Alle inzendingen van H.P. Winkelman

De Duitse oud-minister van buitenlandse zaken Fischer en de zijnen, zo las ik onlangs in mijn krant, doen een dringende oproep aan de leidende krachten in Europa, niet alleen in de politiek, maar ook in de wereld van de cultuur, de media en het onderwijs, op te staan tegen de valse profeten die...

Weinig mensen zullen willen bestrijden dat iets wat gebeurt altijd een oorzaak heeft gehad. Ook als we niet precies weten waardoor en hoe een gebeurtenis werd veroorzaakt, we zijn er niettemin van overtuigd dat er niets gebeurt zonder dat er iets aan vooraf gaat waardóór het gebeurt. Als dat niet...

Het voorgaande artikel had betrekking op het fysieke holon en het dualistische karakter ervan. Het gaf al aan dat de holontheorie ook moet opgaan voor sociale verbanden waarin de mens deel is van een gemeenschap. - Hoe ziet zo’n sociaal holon er uit? - Zijn we onderdeel van één of van meer...

Van de kant van met name milieu-organisaties wordt nogal eens beweerd dat niet zozeer overbevolking in de wereld als wel overconsumptie van de ontwikkelde landen de grootste bedreiging van het milieu is. Een aanvechtbare stelling! 1. De mens is een milieucomponent en actie tegen overbevolking...

Een citaat om mee te beginnen. Arthur Koestler schrijft in zijn boek “De wortels van het toeval”: “Een soort mensen zonder ogen – zoals de burgers van Wells’ ‘Country of the Blind’ – zou stellig onze bewering dat wij in staat zijn verre voorwerpen waar te nemen zonder contact...

Bij het horen of zien van iets waar je echt met je verstand niet bij kunt, vraagt je je wel eens af: ben ík nou gek, of…? Dat overkwam mij bij het lezen van het volgende gedicht: “Het huis leeghalen? Geen pink kan ik optillen tot de eindeloze formule. Door elkaar te omhelzen worden...

Schopenhauer definieerde coïncidentie als "het gelijktijdig plaatsvinden van causaal niet met elkaar verbonden gebeurtenissen". In de letterlijke betekenis van het woord (samenvallen) klopt dat natuurlijk wel. Maar doorgaans spreken we pas van coïncidentie en vaker nog van toeval als we...

In elke godsdienst vertonen traditionele, fundamentalistische geloofsopvattingen treffende overeenkomsten met een kinderlijk Sinterklaasgeloof. Als jonge kinderen geloofden we heilig in Sinterklaas, in zijn goedheid en alomtegenwoordigheid, in zijn almacht, alwetendheid en rechtvaardigheid, in zijn...

Een man houdt met zijn gezin vakantie ergens in het buitenland. Op een zondagmiddag maakt hij met zijn zoontje Daan van een jaar of tien, elf een wandeling langs een riviertje even buiten hun vakantieverblijf. Ze praten over van alles en nog wat. Dan vraagt Daan ineens: “Pappa, wat is eigenlijk...

De evolutie wordt, denk ik, in belangrijke mate “aangestuurd” door vier actoren (als ik ze zo mag noemen), te weten beweging, causaliteit, natuurlijke selectie en synergie. Van synergie is, zoals gezegd, sprake als samenwerking resulteert in een geheel dat meer is dan de som van de delen. Het...

Een transcendent, collectief bewustzijn van de mensheid, is dat niet een al te stoutmoedige veronderstelling? Daarmee eindigde de vorige bijdrage. Een terechte vraag, want wat we om ons heen zien gebeuren, stemt niet altijd tot vreugde en optimistische verwachtingen. Desalniettemin zijn er...

Met een zekere verbazing neem ik nu en dan kennis van discussies die betrekking hebben op religieuze onderwerpen. Die verbazing betreft niet zozeer de standpunten op zichzelf die worden ingenomen, maar vooral de wijze waarop ze soms worden onderbouwd. Elke ketter heeft zijn letter, zegt een...

Mijn laatste drie bijdragen aan deze rubriek hadden betrekking op de wijze waarop het geloof in God verwoord wordt in het oudste christelijke belijdenisgeschrift, het Apostolicum: Vader (column 602), Almachtige (beschouwing 1596) en Zoon (beschouwing 1603). Rest nog dat belijden eveneens...

Bezwaren die worden aangevoerd tegen de stelling dat toeval niet bestaat, zijn o.m.: 1. Oorzakelijkheid sluit toeval niet uit. 2. De aanname van strikte causaliteit leidt tot fatalisme. 3. Strikte causaliteit laat geen ruimte voor de vrije wil en dus evenmin voor menselijke...

We worden geboren, we leven, we sterven. Sommigen van ons hebben een rijk en gelukkig leven. Anderen hebben een leven vol zorgen, moeite en verdriet. Wat is de zin van ons bestaan? Dat is een moeilijke vraag. Zelfs hooggestemde antwoorden zoals “voor mijn kinderen” of “voor mijn medemensen”...

U zit op een avond thuis op uw comfortabele bank naar een tv-programma te kijken. Direct na afloop komt er reclame voor knabbelnootjes op het scherm. Ach ja, denkt u bij uzelf, een handje nootjes, dat is nou precies waar ik trek in heb. Maar ja, toen u vanmorgen voor de spiegel stond, had u zich...

Onlangs bladerde ik weer eens in een boekje dat al in 1957 verscheen en dat ik ook al vanaf dat jaar in huis heb. Het werd geschreven door dr. D. Burger en de titel luidt: “Bolland en Platland – een roman van gekromde ruimte en uitdijend heelal”. Het is geïnspireerd op een nog veel ouder...

“Hoe ouder, hoe gekker”, wordt wel eens gezegd. Ik geef toe: voor sommige mensen gaat dat op. Niet voor iedereen. Er is ook nog een spreekwoord dat zegt: “Het verstand komt met de jaren”. En daar zit ook wat in, al geldt dat nu ook weer niet voor iedereen. Geldt het voor mijzelf? Ik put...

Vrijwel alle wereldgodsdiensten hebben hun ontstaan te danken gehad aan charismatische, vernieuwingsgezinde mensen die oog hadden voor misstanden of achterhaalde leerstelligheden in gevestigde religies. Zo ontstond b.v. het jodendom als reactie op natuurgodsdiensten, het christendom als reactie op...

In een vorig artikel werd holisme omschreven als "neiging in de natuur tot vorming van gehelen die meer zijn dan de som van hun delen". Hoe manifesteert deze "neiging" zich in organismen? Om de samenwerking tussen de delen (de holons) een synergisch (d.w.z. elkaar versterkend) effect te geven,...

Quo vadimus? Waarheen zijn wij onderweg? Op een dag breekt het besef helder en klaar tot je door: de mensheid is op het ruimteschip aarde bezig aan een vele generaties omspannende reis door ruimte en tijd. Het vertrekpunt ligt in een ver en ongekend verleden, de bestemming in een verre en...

De veronderstelling dat de individuele menselijke ziel (wat men zich daarbij ook voorstelt) na de dood terugkeert in een ander lichaam, wortelt waarschijnlijk in dezelfde behoefte als die waaruit in verschillende religies het geloof in een individueel voortbestaan in een hiernamaals, is...

Godsbeelden in de bijbel zijn vaak uiterst abstract, in de zin van onpersoonlijk: het Woord, het Licht, de Liefde, de Weg, de Waarheid, het Leven, de Alfa en Omega enz. Daarnaast roept met name het Nieuwe Testament ook een beeld op van God als Vader, in het bijzonder van "de" Zoon, Jezus, maar...

“In ’t verleden ligt het heden, in het nu wat worden zal,” schreef Bilderdijk. Met andere woorden: alles voltrekt zich in oorzakelijk verband. Zoals uit een zaadje een plant groeit, zo ontwikkelt de toekomst zich uit verleden en heden. De vraag waar we naartoe gaan is niet minder klemmend dan...

Ik wissel mijn beschouwing over mogelijke verdere ontplooiing van het menselijk bewustzijn af met enkele fragmenten (met een hoog poëtisch gehalte) van "De geest", geschreven door de dichter-psychiater Allen Wheelis. Deed aflevering 1 en doet straks ook aflevering 3 vooral een beroep op uw...

Het bij wet verbieden van onverdoofd ritueel slachten riep protesten op van Joodse en Moslimorganisaties. Deze beroepen zich op de in de grondwet verankerde vrijheid van godsdienst. Enkele fracties in de Tweede Kamer ondersteunden de bezwaren. Maar is de vrijheid van godsdienst hier eigenlijk wel...

In de godsdienstfilosofie is wel onderscheid gemaakt tussen natuurlijk en moreel kwaad. Het natuurlijke kwaad (bijvoorbeeld een natuurramp) zou dan samenhangen met de natuurlijke orde, met het proces van de wereld in wording. Het morele kwaad zou door de mens worden aangericht. Is dat een zuiver...

Een waarschuwing vooraf. Dit wordt een nogal controversiële beschouwing over een controversieel onderwerp. Als u uzelf het risico van ergernis wilt besparen, kunt u deze gedachte-exercitie misschien maar beter ongelezen laten. Recent verschenen boeken (zoals Swaab - Wij zijn ons brein en...

Deel 1 van deze beschouwing eindigde met de vraag of we ons enige voorstelling kunnen maken van een evolutie van het individuele zelfbewustzijn van de mens naar een collectief menselijk zelfbewustzijn. Mijn conclusie was: niet concreet voorstelbaar maar wel enigszins beredeneerbaar. Ziehier een...

Hallo Mien, ben je daar? O, je bent in de keuken bezig, zie ik. Ja, je vraagt je natuurlijk af waarom ik zo vroeg al thuis kom. Nee, ik ben niet ziek geworden. Ik zal het je vertellen. Je zult je oren niet geloven. Hoe bestaat het? In wat voor maatschappij leven we tegenwoordig? Kom ik...