De "Driestuiversopera" van Kurt Weill

Minder dan vroeger, maar toch soms nog vlammend, trekt Weills "Dreigroschenoper" nog langs mij heen. Ik weet eigenlijk niet goed wat daar de voedingsbron van is; natuurlijk, denk ik dan, het is een stuk van een bepaalde muzikale waarde en de lef daarin. Ik denk dat ik altijd weer onder de indruk ben van het onverbiddelijke erin, van het uitgesproken en halstarrige NEE en het je niet willen conformeren aan welke traditie dan ook. De zestiger jaren van de vorig eeuw waren die van het protest, ik was net afgestudeerd en ik voelde mij toen vol van aktualiteit.

U begrijpt dat ik iets probeer terug te vinden! Niet dat ik het verloren heb, maar het is gedempt tot een waakvlammetje dat brandt op herinneringen.
Uniek is de opera nog steeds, even uniek als de personen die het stuk in de dertiger jaren droegen en expressie gaven. Het waren vast ook wel Louis Armstrong, Oscar Peterson, Erroll Garner en die lange stoet van jazzmusici die zich bezig hielden met Mackie Messer!

U begrijpt ook dat ik iets wil schrijven over Kurt Weill, Bert Brecht en al die anderen uit dat wrange en buitengewoon satirische Duitse theaterleven in dat decennium. Personen en meningen werden voor gek gezet, hoewel dat bedrijf naarmate het decennium vorderde steeds gevaarlijker werd en gemuilkorfd. Het is de tijd waarin de eerste naar dood ruikende concentratiekampen worden opgericht waarin politieke tegenstanders van het opkomende regiem werden vastgezet.

Eén ding weet ik zeker. Àls ik iets wil schrijven over het interbellum (1918-1939) in Duitsland en de muziek daarin kom ik niet onder het begrip "woede" uit. Toenemende woede.
De "Weimarperiode" draagt daar in politiek opzicht aan bij,
de vernedering, de incompetentie, de profiteurscultuur en het onderlinge wantrouwen tussen mensen. Daar doorheen ontstaat een nieuwe cultuur, die van haatzaaien, van agressie. Tegenstellingen worden groot, zucht naar zelfbehoud neem toe, massagedrag wordt de inzet van een ontwikkeling die fataal zal worden.

Ik had gedacht zómaar te kunnen beginnen met iets te noteren over de "Dreigroschenoper". Vergeet het maar! U en ik moeten ons weer in die tijd verplaatsen, die tijd terugherkennen. Of je er nu in geleefd hebt of niet, die tijd blijft fascineren. Misschien doe ik eerst andere dingen, maar de "Dreigroschenoper" houdt u van me tegoed.
Omdat deze evenzo lelijk is als mooi, zo heftig in lief en leed is en vooral vanwege de waarschuwing die in het stuk besloten ligt.

Schrijver: Wim Brandse, 28 maart 2009

wim.c.brandseplanet.nl

Dreigroschenoper Wei Weill Brecht

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

3.0 met 5 stemmen 252