Inloggen
voeg je hartenkreet toe

Hartenkreten

Mijn vader een filosoof?

‘Een tevreden mens is een onmens’.

Ik heb het mijn vader meer dan eens en tijdens verschillende gelegenheden horen zeggen. Misschien heeft hij het zelf bedacht, misschien heeft hij het van een ander gehoord. Gelezen hebben zal hij het niet, want ik heb hem nooit een boek zien lezen. Pas tegen het eind van zijn leven kocht hij af en toe bij ‘Boekenvoordeel’ een vuistdik fotoboek over de Tweede Wereldoorlog. Volgens mij keek hij dan vooral plaatjes.

‘Een tevreden mens is een onmens’.

Ik hoorde het en dacht: ‘Wat een sneue gedachte.’
Ik geloof dat als alle mensen ‘geluk’ na streven, en wie doet dat niet, ze ‘tevredenheid’ bedoelen. Vrij van ziektes en zorgen, lekker je eigen gang kunnen gaan. Geluk is veel kortstondiger dan tevredenheid.
Het is de uitspraak van mijn vader die de blauwdruk voor de neoliberale samenleving had kunnen zijn: Genoeg is nooit genoeg. Produceren maar, consumeren maar, een nog grotere auto, een tweede auto, een nog groter huis, nog verder op vakantie, binnenharken maar.
Wat vreselijk om altijd opgejaagd te worden door zo’n onverzadigbare onrust. Met bewondering kijken we naar de mensen die zich daaraan onttrekken en zich ergens in een uithoek vestigen, zelfvoorzienend zijn, een minimale voetstap zetten.

‘Een tevreden mens is een onmens.’

Je zou de uitspraak zo op de voorkant van een blaadje van de filosofie scheurkalender kunnen plaatsen met op de achterkant de uitleg.

‘Volgens de filosoof A.L. Schuuring (1923 - 1999) is het de natuur van de mens altijd meer te willen. Dat heeft de mens ertoe gebracht de wereld in kaart te brengen, dat brengt hem er tegenwoordig toe het heelal in kaart te willen brengen en te willen bereizen. Dankzij dit ontembare verlangen naar meer staan onze techniek, gezondheidszorg, huisvesting, etc. op het hoogste peil ooit. Het is niet in de natuur van de mens om achterover te leunen en te zeggen: ‘Zo is het wel mooi geweest. Genoeg is genoeg.’

Ik geloof dat mijn vader het niet zo filosofisch bedoeld heeft. Hij heeft een zeer arme jeugd gehad, heeft de crisisjaren en WOII meegemaakt, het sappelen in de opbouwjaren na de oorlog. Het is goed mogelijk dat daar de kiem van de aanhoudende zucht naar meer en beter is gelegd.

De betekenissen van onmens in het woordenboek zijn geen van allen positief:

1) Aterling 2) Barbaar 3) Beest 4) Beul 5) Ellendeling 6) Gedrocht 7) Monster 8) Onaangename kerel 9) Ondier 10) Ontaard mens 11) Ontaard wezen 12) Onverlaat 13) Sadist 14) Schurk 15) Slecht mens 16) Smeerlap 17) Snoodaard 18) Wrede heerser 19) Wreed mens 20) Wreedaard
Het is natuurlijk flauwekul om hier een link met een tevreden mens in te zien.

De betekenissen van tevreden in het woordenboek zijn uitsluitend positief:

1) Behaaglijk 2) Bevredigd 3) Blij 4) Content 5) Gelukkig 6) Genoeg 7) Gerust 8) Gesticht 9) Glunder 10) In zijn sas 11) In zijn schik 12) Ingenomen 13) Ingenomen met 14) Naar genoegen 15) Niet begerig 16) Senang 17) Te spreken 18) Vergenoegd 19) Verzadigd 20) Voldaan 21) Vredig 22) Vreedzaam

Ik geloof dat de ontevredenheid van ‘de mens’ - het niet bevredigd zijn, het begerig blijven, het onverzadigd zijn - de oorzaak is van hoe het nu met de wereld gesteld is: een zwaar aangetast milieu, klimaatverandering, de kloof tussen arm en rijk, de oorlogen, dreigende pandemieën, …
Ik geloof ook dat we het punt van nog terug te kunnen zijn gepasseerd. Het journaal van gisteravond was één aaneenschakeling van aanslagen op ons leefklimaat: een (mislukte) raketlancering, een olieramp (800.000 liter weglekkende olie), de impact van de oorlog in Oekraïne op het milieu, onvoldoende klimaatambities van het kabinet.
Ik geloof dat ‘tevredenheid’ inderdaad onmenselijk is, in de zin van ‘niet des mens zijnde’, niet tot de natuur van de mens behorend.
Er leven inmiddels acht miljard mensen op de aarde. Voor het merendeel mensen die meer en beter willen. Je hoeft echt geen Einstein te zijn om te begrijpen dat dat onhoudbaar is. Wat een enorme schade heeft de mensheid aan de flora, fauna en het klimaat berokkend.

Ik geloof dat we zelf de pandemie zijn die de menselijke soort uit zal roeien.

Schrijver: Jan Schuuring
9 maart 2023


Geplaatst in de categorie: actualiteit

4.0 met 2 stemmen 70



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)