Alle inzendingen van Multatuli

Ik ben makelaar in koffi, en woon op de Lauriergracht No 37. Het is mijn gewoonte niet, romans te schrijven, of zulke dingen, en het heeft dan ook lang geduurd, voor ik er toe overging een paar riem papier extra te bestellen, en het werk aan te vangen, dat gij, lieve lezer, zoëven in de hand hebt...

of de Koffieveilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij Aan de diep vereerde nagedachtenis van Everdine Huberte Baronesse van Wijnbergen der trouwe gade der heldhaftige liefdevolle moeder der edele vrouw Ik heb de vrouwen van dichters dikwijls horen beklagen, en ongetwijfeld kan...

De roeping van de mens is mens te zijn. Daarheen moeten leiden: opvoeding, onderwijs, beroepskeuze, zedenleer, wetgeving, godsdienst. Hierin nu ligt, geloof ik, 'n algemene fout, dat men veelal het doel voorbijziet en hoofdzaak maakt van 't middel. Gesteld dat men als volmaakt mens...

Zeg óf: ik weet niet, óf als ge 't weet, toon dat door duidelijkheid, en vooral, bouw geen torens op de punt van een naald, zoals de schermers met 'cogito ergo sum', of zulke kinderachtigheden. En nog eens, wees duidelijk, gij bonzen, rabbi's, dominees, derwisjen en doctoren. Als ge dát...

Een oud heer las de krant, en hield die ver van zich. -Waarom doet ge dat? vroeg ik. --Ik zie niet goed van nabij, sedert ik oud werd. Ik wou dat m'n lezers oud werden, en mij lazen van verre.

Du choc des opinions jaillit*... in dit geval een vervelend meestal onbruikbaar mengsel van allerlei opinions. Een mengsel dat de dwalingen van alle richtingen in zich verenigt, zonder zich op te lossen in juistheid van richting. A en B wilden een rivier overtrekken, die van Oost naar West liep....

Ik vind niet goed dat de prins van Oranje zijn beroep leert als inspecteur van de kavallerie. De Nederlanders zijn geen volk van paarden, noch paardenvolk. Ik beweer dat er uit Pope's 'Essay on men' en zulke werken, meer te leren is - vooral voor iemand die geroepen is tot regeren of besturen...

Een publiek persoon staat lager of hoger dan bijzondere personen. Trekt hij zich de algemene zaak aan, met dezelfde ijver als 'n particulier de zijne behartigt, dan staat hij hoger, dewijl hij in de uitslag van 't goede slechts deelt voor een burgerdeel, en niet naar de maat zijner...

Als ge met uw zoon overlegt welk beroep hij zal kiezen, let dan goed op of hij ijverig is, want de graad van z'n ijver moet bepalen of hij geschikt is voor staatsbetrekking of voor 'n bijzonder beroep. De reden hiervan is deze. In beide gevallen begint hij z'n loopbaam als ondergeschikte. IJver...

Om zeden en wetten te begrijpen, is 't nuttig zo nauwkeurig mogelijk zich voor te stellen welke omstandigheden die wetten nodig, en die zeden algemeen algemeen maakten. 't Is 'n aardige studie, maar meestal leert zij ons dat eigenbelang de drijfveer was van wie die wetten en zeden invoerden of...

Waar ge een individu hoort spreken over principes... wees voorzichtig. Waar ge een staatsman hoort spreken over systemen... wees voorzichtig. Waar ge een godgeleerde hoort spreken over dogmen... wees voorzichtig.

-Meent ge een genie te zijn? --Ja. -Die onbeschaamdheid is te geniaal om u niet te geloven.

Ik ben boos op mezelf. Ik had nagedacht over God en m'n dame. Ik begreep iets van 't een, en beminde het ander. Ik droomde, en meende veel te weten, veel lief te hebben. Al liefhebbend en dromend liep ik 'n restaurant in, en daar heb ik groen-erwten met spek gegeten. Daarom ben ik boos op...

Een gedachte is 'n poliep. Snij ze in twee, dan hebt ge twee poliepen. Snij die weder in twee... en ga voort met snijden. Na twintig generatiën van elke sectie, geeft alzo één gedachte meer dan een miljoen naneven. En elke naneef is een poliep, zo goed als z'n stamvader. En elke stamvader in...

In 't ziekenhuis te Amsterdam - dat gasthuis heet, ik weet niet waarom - moest een matroos geamputeerd worden. Professor - ik meen Tilanus - zette hem z'n been af. De man rookte bedaard z'n pijp, beet nu en dan op de tanden, maar verhief zich boven de pijn. Professor T. bewonderde die sterkte...

- 'Geloof me, hij is een genie. Ik beken dat z'n deeg op stopverf lijkt, maar z'n verhandeling over de onsterfelijkheid... ge moet bedenken dat hij bakt met tegenzin, en verhandelt met genoegen. 't Eén is z'n beroep, 't ander z'n roeping. 't Eén is hem een noodzakelijke, maar onaangename...

Ameleia betekent zorgeloosheid, slordigheid. Maar ik geef in 't vervolg geen vertaling van zoiets. Dat 's mijn werk niet. Wie 't geluk heeft geen grieks of latijn te kennen, moet maar vragen aan z'n neef de dominee, of aan een 'knap kind' in de familie. Een schrijver die tijd heeft om alles...

'Ga eens mee vanavond,' zei me een vriend, of zo-iets. 'Er wordt 'n verhandeling gehouden over de onsterfelijkheid, door 'n broodbakker. 't Is 'n waar genie.' --Waar woont hij? Mijn vriend zei 't mij. Ik ging terstond daarheen, en kocht een broodje. Dat slecht was. Maar 's avonds ging ik de...

Ik woon bij 'n banketbakker. -- Ik eet nooit van die dingen, zei de juffrouw, en zij wees op de taartjes, want u begrijpt, m'nheer, als men 't zelf maakt, en zo altijd daarbij is, en die dingen altijd zo voor z'n ogen en onder de neus heeft, dan begrijpt u... nietwaar, m'nheer... ik eet liever...

Een individu leert veelal zijn taal van 'n schoolmeester, dat jammer genoeg is. Maar schoolmeesters moeten de taal niet maken. Zijzelf behoren die te leren van 't Volk dat die taal spreekt en schrijft. En weer moeten die schoolmeesters niet alles goed-vinden wat dat volk schrijft en spreekt. Zij...

Bij 't beschouwen van een kunstwerk, bij 't schatten ener uitstekende daad, bij 't beoordelen van een uitgedrukte gedachte, leg ik mijzelf altijd de vraag voor: wat is er omgegaan in de ziel des kunstenaars, van de held, van de wijsgeer, om dat ideaal te scheppen, om tot die daad te besluiten, om...

Ja, ik, Multatuli, 'die veel gedragen' heb, neem de pen op. Ik vraag geen verschoning voor de vorm van mijn boek. Die vorm komt mij geschikt voor ter bereiking van mijn doel. Dit is tweeledig. Ik wil in de eerste plaats het aanzijn geven aan iets dat als heilige poesaka zal kunnen bewaard...