Alle inzendingen van Wim

Een van de componisten uit de tweede helft van de negentiende eeuw in Frankrijk voor wie ik een bijzondere genegenheid koester is degene die als jongeman van toch al zesentwintig jaar de compositieklas van Cesar Franck binnentreedt. Zijn naam is Ernest Chausson. Hij heeft tot dan compositieles gehad van Jules Massenet, een voor hem minder geschikte…

Na Delius' studieperiode bij Thomas Ward verblijft hij nog een tijdje in Danville, Virginia, waar hij zich met volle teugen overgeeft aan het plaatselijk muziekleven. Hij is een muzikaal onmisbare gast in de kerk en geeft wat les. Na de mislukking met de plantage stemt Delius' vader tenslotte in met het voornemen dat zijn zoon zal gaan studeren…

Tot nu toe ben ik uiterst spaarzaam geweest met het schrijven over Engelse componisten uit de romantiek. Dat heeft een reden. Britse muziek is "moeilijk te vangen" in woorden door een continentbewoner, eenvoudig omdat Britse muziek zo anders is in sfeer en gedaante. Daar kijkt u misschien van op, maar luistert u eens naar bijvoorbeeld een symfonie…

Een voor die dagen opmerkelijk hoge leeftijd bereikte Heinrich Schütz (1585-1672), de componist die de belichaming was van de nieuwe muziek die het Duitsland uit zijn dagen ervoer. Al honderd jaar vóór Bach was Heinrich Schütz bevangen door hetzelfde ideaal als later de Thomascantor op grandioze wijze tot uitdrukking wist te brengen: het vernieuwen…

Het feit dat Daniël Verschuren uit Nijmegen vindt dat hij niet overdreven hard heeft hoeven studeren om voor 22 vakken te slagen met een gemiddeld eindcijfer van bijna een 9 roept vragen op over de huidige zwaarte van middelbare schoolvakken.…

Al op achttienjarige leefijd werd Fréderic Chopin zich ervan bewust dat voor het ontwikkelen van een nieuwe pianostijl een nieuwe techniek nodig was, waarvoor de oude niet meer toereikend was. Pianomuziek van Beethoven en vooral Carl Maria von Weber waren voor Chopin interessante voorbeelden. Al tijdens het schrijven van eerdere composities begon…

Veel muziekliefhebbers denken terecht dat het genre Etude als oefenstuk in muziek pas in de negentiende eeuw tot ontwikkeling is gekomen. Dat is voor een overgroot deel waar, maar laten we toch ook niet vergeten dat er in de barok ook veel stukken werden gecomponeerd die als onvervalste Etude zijn aan te merken, en die ten doel hadden de techniek…

Er zijn in de geschiedenis van de cultuur door de eeuwen heen steeds weer pieken en consolidatiepunten aanwijsbaar waarin een cultuurbeeld zich tot een hoogtepunt heeft opgestuwd. Dat zijn eenmalige situaties, die zich in datzelfde kader mooit meer herhalen. Juist dat is het unieke van dergelijke momenten in de geschiedenis. Het zijn ogenblikken die…

Ik heb (had) de gewoonte om eens per jaar een weekje van huis te gaan om te genieten van een mij volkomen onbekend gebied, en dan bij voorkeur een landstreek of een stad(je) waar ooit iets op muzikaal gebied is voorgevallen of begonnen. Dit keer had ik in het vroege voorjaar het Tsjechische stadje Litomysl uitgezoht omdat ik wist dat daar in 1824 Bedrich…

Vrienden heeft George Antheil in groot aantal om zich heen weten te verzamelen. Het waren bijna uitsluitend de meest excentrieke figuren. In Berlijn ontmoette Antheil Strawinski, die zich dadelijk hoogst geïnteresseerd toont in de jonge Amerikasanse componist om via hem meer te weten te komen over het muziekleven ginds. Zij worden goede vrienden…

Wie leven en werk van de Amerikaanse componist George Antheil (1900-1959) op zich laat inwerken valt van de ene verbazing in de andere. Het is een leven van opzienbare episodes en tevens de geschiedenis van de "roaring twenties" van de vorige eeuw. Het is de tijd na de eerste wereldoorlog, bruisend van vitaliteit en vernieuwingsdrang, ook op artistiek…

Mijn liefde voor de muziek van Gabriël Fauré is in de loop der jaren standvastig gebleven. Dat realiseerde ik mij weer toen ik onlangs zijn pianomuziek bestudeerde naar harmoniek en melodiek, en mijzelf tot een antwoord dwong op de vraag wat Fauré's pianomuziek zo eigen doet zijn in de Franse toonkunst. Het piano-oeuvre van Fauré telt vijfendertig…

Het is geen kleinigheid als van een componist gezegd kan worden dat het kleine detail in zijn werk ondubbelzinnig vaststelt wie de auteur van de muziek is. Dat kan zonder voorbehoud gezegd worden van Griegs (1843-1907) "Lyrische Stücke". Deze componist heeft een uitgesproken "herkenningsfactor" in zijn toontaal. Ik las onlangs een uitspraak…

De orkestwerken van Johann Sebastian Bach vormen in zijn oeuvre een relatief klein gedeelte. Wanneer men van deze muziek een inventaris maakt is men gauw uitgeteld met zes Brandenburgse Concerten, twee vioolconcerten een dubbelconcert, zeven klavecimbelconcerten, drie voor twee klavecimbels en drie voor twee klavecimbels en één voor vier klavecimbels…

Voor de 19de eeuwers geldt dat transcripties muziek van welke aard dan ook bekend maakten bij het publiek. Er was nog geen radio, alleen bladmuziek en concertpianisten, die voor die bekendmaking konden zorgen. Het spreekt dus vanzelf dat de muziekuitgevers heel blij waren met de transciptiepraktijk. Op die manier leerde men zowel oude als nieuwe muziek…

Met Franz Liszt begint in de negentiende eeuw een nieuw pianogenre. Het is wat wij noemen de pianotranscriptie.Een transcriptie is een bewerking van een bestaand muziekstuk voor een ander instrument dan waar het oorspronkelijk voor bedoeld was. Dat bestaande stuk kan van alles zijn: liederen, complete symfonieën, stukken voor strijkkwartet, ouvertures…

Zelden is een muziekwerk zo gewaardeerd en heeft zoveel tongen en pennen in beweging gebracht als de Negende Symfonie van Ludwig van Beethoven. Alle componisten uit de negentiende eeuw zien er als een ideaal naar terug, zowel naar vorm als naar inhoud. Het getal 9 voor de produktie van symfonieën werd heilig verklaard. De geschiedenis van de symfonie…

De twee Vioolconcerten van Sergei Prokofjev (1891-1953) dateren elk uit een verschillende periode in het leven van de componist. Het Eerste werd geschreven in 1917, het Tweede in 1935. Het eerste kort voor zijn vertrek it Rusland, het Tweede twee jaar na Prokofjevs definitieve terugkeer in Rusland. Als we de twee concerten met elkaar vergelijken…

Met de dood van Jan Pieterszoon Sweelinck in 1621 wordt een belangrijke periode in de Nederlandse toonkunst afgesloten. Het is een periode geweest die twee eeuwen lang met haar muzikale produkten de toenmalige muziekwereld verbaasd en geinspireerd heeft. Het is het tijdperk dat wel aangeduid wordt met de naam "Periode der Nederlanders". De eerlijkheid…

1685 is in de muziekgeschiedenis een beroemd jaartal. Drie componisten van meer dan gemiddelde betekenis zien dan het levenslicht. Het zijn Johann Sebastian Bach, Georg Friedrich Händel en Domenico Scarlatti. In populariteit is de laatste na zijn leven de minst gezegende geweest. De reden daarvan is dat zijn bekendheid voor een groot deel slechts…

Een componist van wie maar een heel klein aantal werken internationaal bekend is geworden, is de Zwitser Ernest Bloch. Hoewel Bloch in Genéve (1880) geboren werd is hij van Joodse afstamming. Ik vermeld dit omdat Ernest Bloch vanaf 1915 zijn Joodse afstamming in zijn muziek tot uitdrukking bracht en zich daarin vaak door Oudtestamentische gebeurtenissen…

Het eerste werk waarmee Leos Janácek internationaal bekend wordt is de opera "Jenufa". Het stuk is gecomponeerd in de kracht van zijn leven (1894-1903) en niet zijn eerste produktie op het gebied van muziektheater. Hij had al twee opera's gecomponeerd, "Sarka" in 1887 en "Het begin van een romance" in 1891. Zoals zo vaak voorkomt zijn voorafgaande…

Nadat de jonge Leos de grondbeginselen van de muziek waren onderwezen door zijn vader wordt hij als leerling ingeschreven aan de kloosterschool in Brno en wordt zijn muziekstudie in handen gelegd van Pavel Krizkovsky, een vroegere leerling van zijn vader. Zeven jaar lang zal Leos Janácek op de kloosterschool en zeven jaar lang wordt zijn honger naar…

Sibelius en Janácek. Twee componisten die in mijn al lange leven als exponenten hebben gediend van de muziek uit de twintigste eeuw. Beiden worden geboren in de negentiende eeuw en beiden besluiten in de twintiger jaren van de vorige eeuw te stoppen met componeren. De één omdat hij door de dood wordt ingehaald, de ander omdat hij zegt geen inspiratie…

De teleurstelling en woede van Berlioz is groot wanneer hij merkt dat zijn grote plannen voor een even groots Requiem voor het vaderland worden gedwarsboomd en tegengewerkt door domheid, valse moralisten en "non-valeurs" die het allen hebben gemunt op de grootsheid van "la patrie" en die derhalve niet waard zijn daarin te leven. Berlioz schrijft…

Eén van de meest spectaculaire muziekproduktie's uit de 20ste eeuw is het Requiem, ofwel de "Grandse Messe des Morts" van Hector Berlioz (1803-1869). Deze grote Franse componist schuwde geen publiciteit rond zijn persoon. Zijn heftige temperament lokte de nodige schandalen uit. Wanneer je de ontstaansgeschiedenis van zijn Requiem doorleest, blijkt…

Wanneer Kurt Weill de literator Bertold Brecht ontmoet, heeft hij niet alleen de man naar zijn hart gevonden, maar is dat ook het begin van een langdurige en bizonder gelukkige artistieke samenwerking. Al in zijn jonge jaren is Brecht een uiterst kritisch theatermaker. De Eerste Wereldoorlog is een traumatische ervaring voor hem; invloeden van recht…

Eén van de meest roemruchte theaterprodukties's uit de 20e eeuw is zeker De "Dreigroschenoper" van Kurt Weill (1900-1950). Ik heb mij gerealiseerd dat in het korte leven van Kurt Weill zich niet minder dan twee wereldoorlogen hebben afgespeeld. Ze hadden beide een fatale afloop van het Duitsland dat Kurt Weill kende en ze gebeurden juist in de…

Minder dan vroeger, maar toch soms nog vlammend, trekt Weills "Dreigroschenoper" nog langs mij heen. Ik weet eigenlijk niet goed wat daar de voedingsbron van is; natuurlijk, denk ik dan, het is een stuk van een bepaalde muzikale waarde en de lef daarin. Ik denk dat ik altijd weer onder de indruk ben van het onverbiddelijke erin, van het uitgesproken…

Zoals uit de vorige aflevering al bleek wacht men zich in het algemeen voor een definitief waardeoordeel over het Strijkkwartet van Debussy. Alle beschouwingen in de pers zijn gesteld in bewoordingen als "wachten en toezien" en "loopt het later goed af, dan is er nog tijd genoeg om te juichen". Het is een temptatie voor een componist of voor…