem verteld hebt en hoe hij reageerde. Of hij dit nu wel of niet wist, hij bleef in ieder geval bij zijn vrouw en dochter. Hij moet jou als een hele mooie en chique minnares beschouwd hebben. Als een spannend en aangenaam avontuurtje. Jij was ernstig verzwakt door jouw noeste arbeid en jij woonde bij twee oudere zussen in Enebakk, o.a. Dagny Marie. Je had al twee hoofdstukken van jouw nieuwste boek 'De rode herfst' geschreven. Jij protesteerde tegen de kleinburgerlijke normen, de dogmatische en sektarische religie, de valse en seksueel vijandige opvoeding en de mannelijke wereld.

Jij overleed op 28 januari 1908 in Enebakk door een overdosis van het poeder Chloral, een slaapmiddel. Jij werd 32 jaar en jij bent in de begraafplaats bij de 12-de eeuwse Enebakkkerk begraven, tussen jouw ouders en vlakbij de oostmuur. Jouw doodsoorzaak is niet onderzocht, maar men wist wel dat jij zwanger was. Jouw eerste biografe was de streng-roomse literair wetenschapper Antonie Tiberg, die ook naar de Nissens Pigeskole ging. Daarna ging zij naar de school van Ragna Nielsen, die aan spiritisme deed en met de geesten van Bjornstjerne en Karoline Bjornson en de dichter/taalkundige Ivar Aasen communiceerde. De biografe Arnhild Skre (1952) verwerpt jouw eventuele zelfdoding en daarmee vertrouwt hij op de visie van Tiberg. In 1938 is er een gedenksteen met een bronsreliëf van jou op 'Ekeberg' geplaatst. In 1964 verscheen de roman 'De Droom en het Wiel' van Jens Bjorneboe, een biografie over jou.

Carl Dornberger is in 1913 van zijn vrouw Lina gescheiden. Na jouw overlijden en na zijn scheiding werd hij een eenzame, geïsoleerde, verbitterde man. Hij schoot op een kantoormanager, die zijn dochter had versierd. Hij moest naar de gevangenis, maar hij werd vrijgesproken. Hij overleed op 8 juli 1940 in Son. Feit is, dat jij een overdosis Chloral hebt ingenomen. Ik sluit het uit, dat jij dat van jouw zus of zussen hebt gekregen. Het kan dat jij uiterst wanhopig en verdrietig was en daarom extra veel hebt genomen, zonder echt zelfdoding te willen plegen. Dat kan het gevaar van een verslaving zijn. Vanuit jouzelf had jij geen echte reden om zelfdoding te plegen, daar jij een vrijgevochten vrouw was en tegen alle druk van de bekrompen buitenwereld opgewassen. Dat laatste moet echter zijn gaan wankelen en kapseizen. De schande van de anderen moet op een gegeven moment toch de boventoon hebben gevoerd, met name de schande van Carl, die ineens zijn gifpijlen op jou richtte. Je voelde zijn boosaardige woede en de woede van de vrome gelovigen, die zichzelf het oordeel Gods aanmatigden. Een ongehuwde moeder en dan ook nog met een getrouwde vader, dat was destijds een dubbele schande en onverteerbaar voor de heersende, verstikkende, door godsdienst vergiftigde burgersferen.

Jouw doodsoorzaak is bewust verdonkeremaand en toegedekt, omdat zelfdoding destijds als een doodzonde werd beschouwd. Mensen, die zelfdoding hadden gepleegd, kwamen niet in de gewijde grond te liggen, want die waren door de hypocriete, valse kerkmensen tot de hel veroordeeld. De hel van de buitensluiting en gemeen opgevoerde, psychische martelingen en kwellingen. De hel van de dorre, kille en geestdodende harten van de brave burgers en vrome kerkmensen. De hel van de verwoestende omgevingsfactoren. Er moet iets in jou vreselijk geknapt zijn. De haatdragende tegendruk moet enorm geweest zijn. Jouw leven moet tot een ware marteling verworden zijn. Zo in een opeenhoping van schandegevoelens en in uiterste verlatenheid, als Jezus aan het kruis. Ondanks jouw natuurlijke levenslust en artistieke vitaliteit werd je platgewalst door de omringende betonmuren van de negatieve vijanden, die zichzelf deugdzaam en godgelijk waanden. Het was geen zelfdestructie, die jou tot de beëindiging van jouw leven voerde, maar juist jouw grote, intense liefde voor het ware leven en de ultieme vrijheid. Je liet de boze buitenwereld met lege handen en in grote verbijstering achter. Het was een liefdesdaad, maar dan voor de godenwereld en tegen de lelijke mensenwereld. De gruwel was slechts schijn. Maar het antwoord op de aangeprate schande en de moorddadigheid van Carl was vlijmscherp.