In Bergen is een onschuldige vrouw levend verbrand

(voor Anne Pedersdotter Beyer (1530 - 1590))

Jij bent geboren in 1530 in Trondheim, Noorwegen. Jouw vader Peder Bloch (Barlose, 1450 - Viborg, 1545) was een ambtenaar en jouw broer Sofrens Pederson Bloch (Rold, Hindsted, 1485 - Bergen, 1565) werd rechter in Trondheim. In 1552 trouwde jij met Absolon Pedersson Beyer, geboren in 1528 in Aurland, Skirdal. Hij was een medestudent van jouw broer uit Kopenhagen en een humanist, een Lutherse geestelijke, een historicus en een leraar aan de Latijnse school in Bergen. Jullie woonden in Bergen en jullie kregen samen 8 kinderen, waarvan er maar 3 volwassen werden. In 1558 werd jullie dochter Cecilie in Bergen geboren. Op 19 april 1559 werd jullie tweeling geboren; Absalon Absalonsen en Hans, die in 1567 overleed en 7 of 8 jaar werd. In 1560 werd jullie dochter Kristina geboren en in 1564 werd jullie dochter Susanna geboren. Plus nog drie anderen.

Op 9 april 1575 overleed jouw man Absalon in Bergen. Tijdens de laatste jaren van zijn leven werd jij voor het eerst van hekserij beschuldigd. Jij werd er van beschuldigd de oom van Absalon, bisschop Gjeble Pedersson, te hebben vermoord. De beschuldiging kwam tijdens een machtsstrijd tussen de geestelijkheid en de bourgeoisie. Adsalon was een belangrijke vertegenwoordiger van de geestelijkheid. Hij kreeg in Kopenhagen een vrijspraak van de koning, waardoor jouw naam gezuiverd werd. Na het overlijden van Absalon kreeg jij een brief met de mededeling dat jij geen belastingen hoefde te betalen en dat jij overal in Noorwegen mocht gaan wonen.

Door de beschuldigingen van hekserij werd jij verbitterd en teruggetrokken. Ondanks de vrijspraak bleven de geruchten bestaan. Jij reageerde met vloeken en ruzie maken. Jij kreeg ruzie met jouw buren en de andere mensen om jou heen. Jouw reacties verzwakten jouw positie als weduwe, terwijl jij vroeger als de vrouw van een priester nog wat aanzien had. Jij werd voortdurend als een heks gezien en door de geruchten/kwaadsprekerij werd jouw isolement steeds groter. De raven en de kraaien op jouw terrein in Bergen werden door sommigen doodgeschoten. In 1590 werd jij ernstig beschuldigd en in maart 1590 werd jij weer van hekserij beschuldigd. De hoofdbeschuldiger was de kapper Adrian von Buskskott. Zijn zoon Hans had jouw dochter Susanne het hof gemaakt, maar de kappersfamilie wilde niet dat Hans trouwde met een dochter van iemand die van hekserij is beschuldigd. Op 23 maart 1590 begon het proces, maar omdat jij ziek was, werd jij door jouw zoon, de priester Absalon Absalonson vertegenwoordigd. Hij noemde de brief van de koning van 10 december 1575, waarin stond dat jij al voor hekserij was vrijgesproken. De jury vond die brief onbelangrijk, omdat het nu om nieuwe beschuldigingen ging. Jij werd in de kelder van het stadhuis opgesloten.

Tijdens het proces getuigden er velen over jouw hekserij-activiteiten. Jij werd beschuldigd van het vermoorden van 5 à 6 mensen, waaronder een klein kind. Jij zou hen ziek hebben gemaakt. Jij werd ook beschuldigd van het doden van een perenboom. Veel van deze getuigen waren goede vrienden en buren van jou. Jouw bediende, de 20-jarige Elina, maakte enkele van de ernstigste beschuldigingen. Jij zou Elina hebben gebruikt om op haar naar de heksenvergaderingen in Lyderhorn en Floyen te vliegen. Jij verbleef drie Kerstnachten met ander tovenaressen in Lyderhorn bij Bergen. De heksen wilden Bergen met vuur, natuurrampen en andere duivelse rampen treffen. De rampen voor Bergen werden door een witte engel voorkomen en er ontstonden enkel gewelddadige donderslagen. Andere getuigen beweerden dat jij samen met demonen was gezien, o.a. met een wezen zonder hoofd. Jij verdedigde jezelf met daadkracht, helderziendheid en scherpzinnigheid. Toch werd jij tot de brandstapel veroordeeld, o.a. door het Hof van Beroep (de Herredag), de burgemeester en gemeenteraadsleden. Omdat jij tijdens de eerste rechtszittingen weigerde te verschijnen, werd dat als een grove belediging ervaren, wat waarschijnlijk aan het doodvonnis heeft bijgedragen. Jij bent daarna met veel geweld naar de rechtszaal gebracht.

Op weg naar de executieplaats in Nordnes riep jij herhaaldelijk dat jij onschuldig was. Door jouw vonnis begon de grote heksenjacht in Noorwegen. Zo was er in 1620 een massaproces tegen tovenaressen uit de vissersdorpen in Oost-Finnmark. Vooral Finnmark kreeg er flink van langs. Ook inzake de boodschappers van hekserijverhalen zijn er nauwe banden met Bergen en Noord-Noorwegen. Jij bent op 7 april 1590 op een brandstapel op de Retterstedet pa Nordnes in Bergen vermoord, levens verbrand. Jij werd 59 of 60 jaar. Jouw familie werd door het vonnis door iedereen veracht en geminacht. In 1598 reisden jouw dochter Cecilie en haar man Werner Schellenberger naar Kopenhagen met een brief voor koning Christian IV, waarin zij vroegen om het vonnis te vernietigen als onrechtvaardig en schadelijk voor de familie. Werner zei, dat de gouverneur van Bergen oude haat jegens jou koesterde en daarom de wetsvoorzitter en de gemeenteraad onder druk had gezet om jou als heks te veroordelen. De koning weigerde het vonnis te vernietigen. Susanna overleed in 1599 en zij werd 33 à 35 jaar. Absalon Absalonsen overleed op 1 december 1639 in Skorpa.

In 1908 verscheen het toneelstuk 'Anne Pedersdotter' van de (toneel)schrijver Hans Wiers-Jenssen (1866 - 1925), geboren en overleden in Bergen. Zijn toneelstuk werd voor het eerst in het Nationaltheatret in Kristiania opgevoerd, door de theaterregisseur Halfdan Christensen, toen getrouwd met de actrice/danseres Gyda Martha Kristine Andersen. Jij werd door Johanne Juell-Dybwad gespeeld. In 1934 verscheen de opera 'La fiamma', gebaseerd op jouw biografie, met muziek van Ottorino Respighi en een libretto van Claudio Guastalla. Met de sopraan Giuseppina Cobelli en de mezzosopraan Aurora Buades. In 1941 verscheen de film over jou 'The Day of Wrath' van Carl Theodor Dreyer (1889 - 1968). Jij werd door de Deense actrice Lisbeth Movin gespeeld. Dreyer had in 1928 zijn veelgeprezen, beroemde film 'La Passion de Jeanne d'Arc' gemaakt, met Renée Jeanne Falconetti in de hoofdrol. Renée overleed op 12 december 1946 in Buenos Aires. Zij leed haar hele leven aan een psychische aandoening. Zij pleegde schijnbaar zelfdoding via een extreem dieet. Zij werd 54 jaar en zij is in de Begraafplaats van Montmartre begraven. In 1970 verscheen de opera 'Anne Pedersdotter' van Edvard Fliflet Braein (1924 - 1976), wiens kleindochters de actrice Kaja Andrea Braein Hovig (1973, Oslo) en de sopraan Ditte Marie Braein (1985, Kristiansund) zijn. Het libretto is van Hans Kristiansen. In 1970 verscheen de roman 'Skjaersild' (Vagevuur) van Vera Margrethe Roscher Lund Henriksen (1927 - 2016).

Op 26 juni 2002 is er in het Nordnesparken in Bergen de gedenksteen Heksesteinen pa Nordnes opgericht, een monument voor de slachtoffers van heksenprocessen in Noorwegen, voor 350 brandstapelslachtoffers na een gerechtelijke dwaling 1550 - 1700. In 2009 verscheen het album "Throw Money' van Kevin Loy, met de compositie 'Suite: Anne Pedersdotter'. In 2016 verscheen het album 'Nattesferd' van de Noorse heavymetalband Kvelertak, met het nummer 'Heksebrann', over jouw omstandigheden.

Anne Pedersdotter Beyer

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

Er is nog niet op deze inzending gestemd. 52