Hemelse zoetheid boven aardse verbittering

(voor Maria Paulikowska-Jasnorzewska (1891 - 1945))

Jij bent geboren als Maria Janina Teresa Kossak op 24 november 1891 in Krakau. Jouw moeder was Maria Anna Kisielnicka, geboren op 9 februari 1861 in Kisielnica. Haar ouders waren Józef Kisielnicki van het wapenschild van Topor en Joanna Agrippina Zofia Marylska van het wapenschild van Ostoja. Jouw moeder kwam uit een adellijke familie van grootgrondbezitters en zij reisde met haar moeder door Frankrijk en Italië. In 1883 ontmoette zij jouw vader in Zakopane, de kunstschilder Wojciech Horacy Kossák, geboren op 31 december 1856 in Parijs. Zijn tweelingbroer was de activist Tadeusz Kossák. Hun vader was de kunstschilder Juliusz Fortunat Kossak en hun moeder was de landeigenares Zofia Galczynska, die vijf kinderen kregen. Jouw ouders zijn op 16 juli 1884 in Poryte getrouwd. Op 11 september 1886 werd jouw broer Jerzy Maciej in Krakau geboren, een kunstschilder, die met zijn eerste vrouw, de landeigenares Ewa Kaplinska de dochter Maria kreeg en met zijn tweede vrouw Elzbieta Dzieciolowska-Smialowska kreeg hij de kunstschilderes/dichteres Gloria en de hooglerares bosbouwwetenschappen Simona Gabriela.

In 1871 kocht Juliusz Fortunat Kossak het neogotische familiehuis Kossakówka Manor House op het Juliusz Kossak-plein 4 in Nowy Swiat, Krakau. Het landhuis heette eerst 'Wygoda' en op een foto uit 2022 is te zien hoe het een bouwval is geworden. Het is voor het Museum voor Kunstgeschiedenis in de plaats gekomen, inclusief een expositie van de Kossak-familie. De cavalerie-majoor Tadeusz en zijn vrouw Anna Kisielnicka kregen op 10 augustus 1889 in Kosmin de dochter Zofia, een romanschrijfster en verzetsheldin. Jouw vader herbouwde Kossakówka en hij maakte er zijn atelier. Op 26 juli 1894 werd jouw zus Magdalena Anna in Krakau geboren, een satirische schrijfster, die in 1921-1928 met de diplomaat Jan Starzewski was getrouwd, met wie zij Teresa (1922 - 2017) kreeg. In november 1945 trouwde zij met Zygmunt Niewidowski. Jullie woonden in het landhuis Kossakówka, waar vaak artiesten op bezoek kwamen, o.a. de schrijver Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz, die in 1905 de Nobelprijs voor de Literatuur ontving. De dichteres/romanschrijfster Jadwiga Luszczewska was familie van hem en zijn eerste vrouw was Maria Szetkiewiczówna, die op haar 31-ste door tuberculose overleed. Zij kregen twee kinderen, de architect Henryk Józef en de knappe dichteres/schilderes/vertaalster Jadwiga. Jadwiga's dochter was de schrijfster/vertaalster/psychologe Maria Kornilowicz. Henryk Adam's andere vrouwen waren Maria Wolodkowicz en Maria Babska.

Andere bezoekers waren de componist/pianist Ignacy Jan Paderewski en de spiritist/filosoof/professor Wincenty Lutoslawski, die met zijn vrouw, de dichteres Sofis Guadalupe Pérez Casanova vier dochters kreeg, o.a. de schrijfster/vertaalster Izabella Lutoslawska. Met zijn tweede vrouw Wanda Peszynska kreeg hij de publicist Tadeusz en de doctor in de Engelse filologie Janina. Jij werd thuis onderwezen en jij kreeg een humanistische opvoeding. Jij studeerde korte tijd aan de Academie voor Schone Kunsten op het Jan Matejko-plein 13 in Krakau. Op 25 september 1915 trouwde jij in Krakau met Wladyslaw Roman Erazm Kazimierz Janota Bzowski, een kapitein in het Oostenrijkse leger, geboren op 7 april 1885 in Lviv. Hij was van adel. Het was een slecht huwelijk en op 12 maart 1919 is het door de kerk ontbonden. Wladyslaw hertrouwde met Helena Jordan Traby, met wie hij Jerzy Janota kreeg. Helena en Wladyslaw werden in september 1944 door de Gestapo gearresteerd en naar het concentratiekamp Gross-Rosen gestuurd, waar Wladyslaw in april of mei 1945 overleed.

In de herfst van 1916 ontmoette jij in Zakopane de schrijver/dichter Jan Gwalbert Henryk Pawlikowski, die uit een adellijke, artistieke en intellectuele familie kwam. Hij is geboren op 13 juli 1891 in Medyka. Zijn ouders woonden in Villa 'Pod Jedlami' op 1 Koziniec Straat in Zakopane, waar jij ook woonde en werkte. Jouw zus Magdalena verbleef er ook. Jan hield van het Tatra-gebergte. Op 2 juni 1919 ben jij in Krakau met hem getrouwd en gingen jullie in Villa 'Pod Jedlami' wonen. In 1922 verscheen jouw dichtbundeldebuut 'Blauwe amandelen', waar Jan jou mee heeft geholpen. In 1924 verscheen 'Roze magie', in 1926 'Kusjes', in 1927 'Dansen. De pas van de bal.' en 'Waaier', in 1928 'Stilte in het bos', in 1929 'Parijs' en in 1930 'Profiel van de Witte Dame'. Jan kreeg een relatie met de Weense danseres Waleria Kontschinsky en op 23 december 1929 ben jij officieel van Jan gescheiden. Jan is met Waleria hertrouwd en hun dochter Iwa (Iwona) is in 1945 in Krakau tragisch overleden. Zij werd 19 of 20 jaar. De pianist Roman Jasinski schreef over jou: 'Haar gezicht was mooi en spiritueel, met gelaatstrekken die prachtig en delicaat waren omlijnd.'. Jij reisde o.a. naar Italië, Turkije, Frankrijk, Noord-Afrika en Griekenland. In 1927 had jij in Parijs een grote liefdesbeleving met de Portugese vliegenier/dichter/majoor José Manuel Sarmento de Beires.

Jij was o.a. bevriend met de Joodse kunstenaar/schrijver/polymath Leon Chwistek, getrouwd met Olga Steinhaus. Ik noem zijn 'Vrouwelijk naakt' uit circa 1919 en 'Portret van zijn vrouw' uit 1927. Jij was ook bevriend met de kunstschilder/scenograaf Andrzej Pronaszko en de schrijver/schilder/filosoof Stanislaw Ignacy Witkiewicz. Stanislaw's verloofde, de schilderes Jadwiga Janczewska, heeft op 21 februari 1914 nabij Skala Pisana met een Browning-pistool zelfdoding gepleegd. Mogelijk was zij verliefd op de homoseksuele vriend van Stanislaw, de componist/pianist/schrijver Karol Maciej Szymanowski, de partner van o.a. de schrijver Jaroslaw Iwaszkiewicz, de danser/dichter Boris Kochno, die van adel was, en de arts Aleksander Szymielewicz, die op 26 augustus 1944 overleed door een bombardement op de St. Hyacint's Kerk op de Fretastraat 8/10 in Warschau of hij is door de nazi's vermoord. Hij werd 32 jaar. En jij was bevriend met de acteur/zanger Witold Konrad Kozikowski, die op 26 mei 1944 in Nice door de Engelse bombardementen werd vermoord. Hij werd 36 jaar en hij is in de begraafplaats Caucade in Nice begraven. Met zijn vrouw Zofia Halina Margulesówna kreeg hij de beeldend kunstenaar Janusz Kozikowski (1939 - 2011).

Op 19 juni 1931 trouwde jij in Poznan met de leger- en luchtmachtkapitein Stefan Jerzy Jasnorzewski, geboren op 20 augustus 1901 in Burzanka en van adel. Jouw vader Wojciech heeft in 1934 een mooi portret van jou gemaakt. Begin Tweede Wereldoorlog gingen jullie naar Blackpool, waar Stefan als Flight Lieutenant bij de Royal Air Force werkte. Jij schreef diverse toneelstukken, vooral komedies, en jij dronk geen alcohol. Op 29 juli 1942 is jouw vader in Krakau overleden en op 15 maart 1943 is jouw moeder in Krakau overleden. Beiden zijn in het familiegraf op de Rakowicki-begraafplaats op de Rakowicka-straat 26 in Krakau begraven. Jij kreeg kanker, wat snel uitzaaide en de wervelkolom was het meeste aangetast. Jij overleed op 9 juli 1945 in een ziekenhuis in Manchester. Jij werd 53 jaar en jij bent in de Southern Cemetery in Manchester begraven. Stefan overleed op 23 augustus 1970 en hij is bij jou begraven.

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

Er is nog niet op deze inzending gestemd. 51