De lichttovenares van Skagen

(voor Anna Ancher (1859 - 1935))

Jij bent geboren als Anna Kirstine Brondum op 18 augustus 1859 in Skagen. Tijdens jouw geboorte overnachtte Hans Christian Andersen bij jullie. Jij was de vijfde van zes kinderen. Jouw moeder was Ane Hedvig Moller (1826 - 1916) en jouw vader was Erik Andersen Brondum (1820 - 1890). Jouw ouders waren de eigenaars van het Brondums Hotel in Skagen. Dit hotel is in de boerderij van jouw oma Ane Kirstine Houmann en jouw opa Anders Eriksen Brondum ontstaan. Het was eerst een kruidenierswinkel met een pension. Jouw ouders werkten er samen, totdat jouw broer Christen Degn rond 1880 de boel overnam. Christen was op 21 maart 1856 geboren. Hij liet er gastenkamers bouwen en hij maakte er in 1891 een officieel hotel van. Hij was kunstschilder en hij verzamelde de schilderijen van zijn hotelgasten, die schilders waren, zoals Peder S. Kroyer, Christian Krohg, Carl Locker, Holger Drachmann, Agnes Rambusch, Harald Slott-Moller, Hugo Alfvén en Michael Ancher.

Als kind stond jij in contact met de Kerkvereniging voor de Innerlijke Zending van Denemarken, net als de anderen van jouw familie. Als volwassene was jij juist het tegenovergestelde tussen de vrijdenkers, atheïsten en bohemiens. In Skagen kreeg jij eerst les van Karl Madsen (1855 - 1938) en daarna studeerde jij drie jaar aan de Vilhelm Kyhn Schilderschool voor Vrouwen. Andere studenten daar waren: Marie Vilhelmine Bang, Johanne Cathrine Krebs, Emilie Mundt en haar levenspartner Marie Luplau, Emmy Thornam, Elise Konstantin-Hansen, Nicoline Tuxen en Margrete Backer Welhaven. In 1903 schilderde jij Vilhelm Kyhn van dichtbij en in een stoel met een pijp, vlak voor zijn overlijden op 11 mei 1903. Samen met Marie Triepcke studeerde jij in het atelier van Pierre Puvis de Chavannes in Parijs.

In 1880 trouwde jij met de schilder Michael Peder Ancher, geboren op 9 juni 1849 in Rutsker op het eiland Bornholm. In 1874 kwam hij voor het eerst in Skagen en hij kende jou vanaf jouw 15-de. De schilders kwamen in het Brondums Hotel bijeen. Michael en jij woonden in het 'Tuinhuis' bij het hotel, waar jullie ook een atelier hadden. Op 19 augustus 1883 werd daar jullie dochter Helga Cathrine Ancher geboren. Helga ging naar de kunstacademie van Charlotte Sode en Julie Meldahl in Kopenhagen. In 1901 ging zij naar de Koninklijke Deense Academie voor Schone Kunsten in Kopenhagen, met als leraren Valdemar Irminger en Viggo Johansen. Valdemar trouwde in 1908 met de kunstenares Ingeborg Plockross, die hij in 1909 schilderde, aandachtig aan het werk. In 1910 voltooide Helga haar studie in Parijs bij Émile-René Ménard en Lucien Simon, getrouwd met de schilderes Jeanne Simon, met wie hij vier kinderen kreeg, o.a. de beeldhouwer Paul en de kunstenares/schilderes Charlotte. Rond 1890 schilderde Michael een zelfportret met Helga en jou. In 1891 schilderde jij Helga op 'Zonlicht in de Blauwe Kamer'. In 1895 schilderde Michael Helga en jou in de zomertuin.

In 1884 verhuisden jullie naar een schitterend huis op Markvej 2-4 in Skagen. In 1884 werd jij door Michael geschilderd, terwijl jij in een zwarte jurk met een zwarte hoed voor een open deur naar buiten staat, waar een hond staat. De dichte paraplu fungeert als wandelstok. In 1885 reisden Michael en jij naar Nederland en België om de meesters te bestuderen. Jij had veel bewondering voor Johannes Vermeer. Jij schilderde graag interieurs, vissers, vrouwen en kinderen. In 1883 schilderde jij twee keer een blinde vrouw in haar kamer, met fel zonlicht, dat naar binnen schijnt. Jij schilderde ook twee meisjes, die samen een kabeljauw vasthouden. In 1886 schilderde jij 'Meisje in de Keuken', in 1890 'Naaiende vissersvrouw', in 1891 'Een begrafenis' en in 1892 'Verdriet', een zeer aangrijpend en mysterieus schilderij, juist door het contrast tussen de twee treurende vrouwen, jouw moeder in het zwart en biddend en jijzelf helemaal naakt met lange haren, die veel bedekken. Je bent hier typisch Maria Magdalena. Het kruis zou voor het overlijden van jouw vader kunnen staan, twee jaar geleden. Misschien was het een restant van jouw worsteling met jouw religieuze jeugd en het losbandige leven als kunstenares. Misschien wilde je die kloof op een symbolisch-boetvaardige wijze dichten en dan weer loslaten.

Viggo Johansen trouwde met jouw nicht Martha Moller, die ook zijn model was. Het is uitermate liefdevol hoe hij Martha en zichzelf in 1898 heeft geportretteerd. In 1902 schilderde Michael jou, terugkerend uit een veld, in een witte jurk tot op de grond, met een zomerhoed en blozende wangen en met een grote bos gele bloemen. Je lijkt sprekend op een vruchtbaarheidsgodin. In 1904 schilderde jij 'Ganzen plukken voor Kerstmis', in 1905 'Maaimachines' en 'Interieur met papavers en lezende vrouw' en in 1913 jouw moeder. Jouw moeder overleed in 1916 en Michael overleed op 9 juni 1927 in Skagen. Hij werd 77 jaar en hij is in de Assistens Kirkegard in Skagen begraven. Christen overleed op 18 april 1932.

Jij overleed op 15 april 1935 in Skagen en jij werd 75 jaar. Je bent bij Michael begraven en jullie namen staan op een grote kei. Helga overleed op 18 maart 1964 in Skagen, waarna jullie woonhuis een museum werd, geopend in 1967, met de originele meubels en schilderijen van jullie en anderen, tevens in de gezellige eetkamer met dubbele deuren. Helga is ook in de Assistens Kirkegard op Kirkevej 7a begraven.

Van 26 november 2020 tot 31 januari 2021 was er een grote expositie van jouw werk in de SMK, National Gallery of Denmark op Solvgade 48-50 in Kopenhagen. Je kunt natuurlijk altijd het Skagens Kunstmuseer bezoeken, bestaande uit het Anchers Hus, Skagens Museum op Brondumvej 4 en het Drachmanns Hus. Dat lijkt mij wel het allerleukste. Verder is er van 15 februari t/m 12 mei 2023 de expositie 'Anna Ancher and the Skagen Art Colony' in het National Museum of Women in the Arts te Washington, D.C. te zien. Met meer dan 40 schilderijen van jou en meer dan 20 schilderijen van jouw collega's uit Skagen. Maar dit is hoofdzakelijk een feest voor de Amerikanen. Tenzij je bulkt van het geld.

Anna Ancher Michael

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

3.5 met 2 stemmen 52