Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

"De Vier Letzte Lieder" van Richard Strauss I

Het is een bekend feit dat Richard Strauss (1864-1949) zich gedurende zijn hele leven heeft bezig gehouden met een genre muziek dat aan het begin van de 19e eeuw nog lang niet díe status van volwassenheid had bereikt als Strauss het in zijn jonge jaren aantrof. Dat genre is het lied.

Wie de immense opuslijst van Richard Strauss bestudeert komt tot de aardige conclusie dat Strauss al op zesjarige leeftijd liederen begint te componeren. Wanneer Strauss op 19jarige leeftijd zijn eerste liederenbundel publiceert, kan hij putten uit een inmiddels zeer uitgebreid ouevre in dat genre waarvan hij dan kan zeggen dat hij al dertien jaar liederen schrijft!

Prille liefdes kunnen daar best de oorzaak van zijn! Wat is romantischer dan, wanneer je verliefd bent op een leuk meisje, haar een gedicht toe te sturen, kant en klaar van muziek voorzien!

Het herinneert mij aan een onvergetelijk incident in mijn eigen leven! Ik was zes jaar oud en bazuinde rond dat ik "componist" wilde worden. Ik wist precies wat het was en ten bewijze daarvan probeerde ik melodietjes te schrijven in een muziekboekje. De noten waren zwarte bolletjes zoals dat behoort en elke noot was voorzien van een stok, vaak met een vlaggetje eraan! Dat verschijnsel gaf enige commotie in de familiekring waar men dacht met een wonderkind te maken te hebben.
Mijn moeder, goed pianiste, ging met een aantal vellen beschreven muziekpapier naar een plaatselijke befaamde muziekpedagoog om zijn oordeel over mijn muzikale escapades te vernemen. De man verbleef enkele momenten in diep stilzwijgen verzonken en sprak toen de historische woorden: "mevrouw, dit zijn ballen gehakt met een vork erin! Laat de jongen ze maar opeten, dat is gezonder voor hem!" (Het was in de oorlog moet u weten).
Het was dus anders dan bij Strauss! (Toch had ik zijn liedjes wel eens willen zien toen híj zes jaar was!)

Vooral het sopraanregister heeft Strauss' grote voorliefde. Dat is niet zo verwonderlijk als men bedenkt dat Strauss in zijn leven veel grote sopranen ontmoet heeft die hem tot componeren hebben aangezet. Een aantal illustere namen uit die tijd: Lotte Lehmann, Kirsten Flagstad, Elisabeth Schumann en Victoria Ursuleac.

Degene die Strauss het meest stimuleerde tot het schrijven van liederen was zijn vrouw, de in die dagen beroemde sopraan Paula d'Ahna. Zij zong in zijn eerste opera "Guntram", en het is zeker te begrijpen dat juist háár stem Strauss voorstond bij het schrijven van een van zijn laatste liederen - "Im Abendrot" - behorend tot de "Vier Letzte Lieder", gecomponeerd in 1948.

Richard Strauss beeindigt in deze vier liederen zijn leven als aktief componist. Hij is dan 84 jaar. De "Vier Letzte Lieder" zijn op te vatten als een eerbetoon aan zijn levensgezellin, door de strenge kritikus Hanslick, die weinig met Strauss' muziek ophad, spottend "Strauss' bessere Hälfte" genoemd.


De ontstaansgeschiedenis van Straus' "Vier Letzte Lieder" is niet opmerkelijk ten aanzien van compositorische apekten; van een 84jarige kan men moeilijk iets anders verwachten.
Voor de geniale hoogbejaarde componist bestaan geen moeilijkheden meer in artistiek of technisch opzicht. Wel is als bijzonderheid het effekt en de gevoelsuitdrukking op te merken en dan speciaal met het oog op de gebruikte teksten.

(wordt vervolgd)

Schrijver: Wim Brandse, 19 maart 2009


Geplaatst in de categorie: muziek

4.3 met 3 stemmen 360



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)