Een oneven dag
Dit was een lievelingsplek op zijn wandelingen. Het ruige rotsachtige waar je makkelijk een enkel kon breken werd afgewisseld met lover en een kabbelend beekje suggereerde veiligheid. De grootsheid van de natuur werd een moment verdrongen door de banaliteit van eieren die ingekocht moesten worden nadat hij in een verongelijkte bui vanmorgen een van zijn bedienden de laatste twee exemplaren naar het hoofd gesmeten had. Waar had die dat ook alweer aan verdiend? Was er vergeten de lakens te verschonen of de vloer niet droog gemaakt na een exuberant bad?
Daarmee was het nog niet gedaan, want vervolgens had hij halverwege de wandeling onmin gekregen met Ferdinand, die hem altijd welgezind was, zijn uitzonderlijke talent bewonderend de bijkomende irritatie accepteerde en hem nu op gepaste afstand volgde. Met onbeholpen vocalen had hij zijn stem verheven als aankomend dove die beetje bij beetje zijn grip op de taal verloor. Ferdinand wist hoe dat werkte bij hem, begreep hoe zijn handicap zijn optreden meebepaalde; altijd was er die kloof tussen goedheid en milde boosheid.
Had je de musicus met een weerfenomeen moeten aanduiden: onweer. Maar dat zou te makkelijk zijn. Zonnestralen weerkaatsten op de gespen van zijn schoenen; het andere aspect van zijn persoonlijkheid, de warmte die hij op de even dagen afgaf. Een toevalligheid die hem bij teruglezen in zijn conversatieboekjes was opgevallen en waar hij een dwangmatigheid van had gemaakt; op de oneven dagen was hij nukkig en op even dagen wellevend en bracht zo wat structuur in zijn hectische componistenbestaan. 13 November 1806 was helaas een oneven dag.
Het laatste deel van de sonate had nog niet willen lukken al improviserend achter het instrument. Hij was opgesprongen, had zijn vriend doen ontwaken uit zijn luisterroes en met zijn vinger richting Wienerwald gepriemd.
Brommend en met de handen op zijn rug octavensprongetjes makend zette hij wandelend het componeren voort. Conversatie was er niet meer na het gebakkelei.
En zo kon Ferdinand goed registreren hoe het slotdeel van de Appassionata uiteindelijk in de wereld kwam en er uit die energieke gestalte, getooid met een hoed als een kachelpijp die de rook van het ongenadige vuur dat inwendig werd opgepookt prijsgaf aan een hemelsblauwe lucht, zuchten ontsnapten die hem in een harmonisch heen en weer gaande beweging een lieten zijn met het door de wind bewogen geboomte.
... Beethoven is wel mijn favoriete componist. In 2007 was ik in Wenen. Ik was in de Stephansdom waar hij ongetwijfeld kind aan huis was, wandelde in zijn spoor in het Wienerwald, was in de ruimte waar hij zijn Heilgenstadttestament schreef en vanwege zijn opkomende doofheid de zelfverkozen dood overwoog, maar dat gelukkig achterwege liet en door zijn handicap het componeren moest herontdekken. Hoe sterk ben je dan wanneer je als je het zintuig dat je de meeste vreugde schenkt moet missen bij alle gedwongen stilte een nieuwe wijze van verklanken weet te vinden. Ik was ook in de kerk waar een rouwdienst aan hem opgedragen werd en o.a. Schubert, die hem tijdens zijn wandelingen in Wenen nooit aan had durven spreken, op de eerste rij zat. En stond uiteraard bij zijn graf. Later maakte een bezoek aan zijn geboortehuis in Bonn het verhaal compleet. De opgevoerde vriend is collega-componist Ferdinand Ries.
Als luistertip niet de appassionata, maar het langzame deel uit de bij het grote publiek denkelijk wat minder bekende `Hammerklaviersonate', uitgevoerd door de onlangs overleden Alfred Brendel.
youtu.be/0JWJ8YoVsfo?si=Gx2W6u_c5qV8tWbA ...
Zie ook: https://www.apartefact.nl
Schrijver: Albert Goudberg
15 september 2025
casema.nl
Biografie van deze schrijverGeplaatst in de categorie: muziek
Beethoven Wenen Heiligenstadt Appassionata
17
Geef je reactie op deze inzending: