BALKE(N)BRIJ
Vraag: Ik ben nog niet zo lang geleden getrouwd. Mijn man vertelde me dat hij dol is op balkebrij, maar ik weet niet hoe ik die moet maken. Kunt u mij een goed recept geven? En kunt u me misschien ook vertellen wat de herkomst is van de naam van dit gerecht. Ik vind het zo'n eigenaardig woord.
Antwoord: Ik zal beginnen met beantwoording van uw vraag naar de herkomst van het woord "balkebrij", al is daar helaas niet zo erg veel over bekend. Vast staat dat het woord al heel oud is. Denk maar aan het oud-vaderlandse gezegde: men ziet eerder de splinter in eens anders brij dan de balk in eigen brij. En dan is er nog het klassieke spreekwoord: De beste brijster (waarmee de vrouw wordt bedoeld die de brij maakt), de beste brijster laat wel eens een balkje vallen. Er is lang gestreden over de vraag of het woord gespeld moet worden als balkebrij (dus zonder meervouds-n) of als balkenbrij (mét meervouds-n).
Prof. Mr. Dr. Regelneef, hoogleraar leuterkunde heeft in zijn inaugurale rede bij zijn benoeming aan de universiteit van Larieburg voor dit dilemma de volgende oplossing gegeven: men spreekt van balkebrij, wanneer in de brij slechts één balk verwerkt is en van balkenbrij, wanneer het gerecht meer dan één balk bevat. Eigenlijk dus heel eenvoudig, maar je moet er maar op komen.
Dan nu het recept. Dit luidt als volgt:
Begeef u naar de zolder en kies een forse hanebalk, bij voorkeur enigszins vermolmd. Dit komt straks bij de bereiding het aroma ten goede. Zaag deze hanebalk weg, maar let erop dat het dak niet instort. Bij hevig gekraak wel even stutten dus. Hebt u de hanebalk voor u liggen, vang er dan voorzichtig de haan af, slacht deze, trek hem gedurende drie uur af op een klein pitje en dien de soep op als voorgerecht. Hierbij dient te worden aangetekend dat het aanbeveling verdient de haan rustig te vangen en het dier vooral niet op te jagen. Doet men dit wel, dan bestaat het risico dat bij het aftrekken een zogeheten zenuwensoep ontstaat. Deze is wel smakelijk, maar leidt in combinatie met alcoholhoudende dranken bij gevoelige personen soms tot luidruchtige nevenverschijnselen zoals kraaien en het zingen van de marseillaise.
De balkebrij zelf bereidt men als volgt:
Rasp de balk. Zet de pulp op een zacht vuurtje onder toevoeging van een weinig water. Voeg geleidelijk wat kopspijkertjes en draadnageltjes toe. Dien het gerecht warm op, bij voorkeur gegarneerd met wat gedroogde en gesnipperde houtwurm.
(Dit recept is ontleend aan het Groot Nederlands Kookboek, waar het vermeld staat op blz. 81 onder het opschrift: Hout in de maag!)
Geplaatst in de categorie: humor
Nee, dit is voor mij geen nieuw terrein. Ik had dit tekstje van jaren geleden nog liggen. Het liedje dat je citeert, ken ik wel. Ik denk dat hier het woord “brei” ter wille van de rijm is veranderd in “brie”. Of misschien is het dialect. Mijn woordenboek kent “brie” alleen als “zachte, romige kaas, afkomstig uit de streek Brie ten oosten van Parijs”.
Tja, dit is een andere kant van me. Er mag ook wel's wat te lachen zijn. Het is overigens een tekstje dat ik al jaren geleden schreef. Misschien komt er nog wel eens wat uit “de ouwe doos”.
En, o ja, ik ben een “hij”.
P.S. Ken je: "Als hier een pot met bonen staat en daar een pot met brie, dan laat ik brie en bonen staan en ga naar mijn Marie" ? Aardig volksliedje in dit verband.