Alle inzendingen van Willem Houtgraaf

Individuele expressie blijkt duizenden, soms miljoenen, te interesseren. Waarom drukken de miljoenen zichzelf niet uit? Iedereen drukt zich uit. Kunstenaars zweten op het voetbalveld of in hun atelier. Achter een stuk papier of met een boortol. Een kunstenaar hemelt zijn expressieterrein...

Oog voor detail De samenleving ziet uit zoals die eruit ziet. Dat is een boeiende vaststelling, want er gebeurt veel dat we niet zien. We zien kantoorpanden langs de zuidas van Amsterdam, fabriekspijpen op de maasvlakte en kassen in de kop van Noord-Holland. Vroeger waren er werkende kolenmijnen...

Wat is ontzagwekkender dan het heelal? Wordt dit ontzag groter als ik over het heelal nadenk? Als ik iets begrijp, verliest het meestal zijn geheimzinnigheid. Ik ben een leek, een leek op alle terreinen. Ik kan mezelf nergens een kenner noemen. Ik weet dat het heelal gevuld is met...

Ik zal eerlijk zijn, ik wil geen uitgekauwd onderwerp meer aanraken. Zodra ik de woorden waarheid, wetenschap en geloof noem, heb ik mijn woordenvrijheid gereduceerd. Alles is al gezegd. Ertussen zit geen verhelderend inzicht. Ik wilde leven om te groeien. Als kind al besefte ik goed dat het...

“God is dood!” Aldus Nietzsche in 1882. Tien jaar later schrijft Rilke in zijn ‘Florentijns Dagboek’: “Zoals de uitdrukkingen van iedere taal op een gemeenschappelijke afspraak berusten, zo stelde men ook de betekenis van het woord ‘God’ vast. Het moest alles omvatten wat op...

Wetenschappers vinden de realiteit boeiend genoeg, de leek houdt van spektakel, onmogelijkheden, zwevende supermannen. Zouden realisten gruwelen van thrillers waarin onmogelijkheden gebeuren? In technische recherche films lopen acteurs tien keer langs een plek. Als het onderzoek is vastgelopen...

Ik wil nu schrijven over niet te begrijpen dingen. Liefst praten en schrijven we over begrijpbare dingen. Wat kan ik nu nog schrijven? Het is stil. Begrijp ik mezelf wel? Ik durf niet eens te zeggen dat ik mezelf begrijp. De toekomst lijkt een onbeschreven blad. Vandaag lijkt echter op...

Het vrije woord lijkt op een plant. In deze tijd van klimaatsverandering nemen de bedreigingen in aantal en kracht toe waaruit zijn kwetsbaarheid blijkt. Kan het vrije woord welig tieren? Bij het vrije woord spelen een paar termen door mijn hoofd: manipulatie, waarheidsvinding en...

Wie iets van belang denkt te weten, brengt het als onderwerp ter tafel. Bange hoofdculturalisten hameren op de Islamering, bange consumenten wijzen op de klimaatverandering, bange christenen vechten voor normen en waarden. Blijkbaar maakt angst een gevoel wakker dat je iets belangrijks weet en dat...

Vanuit de rede zou men beter met elkaar van gedachten kunnen wisselen dan vanuit geloof(sstandpunten). Redelijke argumenten zijn immers te controleren op rechtsgeldigheid. Geloof is een subjectieve chaos, waar de dolste redeneringen uit gehaald kunnen worden. De hamvraag is: bestaan er...

Beschouwingen mogen niet beginnen met ‘ik’, maar ik zou het liefste anderen van mijn overtuiging willen overtuigen. Helaas heeft dat geen enkele zin. Wie neemt zomaar iets aan, dat niet eigen, niet gangbaar en niet logisch is. Wat is immers logisch? Als het te meten is, als het uit te...

Ik heb een smet. Hoewel, zelf vind ik het geen smet en als ik pak weg honderd jaar eerder geboren was, dan had ik een deugd gehad. Maar ook daar ben ik niet zeker van, want de vorm vindt men belangrijker, het zichtbare zegt mensen meer dan inhoud en verdachte intenties in de progressieve sfeer...

Om een mening te hebben, moet je iets van de materie weten waarover je wat wil zeggen, althans als je niet als domoor te boek wil komen te staan. Er staan altijd gegadigden klaar om je te laten weten dat je verstand te wensen overlaat. Vrijheid van meningsuiting kan dus eigenlijk beschouwd worden...

Het lijkt mij onverstandig om je eigen leven vertrouwensvol in de handen van anderen te leggen. Van gelovigen wordt soms gezegd, dat ze anderen voor zich laten denken. Tegenwoordig zijn het ook vaak de verzekeringsmaatschappijen en de adverteerders die voor anderen denken. Ik wil liever niet weten...

Als over de meest ongrijpbare grootheid gesproken wordt, moet het de tijd zijn. Toen ik twintig was, sprak iedereen over de lange files tijdens de spits. Vergeleken met de lange rijen van vandaag, stelden die files niets voor. Verandering van de tijd is verandering van de normen. Iemand die vandaag...

Over intelligentie zouden we snel uitgepraat kunnen zijn. Het is het verstandelijk vermogen dat iemand bezit. De een heeft er meer van dan de ander. Bij de laatste zin ga ik al de mist in. Intelligentie is geen vast gegeven, je kunt je verstandelijk vermogen beïnvloeden. Dan is het misschien zo...

Geologie probeert vat te krijgen op processen die naar de tijd gemeten zich zo langzaam voltrekken, dat ze moeilijk te voorspellen zijn. Gelukkig hebben we een natuurlijk laboratorium dat al viereneenhalf miljard jaar bestaat, waarin we in elk geval een indruk kunnen krijgen van deze...

Een verhaal begint met een hoofdpersoon of een gebeurtenis. Helaas vind ik verhalen niet zo boeiend. Bij ‘verhaal’ denk ik meteen aan fictie. Bij fictie denk ik aan vermaak. Ik weet dat fictie niet automatisch vermaak is, maar ik probeer ‘fictie’ te vermijden. Omdat ik mezelf nu in een...

In het gelijknamige boek raakt de hoofdpersoon in de ban van het verlichtingsideaal. Verlichting wordt hier in de betekenis gebruikt van individuele geestelijke ontwikkeling. De term wordt hier niet gebruikt om de verlossing van dogmatische en onderdrukkende denksystemen aan te geven en ook niet in...

Soms kost het moeite om een logge massa in beweging te krijgen. Ik weet nog dat ik op een Grieks spoor stilstond, onderweg naar Istanbul. De diesellocomotief gaf gas, terwijl onze trein muurvast bleef staan. De locomotief moest hard werken om de hele trein in beweging te krijgen. Het bewustzijn is...

Ik ben iemand, die graag alles of niets wil weten. Als ik maar een beetje over een onderwerp te weten kan komen, dan loop ik het risico constant gehinderd te worden door hiaten in mijn beeldvorming. Dan kan ik er beter van afzien ook maar iets ervan aan de weet te komen, zodat ik in mijn...

Deskundig ben ik op geen enkel terrein. Daarmee lijkt het alsof ik niets heb te zeggen. Ik word hierin bevestigd: Ronald de Boer wordt gehoord voor voetbal, Vincent Icke geraadpleegd voor nieuwtjes over de zwaartekracht en Charles Groenhuijsen bevraagd voor ontwikkelingen in Amerika. Helaas zijn er...

Het is vaak de vraag wat wijze mannen en vrouwen hebben bedacht. Wat betekent een theorie of een concept voor de manier waarop je je leven leidt. Wetenschappelijke theorieën worden onderzocht en, als bekend is hoe ze werken, toegepast in de techniek. Voor filosofieën zou het niet anders moeten...

Het woord fundamentalist klinkt voor veel mensen rotter dan crimineel. Een crimineel staat je op te wachten in een donker hoekje van het metrostation en pakt met geweld je portemonnee. Bij een fundamentalist wordt vaak gedacht aan een man die op grond van zijn overtuiging een auto de menigte...

De innerlijke onverstoorbaarheid van het lot bepaalt wat we beleven en hoe we het beleven. Welke opmerking, die weerklinkt tussen de talloze andere uitspraken, is in staat het weefsel van ons diepste zijn in trilling te brengen? Hoe ervaren we die opmerking? In het algemeen, welke beleving raakt...

Kant: “Aufklärung ist der ausgang des Menschen aus seiner selbst verschuldeten Unmündigkeit. Unmündigkeit ist das Unvermögen, sich seines Verstandes ohne Leitung eines anderen zu bedienen” Men accepteert dat voor mondigheid kennis van zaken vereist is. Studie en ervaring zijn...

Van de duizend woorden ben ik er al 229 kwijt door onderstaande citaten en de titel op te schrijven. Maar ik heb deze citaten van Ilja Leonard Pfeijffer nodig als citatenfreak. De titel is van belang om het onderwerp van deze tekst definitief in het achterhoofd op te slaan om deze bij verdere...

(Een electronische discussie) A: Nou, laten we weer eens een onderwerpje aansnijden. Goethe: "Elk woord dat wordt uitgesproken, roept het denkbeeld van zijn tegendeel op." Dat is volgens mij heel vaak het struikelblok in discussies. B: Helemaal met jou en G. eens. Met de meeste mensen is...

De onuitputtelijke drang tot de ontleding van grote dingen om afzonderlijke deeltjes te vinden, kent soms geen grenzen. Maar wat levert het op? In de fysica zijn steeds kleinere deeltjes gevonden, die vervolgens weer zijn samengebracht. Ze werden bij elkaar in een elementaire theorie van de materie...

Piet Mondriaan: “De schoonheid is voor ons het enige middel dat zuiver de universele kracht die in alle dingen is, manifesteert. Zij is identiek aan hetgeen in het verleden onder de naam van het ‘goddelijke’ gesluierd geopenbaard is en hetgeen ons, arme stervelingen, onontbeerlijk is om te...