Alle inzendingen van Wim Brandse

Vroeger waren er meer draaiorgels. Ik mis ze wel. Eén zie ik er nog wel eens. In de hoofdstraat. Hij wordt niet meer gedraaid maar loopt op een motor. Als ik draaiorgelman was zou ik dat ook doen. Niks romantiek van de zwoegende draaier. Die man is verstandig. Liever een motor dan voor het leven...

Al op achttienjarige leefijd werd Fréderic Chopin zich ervan bewust dat voor het ontwikkelen van een nieuwe pianostijl een nieuwe techniek nodig was, waarvoor de oude niet meer toereikend was. Pianomuziek van Beethoven en vooral Carl Maria von Weber waren voor Chopin interessante...

Het is een bekend feit dat Richard Strauss (1864-1949) zich gedurende zijn hele leven heeft bezig gehouden met een genre muziek dat aan het begin van de 19e eeuw nog lang niet díe status van volwassenheid had bereikt als Strauss het in zijn jonge jaren aantrof. Dat genre is het lied. Wie de...

Het is curieus om te constateren dat nogal wat componisten zich bepaald niet laten voorstaan op het auteurschap van één van hun muzikale geesteskinderen, ja zelfs in het openbaar daar de spot mee drijven. Ze rubriceren zo'n stuk dan in de klasse "jeugdzonde", "onrijp" of...

Er bestaan duizenden stukken in kleine bezetting of voor solo-instrument die ongeschikt zijn om in de grote concertzaal te spelen. Die horen thuis in de intimiteit van de salon. Hier wordt door een exclusief gezelschap geluisterd naar "salonmuziek". De luisteraars zijn dus "salonfiguren", dit...

Het eerst gecomponeerde lied is "Im Abendrot" op tekst van Joseph von Eichendorf. Het is een vers in de "ik" vorm, dat op ontroerende wijze weergeeft hoe twee bejaarde mensen zich hun hele leven aan elkaar verbonden weten en wier gezamenlijke levensreis door hoogte- en dieptepunten heeft...

Het hoogtepunt van de Engelse virginaalmuziek wordt gevonden in het werk van John Bull, William Byrd, Peter Philips, Orlando Gibbons en Giles Farnaby. De beroemdste uitgave van hun muziek is "The Fitzwilliam's Virginal Book", een verzameling klaviermuziek van 1560 tot 1612. Aanvankelijk...

Ruim drie eeuwen geleden, in 1681 en nog wat, werd Georg Philipp Telemann in Maagdenburg geboren. Dat leven begon enkele jaren na de dood van Heinrich Schütz en eindigde een paar jaren voor de geboorte van Ludwig van Beethoven. Het was niet alleen een lang, maar vooral ook werkzaam leven dat...

Er zijn in de geschiedenis van de cultuur door de eeuwen heen steeds weer pieken en consolidatiepunten aanwijsbaar waarin een cultuurbeeld zich tot een hoogtepunt heeft opgestuwd. Dat zijn eenmalige situaties, die zich in datzelfde kader mooit meer herhalen. Juist dat is het unieke van dergelijke...

Nadat de jonge Leos de grondbeginselen van de muziek waren onderwezen door zijn vader wordt hij als leerling ingeschreven aan de kloosterschool in Brno en wordt zijn muziekstudie in handen gelegd van Pavel Krizkovsky, een vroegere leerling van zijn vader. Zeven jaar lang zal Leos Janácek op de...

Het damspel houd ik in ere. Ik geniet ervan en deed het met mijn kinderen en nu met mijn kleinkinderen. Soms ook met mijn vrouw. Maar ik verlies altijd van haar. Zij kan het beter dan ik en ik zie haar rappe vingers over het bord glijden. Het gaat mij te vlug! "Wat heb je gedaan", vraag ik vaak....

Zoals u weet heb ik iets met boeken. Dat heb ik mijn hele levenal gehad en ik raak dat niet meer kwijt. Mac Olliver schreef daar een mooi gedichtje over. Lees maar: "Al staan zij in stram gelid als soldaten, gerangschikt van groot naar klein: Zij ademen liefde en vriendschap. Elk van hen...

In de tweede helft van de vorige eeuw, om precies te zijn in 1952, verscheen een alleraardigst boekje, door mij als heel jong studentje gekoesterd en meermalen gelezen in de loop van de jaren, waaruit bleek hoe vlug de tijd gaat en hoe, wat aanvankelijk nieuw was, onverbiddelijk ingehaald wordt...

Zelden is een muziekwerk zo gewaardeerd en heeft zoveel tongen en pennen in beweging gebracht als de Negende Symfonie van Ludwig van Beethoven. Alle componisten uit de negentiende eeuw zien er als een ideaal naar terug, zowel naar vorm als naar inhoud. Het getal 9 voor de produktie van...

Wanneer Kurt Weill de literator Bertold Brecht ontmoet, heeft hij niet alleen de man naar zijn hart gevonden, maar is dat ook het begin van een langdurige en bizonder gelukkige artistieke samenwerking. Al in zijn jonge jaren is Brecht een uiterst kritisch theatermaker. De Eerste Wereldoorlog is...

Mijn liefde voor de muziek van Gabriël Fauré is in de loop der jaren standvastig gebleven. Dat realiseerde ik mij weer toen ik onlangs zijn pianomuziek bestudeerde naar harmoniek en melodiek, en mijzelf tot een antwoord dwong op de vraag wat Fauré's pianomuziek zo eigen doet zijn in de Franse...

Met Franz Liszt begint in de negentiende eeuw een nieuw pianogenre. Het is wat wij noemen de pianotranscriptie.Een transcriptie is een bewerking van een bestaand muziekstuk voor een ander instrument dan waar het oorspronkelijk voor bedoeld was. Dat bestaande stuk kan van alles zijn: liederen,...

Zoals uit de vorige aflevering al bleek wacht men zich in het algemeen voor een definitief waardeoordeel over het Strijkkwartet van Debussy. Alle beschouwingen in de pers zijn gesteld in bewoordingen als "wachten en toezien" en "loopt het later goed af, dan is er nog tijd genoeg om te juichen"....

Zelden heeft de muziekgeschiedenis een componist gekend die meer onverhulde openheid en gevoelsmatigheid in zijn muziek gelegd heeft als Pjotr Iljich Tsjaikofski(1840-1894). Niet zo merkwaardig is dat die etalering van affekten in Tsjaikofski's muziek gevolgen heeft voor de appreciatie van zijn...

Een van de moeilijkst toegankelijke werken uit de muziekgeschiedenis is wel "Das lied von der Erde', ontstaan in 1908. Althans, zo staat Mahlers werk te boek, maar ik waag het te betwijfelen. Mahlers compositie is een stuk over het leven zelf en wie zou dat niet herkennen? De één vertelt het...

Eén van de meest roemruchte theaterprodukties's uit de 20e eeuw is zeker De "Dreigroschenoper" van Kurt Weill (1900-1950). Ik heb mij gerealiseerd dat in het korte leven van Kurt Weill zich niet minder dan twee wereldoorlogen hebben afgespeeld. Ze hadden beide een fatale afloop van het...

Ik ben een snuffelaar. In mijn eigen boekenkasten. Ik lijd aan licht-bibliofiele neigingen, maar het blijft binnen de perken. Zelden zal ik gezien worden aan een boekenkraam op het Waterlooplein en nog minder bij een boekenmarkt in bijvoorbeeld Deventer. Dan zie ik honderden snuffelaars bij elkaar...

De teleurstelling en woede van Berlioz is groot wanneer hij merkt dat zijn grote plannen voor een even groots Requiem voor het vaderland worden gedwarsboomd en tegengewerkt door domheid, valse moralisten en "non-valeurs" die het allen hebben gemunt op de grootsheid van "la patrie" en die...

Wanneer in de 12de eeuw in Frankrijk een toestand van algemene orde en rust heerst, zien we dat in die dagen het culturele leven zich aanpast en dat zich daardoor nieuwe initiatieven ontwikkelen. In de muziekgeschiedenis betekent het dat de bloei van de wereldlijke muziek toeneemt en dat nu...

De ondertekening is van Mozarts zuster Nannerl met wie hij als kind veel grote reizen maakte. Of we kijken naar wat achter getal 24 genoteerd staat: "Een Nederduits Air op de installatie van Z.D.H. Willem den V, Prins van Oranje etc etc, door C.E. Graaf in muziek gebracht en...

Door de hele geschiedenis heen hebben zich conflicten voorgedaan van politieke aard die hebben geleid en nog steeds kunnen leiden tot de meest gevaarlijke en oncontroleerbare situaties. Een dergelijk conflict, zij het dan niet van internationale politieke aard, speelde zich aan het eind van de...

Vrienden heeft George Antheil in groot aantal om zich heen weten te verzamelen. Het waren bijna uitsluitend de meest excentrieke figuren. In Berlijn ontmoette Antheil Strawinski, die zich dadelijk hoogst geïnteresseerd toont in de jonge Amerikasanse componist om via hem meer te weten te komen...

Na Delius' studieperiode bij Thomas Ward verblijft hij nog een tijdje in Danville, Virginia, waar hij zich met volle teugen overgeeft aan het plaatselijk muziekleven. Hij is een muzikaal onmisbare gast in de kerk en geeft wat les. Na de mislukking met de plantage stemt Delius' vader tenslotte...

De Eerste Symfonie ("The Sea") is ook een favouriet van heel wat liefhebbers. Het is een "Mahleriaanse" met grote koren en veel solisten op een tekst van Walt Whitman. Eerder had ik het over de Tweede, de "London". In 1940 schreef een recensent over deze symfonie: "twee van de vier delen...

Ik hou van kleine boekjes. Hoe kleiner hoe beter. Als ik ze tussen mijn boeken ontwaar en ik wil ze pakken hou ik mijn ogen er niet van af. Anders ben ik ze kwijt en blijven ze onzichtbaar. Je zoekt waar je dacht dat ze waren, maar niks hoor! Kleine boekjes hebben iets liefs, ze zijn zo klein...