Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

Door een jaloerse minnaar koelbloedig vermoord

(voor Dagny Juel (1867 - 1901))

Jij bent geboren op 8 juni 1867 op Kirkegaten 6 in Kongsvinger, Noorwegen, net als de operasopraan Borghild Bryhn Langaard, die zangles kreeg van de mezzosopraan/hofsangerinde Ingeborg Mathilde Laura Aas en de sopraan Nina Hagerup, de nicht van Edvard Grieg, met wie zij in 1867 trouwde. Jouw ouders waren dokter Hans Lemmich Juell en Minda Blehr. Jij was de tweede van vier dochters en één broer. Jouw oudste zus Gudrun is geboren op 18 januari 1866 in Kongsvinger en zij was mooi en zelfverzekerd. Zij was getrouwd met de industrieel Johan Wilhelm Magnus Westrup en op 13 november 1897 is hun dochter Ragnhild geboren. Na jou werd op 4 augustus 1868 jouw broer Hans geboren, die op 2 februari 1869 is overleden. Op 9 november 1869 is Astrid geboren. Zij was een beetje invalide, zij bleef ongehuwd en bij haar moeder wonen. Op 12 januari 1871 werd jouw jongste zus Ragnhild geboren. Zij stond het dichtste bij jou en zij werd een operazangeres. Zij trouwde met Helge Mattias Bäckström, een professor in de mineralogie, met wie zij op 18 mei 1895 in Stockholm hun zoon Kare Matthias kreeg, op 25 september 1898 in Danderyd hun dochter Eva Vilhelmina en op 24 oktober 1899 in Stockholm hun dochter Astrid Minda.

Jij ging naar een privéschool voor meisjes, opgericht door ede feministe Anna Sophie Margrethe Holmsen. Zij was getrouwd met de Noorse premier Jacob Stang en zij was een liberale politica en de tweede voorzitster van de Noorse Vereniging voor Vrouwenrechten. Jij begon in 1875 te studeren. In 1881 ging jij naar de middelbare school en was jij een ijverige studente. Op 3 november 1882 ging jij naar Erfurt om muziek te studeren. Dat deed jij ongeveer twee jaar. Op jouw 21-ste werd jij gouvernante bij jouw oom Otto Albert Blehr en jouw tante Randi Marie Nilsen in Forde. Hier schrapte jij een l van Juell. In 1890 verhuisden Ragnhild en jij naar Kristiania om verder te studeren. In februari en maart 1890 had jij een relatie met de schrijver/rechtenstudent Hjalmar Christensen. Later kreeg jij een hechte relatie met Edvard Munch, die in 1892 August Strindberg schilderde. Jij ontmoette ook de dichter Nils Collett Vogt en de schrijvers Vilhelm Krag en Hjalmar Christensen.

In de herfst van 1892 ging Edvard naar Berlijn, waar hij in november een expositie had. Jij volgde hem en jij studeerde verder in Berlijn. Op 8 maart 1893 ging jij voor het eerst naar de bar 'Zum schwarzen Ferkel' van Gustav Türke, waar Munch, de schilder Holger Drachmann en de schrijver Stanislaw Przybyszewski ook vaak kwamen. Die bar zat op de hoek van Unter den Linden en de Neue Wilhelmstrasse. August en zijn vrienden gaven jou de bijnaam 'Aspasia'. Jij had zo'n drie weken een relatie met August. De schrijver Adolf Georg Paul was ook idolaat van jouw schoonheid. Jij was een tijd de muze van Munch en jij stond model voor diverse, Scandinavische kunstenaars.

Op 18 augustus 1893 trouwde jij met Stanislaw Przybyszewski, geboren op 7 mei 1868 in Lohdorf. Stanislaw woonde samen met Martha Foerder, geboren op 16 januari 1872 in Wagrowiec, in een Joods en welgesteld gezin. Haar rijke vader was Józef Foerder en haar moeder was Pauline Cohn. Zij kregen samen vijf dochters. Voor de pianolessen werd de 20-jarige Stanislaw ingehuurd. Stanislaw versierde eerst de oudere zus Róza. Hij ging naar Berlijn met een voorschot, dat niet terug te vorderen was. In 1890 overleed Józef en ging Pauline met haar drie jongste dochters naar Berlijn, waar Róza met de beeldhouwer Franciszek Flaum trouwde. Bij Róza en Franciszek heeft Martha Stanislaw weer ontmoet. Zij bezocht hem aan de Lindower Strasse en op 22 februari 1892 werd hun zoon Boleslaw geboren. Op 14 november 1893 werd hun dochter Mieczyslawa geboren. Jij was inmiddels met Stanislaw getrouwd. Op 6 januari 1895 werd Janina geboren. Op 28 september 1895 kregen Stanislaw en jij in Kongsvinger de zoon Zenon, die later door Gudrun en Johan is geadopteerd. Op 9 juni 1896 heeft Martha zelfdoding gepleegd. Zij was wanhopig en hongerig. Zij heeft zichzelf vergiftigd en zij lag in een volle badkuip. Zij was zwanger van haar vierde kind van Stanislaw. Stanislaw werd in 1896 gearresteerd op verdenking van de moord op Martha, maar hij werd vrijgelaten, omdat zij door koolmonoxidevergiftiging was overleden. Jouw schrijfthema ging over twee geliefden, die het overlijden van een derde veroorzaakten. Op 5 oktober 1897 werd jullie dochter Iwa Dorothea geboren, waarschijnlijk door een keizersnede. Jij wilde de drie kinderen van Martha niet opvoeden en jouw eigen kinderen liet jij periodiek bij jouw ouders achter. Stanislaw's alcoholisme verergerde en het decadente leven in Berlijn was niet echt geschikt voor het opvoeden van kinderen.

In de herfst van 1898 gingen jullie naar Krakau, waar Stanislaw hoofdredacteur van het literaire/artistieke weekblad 'Zycie' was. Jullie woonden in de Karmelicka Straat. In Krakau ontmoette jij o.a. de schrijver/schilder Stanislaw Wyspianski en Tadeusz Zelenski. Jouw vader overleed op 27 januari 1899 in Kongsvinger en hij werd 59 jaar. Stanislaw ging naar Lviv, waar hij zijn vriend, de dichter Jan Kasprowicz, bezocht. Hij begon een affaire met zijn vrouw Jadwiga Gasowska en in 1899 verliet hij jou en ging hij met Jadwiga in Warschau wonen. In die tijd had hij ook een affaire met de schilderes Aniela Pajakowna, met wie hij op 1 oktober 1901 de dochter Stanislawa kreeg, die schrijfster werd en op 14 augustus 1935 op Weiss und Turm 1, barak 12 van het Poolse Gymnasium in Freie Stadt Danzig door tuberculose overleed, verarmd en met vele ziekten, vermagerd en tenslotte zonder morfine. Zij was bevriend met haar halfzus, jouw dochter Iwi Bennet, voor wie Aniela ook een tijd zorgde.

Op 1 januari 1900 verliet jij jouw ontrouwe man en ging jij met jouw minnaar Wincenty Korab Brzozowski Krakau uit. Wincenty is geboren in 1877 in Latakia, Syrië. Hij was een Poolse dichter, die ook in het Frans dichtte. Hij is qua levensstijl te vergelijken met Arthur Rimbaud. In 1899 verscheen zijn bundel 'Affinities of Shadows and Flowers at Dusk'. Zijn broer was de dichter/vertaler Stanislaw Korab-Brzozowski, die o.a. 'Les Fleurs du mal' van Baudelaire in het Pools vertaalde. Hij heeft op 23 april 1901 in Warschau met vergif zelfdoding pleegde. Hij werd 24 of 25 jaar. Volgens de dichter/vertaler Tadeusz Boy-Zelenski deed hij dit uit liefdesverdriet om jou. De literatuurhistoricus Artur Hutnikiewicz noemde de tragische driehoeksverhouding tussen Stanislaw Korab-Brzozowski, Wladyslaw Emeryk en jou. De vader van Wincenty en Stanislaw was de dichter/ingenieur Karol Brzozowski en de moeder was Eulalia Bellier. Zij kregen nog een zoon, Hubert, en drie dochters; Maria, Berta en Jadwiga. Wincenty reisde zijn hele leven door Oost-Azië en het Midden Oosten. Hij overleed op 3 april 1941 in Warschau.

Stanislaw en jij waren ruim een jaar uit elkaar. In het voorjaar van 1901 kwamen jullie weer bij elkaar. Stanislaw heeft jouw mogelijk aangemoedigd om relaties met de schrijver Henryk Sienkiewicz en Wladyslaw Emeryk aan te gaan. Wladyslaw was de zoon van een mijneigenaar en miljonair. Het kan zijn dat Stanislaw en Wladyslaw de moord op jou hebben beraamd. Jij had in Parijs romantische relaties minstens drie mannen, o.a. met Wladyslaw, die Stanislaw en jou uitnodigde voor een reis naar zijn familie in de Kaukasus, op zijn landgoed Fras in Georgië. Op het laatste moment zei Stanislaw, dat hij samen met Iwa later bij jullie zou komen. Hij bracht Iwa bij een oude vriend van hem. Jij zat met Wladyslaw en Zenon op een kamer in het 'Grand Hotel' in Tiflis. Jij ging iedere dag met Wladyslaw naar het treinstation om te zien of Stanislaw al arriveerde. Jij wachtte ook op een paspoort en geld. Op 5 juni 1901 heeft Wladyslaw jou in de hotelkamer door jouw hoofd geschoten. Jouw 5-jarige zoon Zenon was bij deze moord aanwezig. Daarna pleegde jouw jaloerse minnaar Wladyslaw zelfdoding. Hij werd 20 jaar. Hij schreef aan Stanislaw, dat hij heeft gedaan, wat Stanislaw had moeten doen. Aan Zenon schreef hij, dat jij te goed voor deze wereld was. Jij werd 33 jaar en jij bent op 8 juni 1901 in de roomns-katholieke Kuki-begraafplaats in Tiflis begraven. In 1999 zijn jouw stoffelijke restanten vlakbij de hoofdingang van die begraafplaats herbegraven.

De hoogst labiele Wladyslaw was mogelijk verschrikkelijk jaloers op de dichter Wincenty Korab Brzozowski. Hij wilde jou niet met iemand anders delen. Munch zei over jou: 'Haar hele geborgenheid en wezen hadden een eigenaardig kalmerend, maar inspirerend effect, als frisse boslucht. Alleen al de aanwezigheid van haar gaf nieuwe impulsen, nieuw geloof, troost, nieuwe ideeën, heroplevende scheppingsdrang.'. Ragnhild overleed op 1 augustus 1908 in Danderyd, Zweden, en zij werd 38 jaar. Stanislaw Brzybyszewski, die een alcoholist bleef, trouwde op 11 april 1905 met Jadwiga. Hij overleed op 23 november 1927 in Jaronty, Polen, en hij is in het dorpje Góra begraven. Jouw moeder overleed op 23 mei 1938 en zij werd 92 jaar. Gudrun overleed op 22 mei 1948 in Rydsgard. Astrid overleed op 11 mei 1957 in Malmö. Zenon was een diplomaat, die met barones Anna Margareta Geer af Finspang trouwde en met haar vier kinderen kreeg, o.a. Jadwiga en Ann. Hij overleed op 27 november 1988. Iwa trouwde in 1918 met Fredrik Herman Bennet, met wie zij twee zonen kreeg, o.a. Gerard Wilhelm Carl. Zij overleed in 1990.

Jouw ouderlijke huis Rolighed in Ovrebyen, Kongsvinger, is nu Het Vrouwenmuseum op Lokkegata 35. Het werd in 1995 door koningin Sonja Haraldsen geopend. Een vaste expositie gaat over jouw dramatische levensloop. In de tuin staat het beeld 'Nyfeministene kommer' van Skule Waksvik (1927 - 2018) uit 1990. Best wel grappig. In de speelfilm 'Dagny' (1977) van Haakon Sandoy ben jij door Lise Fjeldstad gespeeld. In 1991 verscheen er een biografische roman over jou van Mary Kay Norseng, die nieuwe poëzie en details uit jouw leven presenteerde. Ingeranna Krohn-Nydal maakte in 2005 een documentaire over jouw leven, getiteld 'Dode Madonna'. Hierin verschijnt o.a. jouw kleindochter Ann Hostein, de dochter van Zenon. In 2011 verscheen 'Dagny or a Love Feast' van Zurab Karumidze en J. Nagibin schreef de korte roman 'Three Men and a Woman and Another Man'.

Schrijver: Sir Joanan Rutgers
22 april 2023


Geplaatst in de categorie: idool

Er is nog niet op deze inzending gestemd. 70



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)