Zes jaar tegen jouw wil in een psychiatrisch ziekenhuis gestopt

(voor Hilja Onerva Madetoja (1882 - 1972))

Je bent geboren op 28 april 1882 in Helsinki. Jouw ouders waren Serafina Gustafsdotter Saarholm en Johan Karlsson Lehtinen. Jij was zeven jaar, toen jouw moeder in een psychiatrisch ziekenhuis werd opgenomen. Daarna werd jij door jouw oma van vaderskant verzorgd. In 1893 verhuisde jouw vader naar Kotka, waar hij bouwmanager van een zagerij werd. Jij bleef in Helsinki, waar je naar school ging. Op jouw 9-de ging jij naar de Helsinki Finse Meisjes School en in 1893 vijf jaar naar een andere meisjesschool. Op jouw 13-de begon jij gedichten te schrijven, maar je hield meer van muziek en theater. Je was eenzaam en verlegen. De dichteres/salonnière Maila Talvio (Maria Winter) stimuleerde jou om te gaan schrijven. Zij was getrouwd met de taalkundige J.J. Mikkola, die de dichter Eino Leino kende.

Op jouw 16-de ging jij naar de middelbare school. Je woonde enkele jaren in Karhula. Je zong, schreef, schilderde en maakte muziek. Jouw vader was violist in het orkest van Robert Kajanus en hij kocht dichtbundels voor jou. In 1900 verhuisde jij ook naar Kotka. In 1902 behaalde je een leraresgraad Frans. In de herfst van 1902 studeerde je geschiedenis en filologie aan de Universiteit van Helsinki, maar je bent niet afgestudeerd. Tijdens de tijd op de universiteit reisde je naar Parijs, Dresden, Florence en Rome. In 1902 heb je de dichter Eino Leino ontmoet. Je vroeg hem welke kunstvorm je het beste kon nastreven, waarna hij 'Ga trouwen!' zei, wat jou erg boos maakte. In 1904 verscheen jouw dichtbundeldebuut 'Sekasointuja' onder het pseudoniem L. Onerva. Het was met de hulp van de schilder Albert Gebhard gedrukt. Albert en jij zongen in hetzelfde koor. In 1905 verhuisde je naar Syväsalmi.

In 1905 werd je de verloofde van de boswachter Väinö Streng en in oktober 1905 ben je met hem getrouwd. Jullie woonden op het landgoed van de familie Streng in Räisälä. Jij miste jouw ouderlijke huis en jouw vader, die je in het begin van jouw huwelijk vaak bezocht. Na een jaar gingen jullie naar Helsinki terug en was er geldnood. Jij werkte tijdelijk als lerares en samen met Väinö opende je een bioscoop in Lahti, wat mislukte. Je moest jouw vader om geld vragen en in het voorjaar van 1908 gingen Väinö en jij uit elkaar. Jullie bleven elkaar wel schrijven, maar later werd de scheiding definitief. Jouw moeder bleef de rest van haar leven in de psychiatrische inrichting en op school vertelde je, dat jouw moeder was overleden, omdat jij jezelf voor haar schaamde. In de zomer van 1908 werd Eino Leino (1878 - 1926) jouw minnaar. Je was in 1907 met hem bevriend geraakt en je was teleurgesteld in jouw huwelijk met Väinö. Je volgde Eino naar Rome en na vijf maanden volgde er een fikse ruzie, waarna jij alleen naar Finland terugkeerde. Er was geldgebrek. Jouw vader overleed op 30 april 1910 in Seinäjoki. Eino beschreef jullie liefdesaffaire in zijn roman 'Orja' uit 1913, waarin jij er bekaaid vanaf komt. Eino beïnvloedde jouw poëzie en jullie bleven vrienden.

Jij schreef theater-, kunst- en literatuurrecensies voor de krant Uusi Päivä en je was een literair criticus voor de Helsingin Sanomat. In 1913 kreeg jij een liefdesrelatie met de componist Leevi Anti Madetoja (1887 - 1947), terwijl Eino in 1913 met Aino Kajanus trouwde. Leevi was geboren op 17 februari 1887 in Oulu. Hij was een leerling van Jean Sibelius. In 1910 maakte hij muziek bij een toneelstuk van Eino. In 1918 ben jij met Leevi getrouwd. Leevi en jij waren zware alcoholisten en jullie hadden vaak ruzie met elkaar. Jullie wilden graag kinderen krijgen, maar dat lukte niet. Jij steunde Eino tot zijn overlijden op 10 januari 1926 in Tuusula. Hij werd 47 jaar en hij is in de Hietaniemi begraafplaats begraven. In 1927 vroeg Leevi zijn jonge studente Taru Pellinen ten huwelijk. In 1932 verscheen jouw biografie van Eino. Jij werd geregeld in een ziekenhuis opgenomen, vanwege jouw hart, artritis en zenuwen. Op 25 september 1936 overleed jouw moeder in Helsinki. Zij werd 83 jaar. Eind jaren dertig ging jij naar het Kivelä Ziekenhuis en daarna naar het Veikkola Sanitorium, vanwege jouw zware alcoholisme.

Jij was lid van de literaire groep Tulenkantajat (Vuurdragers), met o.a. de dichter Uuno Kailas, die schizofreen was en op zijn 31-ste door tuberculose overleed, de biseksuele schrijver/dichter Olavi Paavolainen, die een lange relatie met de schrijfster Helvi Hämäläinen (1907 - 1998) had, de filmregisseur Nyrki Tapiovaara (1911 - 1940), de dichteres Katri Vala (1901 - 1944), die door tuberculose overleed, de dichter Ilmari Pimiä, de dichteres Elina Vaara en de schrijver/uitgever Erkki Vala, de jongere broer van Katri.

In 1942 ging jij tegen jouw wil naar het Nikkilä psychiatrisch ziekenhuis. Leevi was ziek van de alcohol en hij kon jou niet steunen. Je was eenzaam en je schreef gedichten en je maakte schetsen. Je schreef meer dan 100.000 gedichten, waarvan er sommigen in verzamelbundels verschenen. Je vond dat Leevi jou in de steek had gelaten en de literaire kringen negeerden jou. Jouw dokter Jalmari Lydecken, een vriend van Leevi, heeft jou laten opnemen en de boel niet terug willen draaien, want hij wilde voor Leevi de rust garanderen, waarin hij kon componeren. Leevi overleed op 6 oktober 1947 in Helsinki door een hartaanval als gevolg van zijn alcoholisme. Hij werd 60 jaar en hij is in het oude gebied van de Hietaniemi begraafplaats in Helsinki begraven. In 1948 verliet jij het psychiatrisch ziekenhuis met de hulp van vrienden. In 1952 verscheen jouw laatste dichtbundel 'Litarusko' (Schemering).

Jij overleed op 1 maart 1972 in Helsinki. Jij werd 89 jaar en jij bent naast Leevi Madetoja begraven.

Hilja Onerva Madetoja

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

Er is nog niet op deze inzending gestemd. 47