Het Engelse kerstfeest en de Christmas carol (1)

Het Engelse kerstfeest, zoals het reeds eeuwen wordt gevierd met haar eigen gebruiken en haar volstrekt eigen sfeer, heeft voor ons vastelanders steeds weer iets intrigerends.
Men leest over het Engelse kerstfeest verrukkelijke verslagen van Britse auteurs, waarvan vooral Charles Dickens de gave had die sfeer op zijn lezers over te brengen. In dit verband blijven lezen en herlezen van Dickens' Kerstvertellingen, en het kostelijke hoofdstuk in de Pickwickpapers over het kerstfeest bij de familie Wardle een volstrekt genoegen.

Verhalen rond het knapperend haardvuur behoren daar onmiskenbaar bij, evenals het gieren van de wind en van tijd tot tijd de boodschap van een bediende, die desgevraagd bericht dat de sneeuwstorm, in tegenstelling tot de verwachting, steeds sterker wordt. Hete punch is in deze omstandigheden een onmisbaar attribuut, en wordt in voldoende hoeveelheden opgediend en genuttigd. Bovendien worden er verhalen verteld, en had men geen TV nodig!
Het is ook een van de weinige gelegenheden dat het voltallige personeel in dezelfde kamer vertoeft als de werkgever, een symbool van algehele verbroedering dat het kerstfeest met zich meebrengt.

De Engelse kerstmuziek verschuilt zich voor het grootste gedeelte achter de naam Christmas carol, het genre dat door onze overzeese buren zo vrolijk gezongen wordt en dat tegelijk zo aanstekelijk en innemend is.
Het woord carol betekent niet meer dan lied of gezang. Een Christmas carol
is een kerstlied. Minder bekend is dat men in Engeland ook Paas- en Pinkster carols kent. Een carol wordt door het hele kerkelijke jaar in Engeland gezongen. De eigenschappen van een carol kunnen omschreven worden als "vrolijk van karakter, van eigen bodem komend en door het volk gezongen".
Een carol is vriendelijk van karakter, eenvoudig in woorden en muziek en vooral opgewekt.

De eerste Christmas carols ontstaan in Engeland in de vijftiende eeuw. Zij hebben waarschijnlijk hun bestaan gevonden bij wat wij het kerststalletje noemen: Jozef en Maria rond de kribbe, vaak aangevuld met de Wijzen uit het Oosten en enkele dierenfiguren. Dit tafereel komt in de Rooms katholieke kerk voor, maar zeker ook in de Anglicaanse.

De beste bron die ons ter beschikking staat over de eerste Christmas carols is een boek, dat in 1850 achter een boekenkast gevonden is en nu opgenomen is in de bibliotheek van het Balliol College in Oxford. De auteur van het boek is Richard Hill, een Londense kruidenier, die de goede gewoonte had alles te noteren wat niet vergeten mocht worden.
Men treft in dit boek van allerlei aan: gewichtstafels, medische recepten, kookrecepten en de geboortedata van zijn kinderen. Daarbij vindt men in het boek een aantal carols.

Veel van de carols tot 1850 zijn bewaard gebleven, ruwweg gedrukt op stukken papier. Anderen zijn door overlevering bewaard gebleven en vonden uiteindelijk een plaats in bundels van volksliedverzamelaars. In al die oude carols komt het gezang van engelen veelvuldig voor.

De bron van de carols is waarschijnlijk het herdersspel uit Frankrijk en zeker uit Italië, waar de Napolitaanse schaapherders rond kerstmis uit de heuvels naar beneden komen en een spel opvoeren. In de eerste carols wordt gezongen over engelen en de hemel en er zijn ook carols die de resten van bijgeloof bevatten. Deze zijn daarom karakteristiek voor de "volkse" afkomst van de carols.

(wordt vervolgd)