Migraine en creativiteit
Ik kreeg mijn eerste migraineaanval toen ik begin twintig was. Ik zat heel rustig de ochtendkrant te lezen toen het me opviel, dat de letters minder scherp waren dan anders. Woorden als 'politiek' zag ik als 'ploitkie', 'van onze verslaggever' werd 'vna ozne vreglasvegre'. De hele tekst zag er uit alsof de journalist dronken was bij het schrijven van zijn bericht. Maar daar bleef het niet bij, rechts in mijn gezichtsveld ontstond er een meertje met kabbelend water, waarvan de golfjes na enige tijd veranderden in bizarre patronen van opflitsende zaagtanden, soms met sterke kleurcontrasten erbij.
Ik dacht meteen dat er iets ernstigs aan de hand was met me, een hersenbloeding of hartinfarct. Ik vreesde dat mijn einde naderde, ook omdat een deel van mijn gevoel uit mijn gezicht wegviel. Mijn lippen gingen tintelen en ook mijn armen voelden onwezenlijk aan, alsof ze niet meer van mij waren. In paniek belde ik de huisarts op, en nadat deze een aantal gerichte vragen stelde, constateerde hij een 'doodnormale migraineaanval' die vanzelf wel over zou gaan.
Geleidelijk aan verdwenen de zaagtandflitsen voor mijn ogen en kwam ook het gevoel in mijn lippen en armen terug, maar in plaats daarvan kwam een knallende hoofdpijn opzetten, linksvoor. Ook werd het ineens onmogelijk, bepaalde eenvoudige woorden te vinden, het was alsof de taalmodule in mijn hoofd buiten werking was gesteld. Ik voelde me belabberd en heb de hele dag op bed gelegen met mijn hoofd onder het kussen, alles wat van de buitenwereld tot mij wilde komen verafschuwend.
De volgende dag ben ik naar de huisarts gegaan; naast een paar goedbedoelde maar weinig effectieve raadgevingen kon hij me niet meer bieden dan een medicijn, Imigran. Dat middel verdroeg ik echter slecht, ik werd er vreselijk suf van. Door ondervinding weet ik nu, dat als ik mijn werkzaamheden stante pede staak bij een aanval en direct het bed opzoek, de eropvolgende hoofdpijn wel meevalt.
Ik heb dus met migraine leren leven. Ik zie het ook als een malaise van het hele lijf, want ook je lustgevoel, je zin in eten en drinken, je slaapbehoefte veranderen erdoor. De wetenschap is er nog niet uit waar het aan ligt, ik zelf heb van alles geprobeerd, zelfs een tijd (8 maanden) gestopt met roken, met koffie drinken, met kaas eten, met wijn drinken, maar het heeft niks mogen baten. Wellicht is er sprake van comorbiditeit (het samen optreden en elkaar versterken) met depressie, want men denkt dat de migraine duidt op een tekort aan serotonine en/of andere neurotransmitters in de hersenen. En dat is bij depressie ook het geval. De medicijnen die ik slik tegen depressie zouden dus ook voor migraine moeten helpen, maar tot nu toe heb ik er weinig van gemerkt.
Een Duits medicus aan de universiteit van Aken, Klaus Podoll, doet onderzoek naar de relatie tussen migraine en creativiteit. Het blijkt dat Picasso ook te kampen had met migraine, en dat mogelijk de bizarre vertekeningen van de figuren die hij schilderde erdoor waren geïnspireerd. Ook Vincent van Gogh, Giorgio de Chirico en andere kunstenaars leden aan migraine. In dat rijtje vermaarde kunstenaars hoor ik weliswaar niet thuis, maar Klaus bestudeert het verschijnsel ook bij studenten en amateurschilders, dit om te bezien of er overeenkomsten zijn. Hij had mijn website gezien en was getroffen door bepaalde beelden, die deden hem meteen aan migraine denken, en ik was aangenaam verrast met zijn bericht en uitnodiging om er eens van gedachten over te wisselen.
Uit die gedachtewisseling kwam naar voren, dat mensen die last hebben van migraine, filosofischer in het leven staan dan anderen. De soms zeer bizarre optische aura's die je ziet bij het begin van een aanval, maken je bewust van het feit dat de werkelijkheid niet meer en niet minder is dan wat je er zintuiglijk van kunt waarnemen. Dat er een vaststaande objectiviteit bestaat is voor de migrainepatiënt minder aannemelijk, de wereld is zoals je haar ziet en beleeft en niet zoals zij werkelijk is. Door die relativerende gedachten ga je ook inzien dat subjectiviteit onontkoombaar is en dat het lichaam zelf creatief kan zijn in het ontwerpen of uiten van beelden, geluiden, gevoelens en gedachten. Doorredenerend kun je dan stellen dat het leven zelf een soort kunstproject is, dat je in eigen hand kunt nemen en waarvan je maken kan wat je wilt. Er zit zeker een vorm van waarheid in deze redenering, al zijn natuurlijk niet alle migrainelijders creatief ingesteld.
Ook het boek van Oliver Sachs over migraine heb ik gelezen en heeft me veel inzicht gegeven. Eindelijk iemand die de mens als geheel beschouwt en niet afdoet als reflexautomaat of als een chemische fabriek. Eindelijk iemand die begrijpt dat migraine zoveel meer is dan een hersenkwaaltje, maar een toestand betreft die het hele lijf aangaat. De migraine wordt in het boek niet alleen als een probleem gezien, maar ook als een oplossing. Er is een verstoord evenwicht in je lichaam dat door de migraine juist wordt hersteld, en als je haar derhalve bestrijdt, zou je weleens ernstige andere onevenwichtigheden kunnen oproepen.
Aldus heb ik ook de migraine leren aanvaarden als onderdeel van mijn constitutie. De migraine beschermt me tegen overmoed, tegen het nodeloos verspillen van veel energie. De migraine zorgt ervoor, dat ik mezelf blijf en me niet opblaas in allerlei bezigheden met verwachtingen die ik uiteindelijk niet waar kan maken.
Zo gezien is de ziekte soms een vorm van gezondheid, de ziekte behoudt je lijf en geeft het kans, te herstellen en opnieuw te beginnen; vandaar dat ik me na migraineaanvallen vaak herboren voel en nieuwe zin heb in allerlei dingen. Het zou natuurlijk beter zijn, als ik voldoende evenwichtig was om te voorkomen dat ik ziek word van mijn eigen levenswijze en het creatief enthousiasme dat soms in me opborrelt, maar ik ben blij dat er in het lichaam mechanismen werkzaam zijn die ervoor waken, dat ik erger dan ziek word en dood neerval, al is dat laatste waarschijnlijk eens onoverkomelijk.
depriman.nl
Biografie van deze schrijverGeplaatst in de categorie: ziekte
ziekte
878
Geef je reactie op deze inzending: