Alle inzendingen over causaliteit

De aanname van strikte causaliteit leidt tot fatalisme. 3. Strikte causaliteit laat geen ruimte voor de vrije wil en dus evenmin voor menselijke verantwoordelijkheid. Ad 1. Sluit strikte causaliteit toeval uit? Ja. want wat veroorzaakt is, is logischerwijze niét toevallig.…

Bij de term "stuwende kracht" kunnen we ook denken aan een kracht die de ontwikkelingen in onze werkelijkheid van bínnen uit richting geeft als scheppende causaliteit. Kun je dan spreken van een "deus IN machina"? Als reactie op deze vraag herhaal ik een al eens in een vroeger artikel door mij geciteerd fragment uit een essay van Raymond M.…

Hebben mensen het causaliteits- of het finaliteitsbeginsel misschien alleen maar bedacht om daarmee zin te geven aan hun eigen bestaan?…

De Duitse natuurkundige Von Weizsäcker had een realistische mening over causaliteit in relatie tot de kwantumtheorie.…

Waar blijft bij deze opvatting van causaliteit onze eigen beïnvloeding, onze eigen sturing van toekomstige ontwikkelingen?…

Zorgt vervanging van godsbestuur door strikte causaliteit voor een hoopvol perspectief? Nee, want oorzakelijkheid impliceert op zichzelf nog geen doelgerichtheid. Finaliteit (doelgerichtheid) is niet lógisch uit causaliteit (oorzakelijkheid) af te leiden.…

Er zit voor mijn gevoel iets absurds in het feit dat uitgerekend de natuurwetenschap twijfel koestert over de algemene geldigheid van de causaliteit.…

Ergo: een wilsbesluit wordt aangestuurd door causaliteit en dus niet door mij. Ho ho, roept iemand, stelling 3 deugt niet. Processen op quantumniveau zijn natuurlijke processen en daarvan kan de causaliteit niet worden aangetoond. Het kunnen dus door toeval beheerste processen zijn. Wel, ik geloof daar niets van.…

De causaliteit is daarmee niet in strijd. Ze is een noodzakelijke voorwaarde.…

Maar toch blijft strikte causaliteit een omstreden begrip. Hoe komt dat? Waarschijnlijk vooral doordat de zgn. vrije wil dan in de knel komt. Dat strookt niet met ons zelfbeeld. Maar dat mag natuurlijk niet als voldoende reden gelden om strikte causaliteit af te wijzen.…

Dat werkelijkheidsaspect als zodanig wordt door de theorie van de strikte causaliteit, dus van het determinisme niet aangetast. Maar dat laat onverlet dat subjectieve beleving en objectieve werkelijkheid niet altijd (misschien zelfs nooit) samenvallen.…

Maar er is nog een andere reden waarom het weinig zin heeft, te proberen een vrije wil aannemelijk te maken door hem buiten de causaliteit te plaatsen: als mijn wil niét veroorzaakt wordt, wordt hij per definitie ook niet door míj veroorzaakt. Hoezo dan: míjn vrije wil?…

", zou een passend motto zijn voor een essay over strikte causaliteit, waarin de "vrije wil" wordt ontkent, aangezien ook hersenprocessen verlopen volgens de wetten van oorzaak en gevolg. Maar ook al is er geen speld tussen te krijgen, de theorie van het determinisme is en blijft in strijd met onze eigen beleving.…

Schopenhauer definieerde coïncidentie als "het gelijktijdig plaatsvinden van causaal niet met elkaar verbonden gebeurtenissen". Op die definitie valt m.i. wel iets af te dingen. Dat zou zélfs het geval zijn als de definitie gesproken had van niet réchtstreeks met elkaar verbonden gebeurtenissen. Er vinden immers op ieder moment ontelbare, in oorzakelijke…

Dat de vrije wil in strijd zou zijn met de wetmatigheid van strikte causaliteit, zegt men dan, suggereert een schijntegenstelling. Iemands vrije wil kán niet in strijd zijn met de wetten van de natuur, aangezien ze er deel van uitmaakt, er één mee is.…

De causaliteit is daarmee niet in strijd. Ze is er een noodzakelijke voorwaarde voor.…

en in een sluitende beredenering van de stelling dat de natuurlijke en wetmatige causaliteit enkel en alleen niet meer opgaat bij het stukje natuur dat mens heet.…

Als mijn "ik" één geheel vormt met "de natuur", maar causaliteit intrinsiek deel uitmaakt van die natuur, hoe vrij is dan de natuur, dus hoe vrij ben ík?…

Maar toch blijft strikte causaliteit een omstreden begrip. Hoe komt dat? Waarschijnlijk vooral doordat het als consequentie heeft dat dan ook hersenprocessen causaal bepaald zijn; de zgn. vrije wil zou dan geen objectief, maar alleen een subjectief fenomeen zijn. Dat velen dit een onaangename gedachte vinden, is begrijpelijk.…

Maar, let wel, ook het gebed gaat niet buiten de causaliteit om. Het heeft oorzaak en gevolg. Er gaat immers een besluit om te bidden aan vooraf en het heeft gevolgen voor de innerlijke gesteldheid van de bidder zelf. En een verandering in het dénken van de mens, heeft ook gevolgen voor zijn hándelen.…

Causaliteit is een natuurwet. Wij mensen staan niet boven de natuur. Wat ons als bovennatuurlijk vóórkomt, is natuur die (nog) boven ons bevattingsvermogen uitgaat. Ook de centrale plaats in de wereld die de meeste godsdiensten aan de mens toedenken, kan bijdragen aan diens aanspraak op wonderen.…

Denk dus vooral niet dat strikte causaliteit de ontwikkelingen stil zou zetten. Ad 3: Nee! uitzonderingen zouden het hele samenhangende systeem doen ineenstorten.…

De eerste krankzinnige taak die wij onszelf in eerdere artikelen stelde, was de vraag of tussen heden en verleden causaliteit bestaat, welke een onmisbaar bestanddeel vormt van de gedachte, dat Leven een eindeloze reeks ervaringen is, die samenklontert tot hallucinerende voorstellingen, die onder buitensporige druk, bij sommige mensen, tot wonderbaarlijke…

Ziedaar wat we naar mijn mening (ondanks alles wat we heden ten dage om ons heen zien gebeuren) mogen beschouwen als "de stuwende kracht die het geheim is van de scheppende causaliteit".…

Er moet dus meer aan de hand zijn dan causaliteit alleen. B.…

Hij heeft prachtige essays geschreven over causaliteit tussen gemoedstoestand en meanderende straten. Met zijn besprekingen in De Volkskrant van maandag was Fens jarenlang onze belangrijkste boekenrecensent. Zijn gunstige beoordeling garandeerde hoge verkoopcijfers.…

“Een soort mensen zonder ogen – zoals de burgers van Wells’ ‘Country of the Blind’ – zou stellig onze bewering dat wij in staat zijn verre voorwerpen waar te nemen zonder contact door aanraking, als occulte nonsens verwerpen – of wel verklaren dat een dergelijk vermogen, indien het werkelijk bestaat, volstrekt buiten het bereik van de fysieke causaliteit…

De evolutie wordt, denk ik, in belangrijke mate “aangestuurd” door vier actoren (als ik ze zo mag noemen), te weten beweging, causaliteit, natuurlijke selectie en synergie. Van synergie is, zoals gezegd, sprake als samenwerking resulteert in een geheel dat meer is dan de som van de delen.…

Er moet dus meer aan de hand zijn dan causaliteit alleen. B.…

Wat de BDE’s betreft: ze spotten met onze opvattingen over logica en met gangbare begrippen van tijd, ruimte en causaliteit. Ze kunnen dus alleen vanuit hun eigen wetmatigheden begrepen worden. Een volstrekt empirisch bewijs kan dus niet worden geleverd.…