Alle inzendingen van Jan

Iedere donderdag eten we samen. Ik kook, Peter brengt wijn die hij niet zelf betaalt mee van zijn werk. Hij weet dat ik het weet. We zijn vrienden sinds de middelbare school. Of eigenlijk: we zijn nooit gestopt elkaar te zien. ‘Je ziet er moe uit,’ zegt Peter terwijl hij zich over de tafel buigt en de fles pakt. Ik knik. ‘Klote week…

‘Hij komt niet meer terug,’ zegt Carla terwijl ze het koffiekopje op het aanrecht zet. ‘Dat weet jij ook wel.’ Frans trekt de mattenklopper van het haakje. Zo’n houten, met gevlochten riet. ‘Hij zei dat hij alleen even naar Den Bosch moest. Voor z’n moeder.’ ‘Z’n moeder is al vijf jaar dood.’ Frans knikt langzaam. Carla…

Ze hebben zich verzameld als de Tapinoma’s rond een gevallen stuk fruit. Ik bezie het van afstand, zittend in het gras, mijn notitieboek op schoot. Hun gedrag is kenmerkend voor de Homo Touristicus. Bij vermeend gevaar ontstaat collectieve stress. Dat leidt tot kuddegedrag. De rationaliteit wordt uitgeschakeld en spiegelneuronen zorgen voor gelijksoortige…

Het kan elke dag oorlog worden, ja, dus het leger moet paraat zijn. Althans, dat het leger paraat moet zijn is de nieuwe dagorder van ons legertje. Heeft hij gelijk? Gezien de laatste berichten van het oostfront, lijkt dat overdreven. Ja, de Russen rukken op, maar het kost ze geweldig veel soldaten. Als ze niet in staat zijn Oekraïne in een paar…

Het begint vaak met een tweet. Wat boze hoofdletters hier, een uitroepteken daar. Wat steevast volgt is rumoer. Dreiging. Wanorde. Als Donald Trump spreekt, trilt ergens op de wereld een grenspaal. Trump is een vechter in een ring zonder regels. Hij gedijt niet bij consensus, maar bij conflict. Hij wantrouwt bondgenootschappen, relativeert verdragen…

(Nederland, 2023, regie: Linde Voskamp, 82 min., kleur) De film opent met een man in een bushokje. Hij eet een boterham. Achter hem hangt een reclameposter met een tropisch strand. Regenwater druipt langs de glazen wanden van het hokje. Tegelijk zien we op een parallel spoor een vrouw in een wasserette. Ze kijkt hoe de trommel van de droger ronddraait…

De snoek ligt stil tussen het wier, als een vergeten gedachte. De wereld boven hem ruist van licht. Elke golf verandert de kleur op zijn kieuwen. Honingzacht glijden de peddels van de visser door het water. De vis herkent hem. Deze roeit altijd zo, alsof hij stilte door het water klutst. Even later ruikt hij de rode, wormachtige smaak van het…

Het binnengaan mijn broers kamer voelt als een vuist in mijn gezicht. Over de hele vloer ligt een tapijt in de kleur van rijpend graan. De muren zijn geverfd in een doffe, ijzerachtige tint, als opgedroogd bloed. Zelfs op bewolkte dagen lijkt de kamer te gloeien, alsof er ergens in de buurt brand is. Op zijn bed ligt een schreeuwende deken. Oranje…

In deze zwarte dagen heb ik de neiging om op zoek te gaan naar een boek dat goed eindigt en toch ergens over gaat. De bedoeling is, dat ik niet moet vergeten dat de goede uitkomst mogelijk is. Nu zou ik natuurlijk een boek over de tachtigjarige oorlog kunnen lezen, maar die duurde zo lang dat ik vrees, met recht, als die nu is begonnen, ik het einde…

De ochtendlucht smaakt naar metaal, denkt ze. Kil en scherp, een randje roest aan de rand van haar tong. Vroeg in de ochtend - als de stad nog gesluierd ademt en de kou geluiden een blauwte geeft die pas in de middag verzacht - ruikt alles altijd minder transparant. Bij de bakker drijft de geur van grasgroen brood als een stroperige warmte door de…

Iedereen kijkt altijd naar Lydia. Ook als ze doen alsof ze haar niet zien, kijken ze. De man in de portiek kijkt haar ook na. Natuurlijk. Iedereen kijkt altijd als Lydia voorbijloopt. Niet dat ze daar iets om geeft, maar het valt op. Blikken die te lang blijven hangen, gefluister net buiten gehoorsafstand. Haar moeder zei het vroeger al: “Mensen…

Dit verhaal speelt zich af in een stad die u misschien kent. Of niet. Ook goed. Het gaat in beide gevallen over een man genaamd Hendrik, die op een donderdagochtend besluit dat hij zijn leven gaat veranderen. Nee, dat is niet waar. Híj́ besluit het namelijk niet: Het wórdt voor hem besloten. “Door wie?” vraagt u zich af. Dat is wat ik u langzaam zal…

We zagen het meteen toen we het tuinhek openduwden: het glas van de voordeur lag in scherven. We stapten over het pad, langs de vergeelde hortensia’s die we niet hadden gesnoeid. De deur stond op een kier. We wisten zeker dat we hem hadden dichtgetrokken. Voetstappen in de hal. Zanderige afdrukken richting woonkamer. We hielden onze adem in en luisterden…

1923 begon nat. Regengebieden jakkerden over Nederland, met windvlagen die het water in de grachten tot aan hun stenen randen opstuwden. In de salons van Den Haag uitten de bezoekers hun zorgen over de internationale politiek, het herstel van Duitsland en de Russische communisten. Koningin Wilhelmina…

Ik voel de muren van binnen trillen. Niet bewegen. Hij weet dat hij op de rand staat, dat zijn gedachten als gespikkeld glas door elkaar schuiven. Mijn handen beven - zijn handen? De scheiding vervaagt. De kamer ademt. Of hijzelf ademt. Of ik adem. Stil blijven staan. Thomas herinnert zich hoe alles begon. Hoe ik - hij - de wereld zag als een verzameling…

Zachte krachten zullen zeker winnen, schreef Henriëtte Roland-Holst in 1918. Ze was een socialiste of misschien zelfs een communiste in hart en nieren. Ze moet over een gedreven persoonlijkheid hebben beschikt die in een mannenwereld overeind bleef, maar ook bleef zoeken. Soms was ze lid van de sociaaldemocratische SDAP, dan weer van de communistische…

Ongeveer vorig jaar was er een bijeenkomst van PvdA-ers en GroenLinksers. Ik stond erbij en ik dacht, nou ja, het zal wel doorgaan, dus wat heeft het voor zin of ik er iets van vind. Nu is de kogel door de kerk. De besturen en de landelijke fracties van beide partijen hebben besloten dat het gaat gebeuren. Er komt een congres deze zomer en dan wordt…

‘We naderen station Zwolle’, legt de conductrice via de intercom vriendelijk uit, ‘station Zwolle, het eindpunt van deze lijn. U wordt vriendelijk verzocht allen uit te stappen. Denk bij het uitstappen aan uw bagage.’ De vrouw tegenover mij kijkt me veelbetekenend aan en glimlacht. Ze weet beter. Ik glimlach terug, een beetje verward maar toch ook…

Gisteren mocht ik een presentatie houden over mijn boek voor de Vereniging van Rekenkamers en elke keer als ik opnieuw nadenk over mijn boek, zie ik hoe actueel het is. Zo ook voor deze presentatie. Het verklaart het fenomeen Trump. Eén van de boeken die ik gebruik om kenmerken van de wederkerigheidmens te laten zien als alternatief voor de neoliberale…

Bestuursleden, directie Kamer van Koophandel Rotterdam, ondernemers, onderneemsters, mkb-netwerk, levenspartner Jelle, vriendin Giselda, dochtertje Giulia, familie en een paar vrienden, Allereerst wil ik directeur Rienk van den Berg hartelijk danken voor zijn gesproken woorden en.... Dames en heren, Het ondernemerschap is talrijk, kleurrijk…

Frank was mijn collega bij de Kamer van Koophandel Rotterdam. We werkten er een aantal jaren en hadden zakelijk verschillende terreinen maar privé ook gemeenschappelijke. Beiden waren we individuele opmerkelijke types, die het ook veel aan de stok hadden met leidinggevenden, maar wat steeds werd bijgelegd omdat onze output meer dan uitstekend was.…

Het boek van Naomi Woltring vertelt hoe het neoliberalisme de Nederlandse verzorgingsstaat is binnengedrongen en uit heeft gehold. Je zou denken, dit wordt een streng en boos boek, maar dat valt reuze mee, of tegen, afhankelijk van wat je wil. De kern van haar conclusie is dat een aantal mannen en een enkele vrouw deze ideologie ons staatsbestel…

Philip Zimbardo werd ooit wereldberoemd door zijn uit de hand gelopen experiment dat bekend staat als het Stanford Prison Experiment. In dat experiment had hij in de kelder van zijn universiteit een soort gevangenis ingericht waar een groep studenten random in tweeën was gedeeld. De ene helft was gevangene en de andere helft bewaker. Zimbardo en een…

Een Oekraïense mevrouw, geen naam gezien, sprak een heel verstandig woord. ‘Hij is nu eenmaal gekozen,’ zei ze, ‘we hebben het ermee te doen.’ Ze is mogelijk minister of iets dergelijks, maar in ieder geval wijs en niet in paniek. We hebben het ermee te doen. Daar zit een man met het grootste overheidsbudget en het machtigste leger ter wereld en…

Elon Musk is een machtige man en die man hield op 25 januari op het congres van de AfD een krachtig pleidooi voor de vrijheid van meningsuiting. Zijn gezicht verscheen meer dan levensgroot voor een volle zaal opgejutte leden van die partij. Alice Weidel stond achter het spreekgestoelte, met haar rug naar Musk, en achter haar zijn gezicht – tien keer…

Wie mijn boek over het Kleine Verschil Dat Alles Verandert uit heeft, kan doorgaan met Het Begin Van Alles van Graeber en Wengrow. Mijn boek legt uit hoe het komt dat we niet in de Afrikaanse oerwouden leven, maar overal ter wereld in steden, op schepen en niet alleen uitvindingen doen, maar vooral uitvinding op uitvinding doen. Greaber en Wengrow…

Wie mijn boek over het Kleine Verschil Dat Alles Verandert uit heeft, kan doorgaan met Het Begin Van Alles van Graeber en Wengrow. Mijn boek legt uit hoe het komt dat we niet in de Afrikaanse oerwouden leven, maar overal ter wereld in steden, op schepen en niet alleen uitvindingen doen, maar vooral uitvinding op uitvinding doen. Greaber en Wengrow…

Hartenkreet Dankbaarheid Dankbaarheid, het is een begrip, wat lijkt uit vervlogen tijden wat valt er nog te danken, aan God of iedereen! De oorlogen in Oost-Europa, het Midden Oosten en Afrika om als gevolg daarvan vooral te denken aan de vele slachtoffers: de mannen, de vrouwen en vooral de zo kwetsbare kinderen. Gloort er nu hoop met…

Bang, zegt ze, ze is bang. Bang dat er oorlog komt. Ik moet het dan ontkennen en uitleggen dat het niet zo is, want zo zijn we getrouwd, maar het valt me steeds moeilijker. In de jaren tachtig zong Doe Maar dat de bom zou vallen. Het Klein Orkest zong over vogels die van west naar oost vlogen, of de omgekeerde richting, over de muur, als ze daarheen…

Het kan altijd erger. Met dat zinnetje parafraseer ik iemand die waarschuwde voor wachten op het beste voorstel met de woorden: het kan altijd beter. Toen Ronald Reagan aan de macht kwam, hadden we niet te maken met een krachtige president, maar wel met een krachtig presidentschap. Naar verluidt regeerde mevrouw Reagan. Destijds konden vrouwen nog…