Mensenkatmens

Fiebie was een wonderbaarlijk katje, dat als baby’tje in de keuken van goede vrienden direct voor mij koos. Ik zal het niet hebben over hoe lief ze was, of hoe mooi haar vacht. Ook niet over de muizen, en de enkele vogels en de ene vleermuis die ze gevangen heeft en achteloos levend in huis achterliet. Ze is nu dood, maar leeft voort, ergens, bijvoorbeeld in dit verhaal.
Fiebie was een echt mensenkatje, een katje dol op mensen en op grote mensenvragen. Als er bezoek was kwam ze altijd kijken, en leek dan één voor de bezoekers te vragen: wie ben jij?, wie zijn wij?, en als ze voelde dat iemand daarmee bezig was, dan sprong ze bij iemand op schoot. Als ik op de bank ging zitten om na te denken, kwam ze bij me nadenken; als ik yoga oefeningen deed op het tapijt, ging ze op het tapijt liggen denken. Als Lydia s ‘avonds werkte, ging ze bij haar zitten.
De weken voor haar dood was ze mager en tegelijk heel rustig, zo rustig dat ik de stellige indruk kreeg dat zij bezig was met een hiernamaals waar ze na haar dood naar toe zou gaan. Sommige dieren voelen hun dood aan, en zij leek zeer overtuigd over een hiernamaals. Natuurlijk, dieren zijn vaak slimmer dan mensen, maar een kat die in een hiernamaals geloofd is nog geen bewijs voor het bestaan van een hiernamaals. Daar heb je meer getuigenissen van katten en andere beesten voor nodig. Dit moet ik nog uit zoeken. Ook weet ik natuurlijk niet hoe dat hiernamaals van Fiebie er dan uit ziet. Ze koos haar eigen levenspad, dapper voortlevend van vrolijk begin tot haar grote levensvragen, en haperend, tot haar einde.
Fiebie stippelde mijn leven uit. S morgens, was ze al eerder wakker dan ik, en was ze eerst even weg, naar buiten, kijken hoe de muizenstand er nu weer bij stond, of de basilicum en peterselie weer nieuwe blaadjes hadden gekregen, licht snuffelen aan kleefkruid, liep met een boog om de stinkende gouwe en dan kwam ze weer binnen. De merels hadden haar luidkeels begroet, maar die keurden ze geen blik waardig.
Haar levenspad gaf duwtjes aan mijn leven. ‘s Morgens stond ze voor mijn bed, en keek even slinks naar mij. “Tijd om op te staan, douchen, aankleden”. Die activiteiten begreep ze niet, ze had dan wel een grote intelligentie, maar precies bij deze twee activiteiten liet haar intelligentie het afweten. Douchen: als je een stevige borstelige tong hebt kan je je toch goed schoonhouden? Het vachtloze leven dat wij mensen leiden heeft ze nooit goed begrepen. Net zoals ze ook nooit begreep waarom ik mezelf moest bijlichten om de donkere kelder trap af te lopen. Je kan toch in het donker zien? Goed een kat is natuurlijk niet alwetend, ze is niet een god.
Maar ze was bezig mijn leven uit te stippelen: ze liep voor me uit, keek steeds achterom, trippelde de trap op, en nam meteen de linkerbocht, mijn werkkamer in. Daarna stond vast: ze nodigde mij uit vriendelijk doch dwingend te werken aan de belangrijke vragen van °t leven. Ik werd in mijn werkkamer verwacht. Ze sprong op het bureau, tikte even de muis aan, zodat het computerscherm oplichtte en stapte toen voorzichtig tussen de boeken en papieren naar de vensterbank waar ze ging liggen en naar mij kijken. Dat was de tweede verwachting die ze me meegaf: schrijf nou eens wat meer over belangrijke levensvragen, tenminste zo leek het.
Dan ging ze slapen. Ik werkte door tot ze wakker werd, zich uitrekte en liet merken dat ze er genoeg van had dat ik me met existentie bezighield. Ze ging wat drinken. Halverwege de trap stond een drinkbakje. Hoe katten drinken heeft tot intens wetenschappelijk onderzoek geleid. Anders dan honden dopen katten hun tong in water, ze maken niet zoals honden een soort gootje met hun tong. Telkens weer krijgen ze wat druppels binnen die aan die tong blijven hangen. Ze slurpen niet. Toch is het drinken van een kat niet geluidloos, het heeft een heel eigen ritme en melodie, en is buitengewoon aangenaam om te horen. Die Geburt der Musik aus des Geistes Katzenzunge als variant op Nietzsche.
Wat ook heel aangenaam te horen was, zijn katten voetstapjes op de trap en in de kamer. Wij hebben een krakende trap, en mij is het nog nooit gelukt geluidloos de treden te bestijgen. Ook Fiebie niet. Je hoorde altijd wel haar voetstappen, meestal heel rustig, met een eigen herkenbaar ritme. Spoken en geesten lopen heel chaotisch, vertrouwde ze mij toe.
Een bijzondere gebeurtenis was altijd de begroeting als ik thuiskomend de voordeur achter me had dichtgedaan. Ze zat al klaar halverwege de trap, op ooghoogte dus, en dan volgde het ritueel van neussie-neussie, zo meesterlijk beschreven door Annie M G Schmidt.
De laatste jaren genoot ze van de lekkere hapjes die Lydia voor haar kocht. Wel spuugde ze die steeds meer uit. De weken voor haar dood maakte ze soms zachte geluiden, die niet meer op miauwen leken. Het waren een zachte klaagkreetjes, of pijnkreetjes. Ze viel soms om omdat haar achterpoten niet meer mee werkten. Het ademhalen kostte haar ook moeite als ze dichtbij me kwam en ging spinnen. Spinnen is een wetenschappelijk terra incognito, niettemin Fiep deed het heel veel toen ze nog goed was. Sinds haar schildklier steeds slechter ging werken, was ook haar spinmachinetje verandert, met veel lagere tonen. In ieder geval zodra ze bij me in de buurt kwam ging ze spinnen en vervolgens kreeg ze het benauwd. Dat begreep ze meteen, dus liep ze weer weg, en ging dan ergens in een hoekje liggen, wetend dat wij drieën er waren, simpel weg in elkaars buurt. Deze persoon had haar eigen beperkingen leren inzien, kom daar maar eens om.
Filosofen als Heidegger hebben veel over het menselijke erzijn gesproken, maar nooit over het erzijn van mensen en kat. Beide levenspaden haken op elkaar in, en het kan niet anders, die verwevenheid heeft ook een innerlijke verbinding.
Die innerlijke verbinding is er ook op een andere manier. Als ik dood ben, zal ik Fiebie weer tegenkomen. Onze moleculen zullen ergens weer in elkaar haken…
En zo komt alles weer op zijn pootjes terecht.