biografie: Jan R. Lunsing

Socialisme is een goed idee, schreef Oscar Wilde, maar het kost zoveel avonden. En zo is dat. Neem nu mijzelf. Ik ben een schakeltje in een complexe organisatie. Ik ben secretaris van het Gewestelijk Bestuur van de PvdA, wat zoiets is als een verenigingsbestuur op het niveau van de provincie. Wij moeten ervoor zorgen dat er elke vier jaar voor de Provinciale Staten een lijst komt en elke vier jaar en verkiezingsprogramma. Verder moeten we een campagne helpen organiseren, maar omdat wij geen leden hebben, die zitten in de gemeenten (afdelingen), moeten we samenwerken met afdelingen.
Dus zijn we rustig bezig een scoutingstructuur op te zetten. Handig, zo denken we, voor over een paar jaar. En we doen functioneringgesprekken. En we vergaderen met andere Gewesten in de hoop de structuur van de partij iets te verbeteren. Kortom, we houden onszelf lekker bezig.
En dan loopt Wilders weg.
We hebben niets te maken met mijnheer Wilders. We vinden hem helemaal niet aardig en willen nooit zaken met hem doen. Politiek gezien juichen we het toe als hij ergens weg loopt. Het is een van de beste dingen die hij voor Nederland kan doen. Maar het betekent ook dat het kabinet valt en dat betekent weer dat wij mensen moeten vinden die op de landelijke lijst komen....

Hoewel de aardbeving voor de kust van Japan de meeste doden en schade veroorzaakte, was voor mij de meest indrukwekkende gebeurtenis van het afgelopen jaar de reactie van de Noren en vooral de reactie van premier Stoltenberg op de aanslagen in Osla en Utøya.
Een held wordt niet geboren. Een held is een man of vrouw die midden in een crisis doet wat nodig is. Jens Stoltenberg bleek zo iemand. Hij was iemand die de geschiedenis een richting gaf. Hij had daarbij fouten kunnen maken. Hij had de aanslag kunnen beschrijven als een aanslag op zijn partij, op de sociaaldemocraten, en hij had de Noren kunnen oproepen om ten strijde te trekken tegen de fascisten, maar dat deed hij niet. Hij beschreef het als een aanslag op de democratie van Noorwegen en in die zin een aanslag op Noren.
Nooit. Nooit benadrukte hij dat het ging om sociaaldemocraten. Nooit maakte hij er een politieke strijd van. Het was een aanslag van een eenling. En die was gevangen. De strijd was voorbij. Er was geen oorlog. Hij bracht de mensen voorbij dat ene moment. Hij leidde de Noren langs de schok, het verdriet, het lijden en mee lijden en gaf hij aan hoe mensen de familie van de slachtoffers konden helpen.
De zin die mij dit jaar het meest aangreep was: “Bake en kake”....

Er was eens een bankier. Hij werkte bij een bank. Deze man was zo verschrikkelijk goed, dat elke dag alle concurrenten belden om hem voor een hoger salaris weg te kapen. Het sprak voor zich dat deze bankier, wiens vrouw niet wilde verhuizen, naar zijn commissarissen liep om te vertellen wat hem nu weer geboden was en de commissarissen gaven hem bibberend een verhoogde bonus, hoger marktconforme salarissen en een veertiende, vijftiende en zestiende maand extra en alsof het niet genoeg was, stelden ze hem een verhoogde gouden handdruk in het voorbijschiet, als hij maar bleef.
Om dat te betalen, moest hij natuurlijk wel zorgen dat de bank rendabel bleef. Daarom out-sourcete en flexibiliseerde hij het personeelsbestand om ze voor de helft van het salaris weer in dienst te nemen. Een bank doet geen catering, maar huurt het in. Een bank maakt niet schoon, maar huurt schoonmakers in. Een bank doet niet aan automatisering, maar huurt automatiseerders in. De volgende stap was, dat de bank geen kantoren had, maar kantoren inhuurde. En dat allemaal tegen lagere kosten. Scherpe prijzen. Marktconforme lonen.
Hij bleef. Almachtig uitziend over zijn uitgeholde imperium dat elk jaar meer en meer op bracht met steeds minder mensen en een steeds meer papieren winst. Hij bleef, want iedereen wist dat als hij bleef de aandelen zouden stijgen. Hij kon immers zo goed mensen ontslaan. Zoveel doortastendheid was nergens te vinden. Zoveel gezag. Zoveel verstand. Zo weinig gevoel. Aandeelhouders geloofden niet in heiligen, of in goeroes, maar hun aanbidding van de aandeelhouders was evenmin rationeel.
Hij bleef, tot op zekere dag bij heldere hemel ineens de aandelen verkruimelden en de beurzen in elkaar ploften als een leeglopende luchtballon. De bankier had geen kleren. De waardepapieren van de bank waren waardeloos. De overheid moest de bank bijspringen en de verliezen nemen. De belastingbetaler zag ziedende belastingverhogingen en ongehoorde bezuinigingen op zich afkomen. Het was guur weer geworden....

Voor uw ogen verschijnt een atypisch experiment. Ik ga proberen deze wekelijkse column in een wat differente stijl neer te pennen. De bedoeling is, dat ik daarbij mijzelf dusdanig in de kronkelige zinnen verwikkel dat u met spanning uitkijkt naar een juiste en begrijpbare afloop ervan. Uiteraard zal ik daarbij nog steeds de ongelooflijke politieke verwikkelingen van de hedendaagse tijd beschouwen, waarbij de Partij van Venlo in een wat meer kwalijk riekende geur komt dat de kleine partij ter linkerzijde van het politieke spectrum die ooit het trotse aantal van vijftig zetels mocht tellen. Maar daar kunnen die partijen niets aan doen – het zijn slechts mijn politieke gevoelens en overtuigingen die de grond vormen van een dergelijke scheve beschouwing van de Nederlandse politiek.
Wellicht vindt u de stijl toch een beetje ijdel. Of protserig. Of uit de tijd. Het kan zo zijn, maar het kan ook, dat zich onder u een schare lieden verschuilt die blij is dat iemand eens een totaal andere wijze van omgaan met de taal aandurft, dan die van de eenzinner (one liner), de vangfrase (catch phrase) of de welbekende sleutelhanger die, na de eerdere voorbeelden uit deze zin, toch niet meer vertaald hoeft te worden. Durf ik te vermoeden.
Uiteraard besef ik dat lezers van schrifturen op het wereld wijde web gewend zijn aan korte spitsvondigheden, zodat een zin met meer dan één komma, zoals deze, nauwelijks kans maakt lezers tot het einde vast te houden, maar ik waag het erop. Er zijn zoveel mensen in de wereld, dat een zelfs kleine minderheid van allen die mogelijk hun ogen over deze letters laten lopen al een dermate grote schare kan vormen, die ik onmogelijk op enig moment in mijn bescheiden bovenwoning in het noorden van de stad Groningen kan ontvangen.
Mijn hoop is slechts, dat er onder u mensen zijn die plezier aan beleven aan het opnemen van deze gewrochte teksten. Wellicht tot volgende week....

Vermont stapt uit de dollar. Het bestuur van Vermont kwam tot dit besluit, nadat een minderheidspartij een onderzoek had laten uitvoeren door het onderzoeksbureau Wilders uit Den Haag. Dit bureau, dat al jaren kritisch is over de eenheid van de Amerikaanse munt, heeft uitgerekend, dat het Vermont weinig kost en of meer waarschijnlijk, zelfs veel gaat opleveren, als ze doorgaan met een eigen munt. De munt is, op advies van het onderzoeksbureau de 'Vermont guilder' gedoopt, omdat dat mooi aansluit bij historische banden met Nederland.
Zo ongeveer zullen Amerikanen naar Nederland kijken, als Nederland in zijn eentje besluit de euro te verlaten. Chinezen investeren tegenwoordig om twee redenen in Nederland. We liggen in Europa en we hebben een goede administratie. Natuurlijk is Wilders niet geïnteresseerd in de mening van Amerikanen (hij vertelt Amerikanen wat die moeten denken), en wil hij al helemaal geen Chinese investeringen, maar hij schakelt wel een Brits onderzoeksbureau Lombard Straat Research in, dat al jaren loopt te vertellen dat de Britten niet bij de euro moeten. En dat de Amerikanen veel innovatiever zijn dan de Chinezen. Het is een politiek gekleurde onderzoeksinstelling.
Lekker onafhankelijk.
Toch ben ik niet tegen het onderzoek. Laat het maar onderzoeken. Laat ze de conclusies maar onderbouwen. Dan kunnen we kijken of de conclusies deugen en als ze deugen en ze adviseren dat we beter af zijn zonder euro, welaan, dan stappen we uit de euro. Net zo makkelijk. Even ruzie maken over de boedelscheiding de komende halve eeuw, maar dan zijn we toch een behoorlijke stap verder op weg naar de wereldvrede. En als het onderzoek niet deugt, welaan, dan hebben toch een paar Britten lekker lopen verdienen aan een opdracht van ons meest nationalistische partijtje....

De moeilijkste baan in de Nederlandse politiek is partijleider van de Partij van de Arbeid. Het verdient niet exorbitant veel en zodra je je mail opent, je huis verlaat, de Tweede Kamer inloopt, word je van alle kanten aangevallen. Je word omzwormen door mensen die zeggen wat je moet zeggen en hoe je het moet zeggen, terwijl een even grote zwerm van je eist dat je visionair bent en overal verstand van hebt.
Ik noem maar wat: je moet deskundig zijn in de macro-economie en de peuterzorg; kunnen uitleggen waarom we een Joint Strike Fighter nodig hebben of juist kunnen uitleggen, waarom het volkomen waanzin is om zo’n ding aan te schaffen.
Je moet of enorm ijdel zijn om die baan te willen of enorm trouw aan je idealen of enorm boos. Of een mengvorm.
De tweede moeilijkste baan in de Nederlandse politiek is voorzitter van de Partij van de Arbeid. Deze man of vrouw moet ervoor zorgen dat de leden gehoord worden in Den Haag, visie tonen en zijn mond houden. Voor beide banen moet je 25 uur per dag en 8 dagen per week en 40 dagen per maand beschikbaar zijn voor leden, de pers en iedereen die op de PvdA stemt of er ooit op heeft gestemd maar uitdrukkelijk belooft dat nooit meer te zullen doen. Je kunt op vakantie, maar je moet ook daar bereikbaar blijven. Wie even verzaakt wordt zo aan de kant gesmeten....

Ga er niet heen, ga er niet heen. Ik luister naar een liedje van Daniel Lohues, een zanger die de taal van mijn opa en oma zingt. Drents. Wel een andere variant; het is het Drents van Erika. Een Drents met een Twentse ‘o’, heel apart, maar dat doet er verder niet toe.
Hij zingt over het dorp Erika en als je zijn liedje hoort, weet je dat hij zijn hart er aan verpand heeft. Het moet, zo denkt de argeloze luisteraar, een betoverende plaats zijn. Maar laat ik u waarschuwen. Als u het niet kent, als u er niet vandaan komt, Erika is prachtig voor wie de poëzie van het plaatsje kan voelen, maar voor de rest van de mensheid is het niets. En om de poëzie te kunnen voelen moet je er geboren zijn, net als Daniel Lohues, dus. Ga er daarom nooit heen.
Maar luister wel naar het lied. U kunt dan, net als ik, meedromen over de schoonheid van Erika. Maar Erika is een gewone en dus lelijke veenkolonie en ik kan het weten. Ik kom uit Veendam. Veendam is een prachtige plaats voor wie ervandaan komt. Echt geweldig. Kom mij niet aan Veendam!
Wie de poëzie van Veendam eenmaal gevoeld heeft, blijft zijn leven lang verliefd, maar het is mij ook opgevallen dat ik niemand overtuigen kan. Althans, niet als ze Veendam eenmaal hebben gezien. Zeker niet als ik zwijmel bij lege verten in de mist en aan de einde de volgende veenkolonie....

Mijn schoonmoeder had altijd enorme schik in het sprookje van de vliegende slak. Dat zat zo. Ze had reuma en was daardoor vanaf haar vijftigste tot aan haar dood steeds langzamer geworden. Op zich was dat langzame het ergste niet, ze had ook steeds meer pijn, maar daar gaat het nu even niet om. Het gaat om het idee van een vliegende slak en hoeveel vreugde het idee alleen al kon schenken.
Nu hebben we een schuurdeur en daar staan slakkensporen op. Het is bekend dat slakken tegen verticale wanden en dus ook tegen deuren op kunnen klimmen. Daarbij laten ze soms een spoor achter en dat is dus het geval bij onze schuurdeur. Er is echter iets bijzonders met het spoor.
Het spoor begint ergens en het stopt ergens. Nu zult u zeggen, dat doen sporen nu eenmaal. Dat is normaal, maar dat ben ik niet met u eens. Een spoor hoort te beginnen bij de geboorteplek van de slak en te eindigen bij de slak. Eventueel kan hij eindigen op een plek waar de slak door een vogel is opgepikt en zo is weggevlogen, maar in ieder geval kan een spoor niet halverwege beginnen. Slakken worden niet op schuurdeuren geboren, althans dat geloof ik niet, en ook niet op schuurdeuren afgezet. Ze hebben weliswaar soms een huisje, maar geen ladder om halverwege zo’n deur te komen en vanaf daar het spoor te beginnen.
Maar de sporen op onze deur doen dat wel. Met andere woorden: de slakken zijn erheen gevlogen. Vliegende slakken bestaan!...

In mijn portemonnee zit een euro, het is geen gewone euro, het is een Griekse euro. Ik kijk er naar. EYP-omega staat erop. Wat moet ik ermee? Hij ziet er op zich onschuldig uit.
Maar men zegt dat deze munt niet onschuldig is, nee, hij is zeer schuldig. Hij is zo schuldig dat niemand hem meer betalen kan. Kan ik deze munt nog wel uitgeven? Als ik hem uitgeef, zadel ik een ander dan niet met enorme schulden op?
Ik kan hem natuurlijk weggooien, begraven in mijn tuin. Ik kan proberen hem te vergeten, maar ik weet bijna zeker dat als ik hem weggooi, hij terug komt. Precies zoals de ring van het Vrouwtje van Stavoren. Uiteindelijk verzandde de haven van Stavoren. En als ik hem begraaf zal hij vast wortel schieten en in een paar jaar uitgroeien als een enorme bonenstaak vol Griekse schulden.
Onze economie heeft tot 2008 lekker zitten groeien. De Amsterdamse Zuidas, de Londonse Fleet Street en Wall Street in de Verenigde Staten maakten enorme winsten met het lenen van geld. Het bleek een enorm piramidespel, blijkt achteraf. En net als bij normale piramidespelen is de laatste die aansluit de pineut. En dat is, dit keer, Griekenland. En die moet op de blaren zitten....

Dagelijks lees ik in de krant en zie ik televisiecommentatoren dat alle PvdA-leden ontevreden zijn over Job Cohen. Ze zijn ontevreden en mogen er bovendien niet over praten. Of wij - ik ben ook één van die leden - wij verbieden elkaar om erover te praten.
Nu spreek ik wel eens andere leden, maar niemand zegt dat Cohen weg moet. Ik verbied ze niets en toch zegt niemand dat hij weg moet. Veel leden zeggen zelfs trots te zijn op Job Cohen. Hij is een van de laatste fatsoenlijke politici in Den Haag. Hij moet niet weg, nee, er moeten er veel meer van komen! Er is te weinig Cohen!
Nu ben ik het er wel mee eens dat we te weinig van hem horen, maar dat komt niet omdat hij onzichtbaar is. Dat komt omdat de camera zich richt op het onfatsoen. Zodra Cohen in beeld verschijnt, zwalkt de camera naar rechts. Naar een Wilders of een Verhagen. Niet omdat die mensen wetenswaardige dingen te zeggen hebben, maar omdat ze gewilde dingen zeggen, onfatsoenlijke dingen, zoals het begrijpelijk vinden dat mensen bang zijn voor gekleurde mensen.
Cohen heeft dat begrip ook wel, maar zou dat net anders formuleren. Mensen zijn bang voor elkaar, en dat is heel erg, want het is niet meestal nodig. Zoiets zou hij zeggen, maar omdat Cohen niemand beledigt en niemand buitensluit is hij niet interessant. Omdat hij de angsten probeert te verkleinen, iets wat alle goede politici doen, wordt hij voor ons weggezapt voor iemand die roeptoetert dat de misdaad hand over hand toeneemt. Niet omdat de cijfers dat zeggen, nee, de Telegraaf voelt dat zo....

Een vrouw komt bij de bakker. In haar kleding laat ze zien, dat ze zorgvuldig elke verwijzing naar een heersende mode heeft vermeden. Ook haar haar lijkt meer gefatsoeneerd door de elementen dan door een kapper.
Ze besteld een tijgerbrood. De bakkersvrouw kijkt achterom en ziet dat het laatste tijgerbrood een enorme deuk heeft en aarzelt. Maar de vrouw grijpt in: ‘neemt u die toch maar,’ en gaat tegen mij verder ‘bij mij binnen hangt ook geen mooi schilderij’. Zo raken we in gesprek.
Op haar werk ziet ze dat anderen beschadigde eieren laat liggen en dat vindt ze niet goed, zodat ik nieuwsgierig wordt naar waar ze werkt. ‘Ik werk bij Iederz,’ zegt ze, ‘ik begeleid jongere taakstraffers’. Dat laatste is een nieuw woord voor mij, maar elk beroep heeft zijn jargon. Het gaat natuurlijk om jongeren met een taakstraf die onze blonde blater in Den Haag met minimum straffen de gevangenis wil insturen omdat ze nergens voor deugen. ‘Dat zijn zeker wel lastige mensen,’ vraag ik haar. ‘Nee hoor, dat valt best mee.’
Dat had ik natuurlijk kunnen weten. Deze mevrouw kiest voor een brood met een deuk en kapotte eieren. Ze probeert ook mensen met een deuk te helpen. Ze is geen geitenwollensokkentype, ook die mode heeft ze overgeslagen, maar iemand die recht voor zijn raap zegt wat ze vindt en doet wat ze beloofd. En respect heeft voor wat er niet helemaal perfect uit ziet. Dat merken haar jongeren wel. En daarom accepteren ze haar....

Dit weekend liep ik over de Dam in Amsterdam. Daar zag ik een demonstratie van jolige tienermeisjes en een oudere man in konijnenpak. Ze demonstreerden dat ze fan van Justin Bieber waren, je weet wel, of niet, de tienerzanger die vanuit het niets wereldberoemd werd.
Nu gaat het niet om de man in konijnenpak. U zult dat wellicht vreemd vinden, maar het is heel normaal dat er een man in een konijnenpak staat op de Dam. Ik zag nog wel andere sujetten die op een klein podiumpje stonden, rondkijkend, geschminkt of niet, met een hoed op de grond en de hoop in hun ogen dat u, als voorbijganger, er vijftig cent in legt. Of een euro.
Het gaat me om de tienermeisjes en het boek Happiness van Richard Layard. Ook een man, maar daar gaat het niet om. Layard probeert een nieuwe wetenschap op te richten, een nieuwe economische wetenschap, waar het niet gaat om zoveel mogelijk geld verdienen, maar om iets dat nog belangrijker is dan materie: geluk. Hij stelt dat economen zich moeten bezig houden met geluksmaximalisatie, de greatest happiness for all van Jeremy Bentham. En daar zit wel wat in.
Layard constateert onder meer, dat we sinds 1945 wel ontiegelijk veel rijker geworden zijn, maar nauwelijks gelukkiger. Geld maakt, geeft Layard toe, wel gelukkig, maar er zijn meer zaken die mensen gelukkig maken. Daarbij hoort dat je dingen samen doet....

Vanochtend werd ik wakker met een ernstig geval van Rutte-syndroom. U kent de ziekte wellicht ook wel. Het is een heel ernstige ziekte met allerhande bijwerkingen die ik u zal besparen, maar voor degenen die het niet kennen: het Rutte syndroom bestaat daaruit, dat je wenst dat Balkenende weer premier wordt.
Ik werd vanochtend wakker met die nachtmerrie.
Nu zijn er wellicht tal van CDA-ers die dat syndroom ook hebben en er eigenlijk best gelukkig mee zijn, maar voor PvdA-ers is het een zeer ernstige aandoening, dat kan ik je wel vertellen. Het blijkt een besmettelijke ziekte. Met het vertrek van vele kiezers uit het CDA is de nachtmerrie over aanhangers van tal van partijen verspreid.
Ik ben natuurlijk direct naar de dokter gegaan. Ik gun niemand het syndroom, maar zeker mijzelf niet. Nu is mijn dokter een alleraardigst mens die vrijwel altijd wel een pilletje wil toedienen of een stuk van mij af wil snijden om erger te voorkomen, maar hier had ze niets voor. ...

Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit middel.
1. Wat is kussen en waarvoor wordt het gebruikt?
Kussen is het mondeling betasten of schijnbaar betasten van een lichaam van een ander. Dit kan tweezijdig worden toegepast, waarbij de monden elkaar beroeren of bijvoorbeeld de monden in de buurt gehouden worden van elkaars wang. Dat laatste kan twee, drie of meerdere malen herhaald worden, waarbij de wang wordt afgewisseld en naar smaak al dan niet een welluidend smakkend geluid aan de procedure wordt toegevoegd.
Kussen wordt gebruikt om genegenheid voor een andere persoon te laten blijken. Het kan hierbij gaan om eenzijdige of wederzijdse innige verliefdheid, maar ook om aan te geven dat men vriendschapsbanden wil onderhouden of dat er sprake is van de intentie om een goede zakelijke of politieke verstandhouding aan te gaan....

Bij hun in de PC, Jort Kelder en consorten, ging het afgelopen week over tassen. Handtassen. Jort interviewde voorbijgangers en een expert Bodo Breg gaf wat inhoudelijke informatie: “Elke vrouw heeft minimaal tien twaalf tassen.”
Ik weet niet hoeveel handtassen mijn vrouw heeft, maar zeker geen tien. Vier misschien. Maar ik ben dan ook niet rijk. Net als de meeste mensen. Ik lees boeken, bijvoorbeeld een boek waarin je wordt aangeraden om niet mee te doen met de statusrace, omdat we daar met zijn allen niet gelukkig van worden.
Maar het KRO-programma van Jort Kelder is volstrekt gericht op het ongelukkig maken van mensen. Ik vroeg mijn vrouw hoe duur een handtas was. Zestig euro, zei ze. Bodo Breg is het daar niet mee eens: “Er zijn tassen tussen de duizend, tweeduizend euro, maar die kunnen voor dit seizoen heel erg goed zijn en die kunnen volgend seizoen misschien ook, maar daar zal de uiteindelijk waar daarvan redelijk nihil zijn” en nog sterker “hoe hoger de investering is, hoe hoger de waarde”.
Je moet van hem tassen kopen vanaf vijf-, zes-, zevenduizend euro. Dat is een goede investering, want “het is hetzelfde als een auto, op het moment dat je de showroom uitkomt, kun je 20% 30% van de nieuwwaarde al afschrijven, hoe hoger de investering is, hoe hoger de waarde, je kan het generaties doorgeven, het is het nieuwe erfstuk”....

In Engeland sprak men in vroeger dagen wel van her majesties loyal opposition. Daarmee werd iets bijzonders bedoeld, dat daar vergeten lijkt te zijn, maar hier evenmin breed wordt gedragen. Er zijn wel uitzonderingen. De PvdA en het CDA proberen het nog wel eens. De steun die PvdA, D66 en GroenLinks aan dit kabinet geven voor het Europabeleid dat dit kabinet niet wil uitvoeren, maar door omstandigheden wel moet uitvoeren, is een fraai voorbeeld.
Het 'majesties opposition' is een term die aanduidt dat oppositiepartijen zonder regeringsmacht zich verantwoordelijk blijven gedragen. Dat is niet alleen prettig voor hare majesteit, maar vooral voor haar onderdanen. Verantwoordelijke oppositiepartijen gaan niet onnodig schelden en proberen op grond van de waarheid, feiten, politiek te bedrijven. Verantwoordelijke oppositiepartijen kunnen, bij tijd en wijle, de regering complimenten geven. Dat levert de onderdanen een beter beeld van wat er in Den Haag gebeurt, dan politieke partijen die in elke scheet van de regering een blunder zien.
De VVD heeft zich vaak niet zo opgesteld. Ze heeft jarenlang een punt gemaakt van een te duur Europa (rondpompen van geld of I want my money back). Er moest geen cent meer naar Europa. Daarmee ontkenden ze de miljarden die de Nederlandse samenleving aan Europa verdiende. Daarmee ontkende de VVD dat we zonder Europa helemaal overgeleverd zouden zijn aan de nukken van de wereldeconomie. Europa is, eigenlijk, de moderne equivalent van een dijk.
Dat de VVD het publiek jarenlang en consequent heeft voorgelogen, breekt ze nu op. Nu moeten ze veel geld in het Europese project storten, omdat alternatieven nog duurder zijn. Ze moeten dus iets doen wat ze niet willen. En terwijl ze dit proberen, moeten ze ook nog hun gedoogpartner van het lijf houden, die afwisselend ongegronde en ranzige kwalijkheden over een minderheid roept om daarna even vrolijk het Europese project te belasteren en de Grieken te beledigen. De debatten van de regering met het parlement spelen in dit veld af. Rutte wil steeds zo weinig mogelijk steun aan Brussel erkennen en probeert steeds te verhullen dat hij er eigenlijk nauwelijks toe doet, daar in Brussel. De premier van de daadkracht staat natuurlijk niet graag als lulletje van de klas te boek....

Lang geleden was ik in Noorwegen in een winkeltje zonder bediening. Zonder automaat. Je kon dingen van de schappen pakken en je werd geacht in een schriftje op te schrijven, wat je gekocht had en het geld in een busje te stoppen. Dat busje hing aan de muur. Eén flinke ruk en het was los. Openbreken moet ook niet moeilijk geweest zijn.
Ik vond het geweldig, maar geloofde niet dat het kon blijven bestaan. De winkel was in een hutje ver van de bewoonde wereld, ver van een autoweg, je kon er alleen wandelend komen. Natuurlijk betaalden de wandelaars, want die wisten dat het zou verdwijnen als ze niet betaalden. Zelfs al kwam je hier nooit terug, zoals ik, betaalde je toch. Je wilde dit niet vernietigen.
Maar dit jaar zag ik het weer. Een museum, dit keer, ook in Noorwegen. Het museum bestond uit een wandeling langs vindplaatsen van stenen door een bos. Bij de ingang stond geen hek, maar een bordje, waar je in verschillende talen verzocht werd om een kaartje te kopen in een huis, vlakbij. Daar aangekomen zag je een bonnenboekje. Dat kon je invullen. Vervolgens kon je geld in een gleuf in de muur gooien. De prijs stond er bij. De potloden om het in te vullen waren bijgeleverd.
Na betaling mocht je het museum in....

Wie ’s ochtends vroeg met zijn moede hoofd met de auto op een landweggetje in Engeland vertrekt, vergeet wel eens, dat men daar links moet rijden. Op zich is dat geen probleem. Er is op dat moment weinig verkeer, dus zal hoogstens een passerende egel dankbaar zijn, of juist ongelukkig, doordat u niet, of juist net wel op zijn helft rijdt.
Als u een Brit tegenkomt, is het probleem in de regel vrij snel opgelost. De Brit heeft thuisvoordeel en zal u voor gek of voor toerist houden, en zo lang en zo strak aan zijn linkerkant blijven rijden, dat u tijdig een lichtje op gaat. Ineens denkt u, ho, links!
Deze vakantie had ik echter een heel enge ervaring. Ik reed niets vermoedend aan de linkerkant van de weg en plotseling kwam ik iemand tegen die, het was inderdaad nog tamelijk vroeg, aan dezelfde kant reed. Althans, aan mijn linkerkant. En die mijn kant op reed.
Ik ging dus twijfelen. Wat is links? Reed ik wel links? Liet mijn gas los, maar aarzelde nog. Ik ging dicht bij de middenstreep rijden. Mijn tegenligger reed ook wat langzamer, maar het moment naderde dat we elkaar zouden raken. Ik gaf een ruk aan het stuur en reed aan de rechterkant verder. De botsing was vermeden....

De multiculturele samenleving is failliet. Althans, dat zeggen Merkel (D), Sarkozy (F) en Rutte (NL). Sadik Harchaoui, voorzitter van Forum, reageert met: und jetzt? Maar je kunt je ook afvragen wat met failliet wordt bedoeld.
Failliet is hier een metafoor uit de civielrechtelijke sfeer. Bedrijven gaan failliet. Als een bedrijf failliet gaat, kunnen er verschillende dingen gebeuren. Het bedrijf houdt op te bestaan en de schuldeisers krijgen nog wat uit de boedel. Of het bedrijf wordt overgenomen en de nieuwe eigenaar betaalt (een deel) van de schulden. Of het bedrijf maakt een doorstart en de schuldeisers accepteren dat ze niet alles terug krijgen.
Als een individu failliet gaat, is het wat ingewikkelder, want het civielrecht voorziet niet in het opheffen of overnemen van de rechtspersoon. Wat overblijft, is dat schulden gesaneerd worden. Ofwel de schuldenaar zit tot zijn levenseinde in de schulden, ofwel wordt een deel van de schulden kwijtgescholden.
Hoe moet dat nu met de multiculturele samenleving. Deze multiculturele samenleving is geen rechtspersoon. Sterker, hij is nooit opgericht. Het is een label op een situatie. Die situatie kun je onaangenaam vinden, maar je kunt die niet failliet verklaren om de eenvoudige reden dat de situatie geen schulden heeft gemaakt. ...

Vandaag leerde ik pas wat geduld was. Ik leefde in de veronderstelling dat ik een geduldig mens ben. Zo heb ik haast meer katten uit bomen gekeken dan er katten in bomen zaten en ook anderen roemen mij soms om mijn geduld. Maar bij wat ik vanochtend las, is mijn gedrag kinderspel. Of dat nog niet eens.
Kunt u wachten tot een eik is volgroeid? Ik weet niet of ze het nu nog kunnen, maar in Norg konden ze het vroeger wel. Daar is een bosje, Norgerholt genaamd. Het is niet een heel groot bos, maar ook niet heel klein. In Norgerholt staan eiken. Tot zover niets bijzonders.
Het bijzondere las ik in een boekje. In Norgerholt werden eiken geplant, waarmee gereedschap gemaakt kon worden en balken voor boerderijen. Stelt u zich eens voor. U kunt alleen een huis bouwen, doordat uw overgrootvader en overgrootmoeder bij hun trouwen een aantal eiken heeft geplant. Voor u. Althans, ze wisten natuurlijk niet dat u er ooit zou zijn, maar ze gokten erop, dat ze kinderen zou krijgen en dat die kinderen zouden krijgen en dat die kinderen zouden krijgen en dat die volwassen zouden worden en dat die een woning zouden willen bouwen. Daarom plantten ze een eik.
Hij wachtte dus niet alleen geduldig tot de eik groot werd, maar ook tot zijn kinderen groot werden en de kinderen daarvan en de kinderen daarvan groot werden. En toen, waarschijnlijk na hun dood, kon iemand de eik kappen....

Op een foto in een tijdschrift loopt een man te joggen met een rood T-shirt en daarop de tekst: save the children. Red de kinderen.
Wat wil deze man ons zeggen? Ziet hij kinderen in gevaar? Het lijkt me niet. Als het echt acuut was, zou hij daar niet zo rustig lopen joggen. Hij zou zenuwachtig bellen, of rennen wellicht om naar de plaats te komen waar hij de kinderen kan redden!
Trouwens, om welke kinderen gaat het? Het gaat niet om zijn kinderen. Het gaat niet om onze kinderen, maar om ‘de’ kinderen. Dat zijn er wel heel veel. Wie bedreigt alle kinderen in de wereld? Welke snoodaard is bezig met groteske plannen? Ik herinner me geen moment in de geschiedenis dat er iemand was, of een organisatie was, die alle kinderen van de wereld wilde helpen. Alle joden, dat is gebeurd. Ooit schijnt een Romein alle baby’s in een bepaalde streek om zeep te hebben gebracht, maar alle kinderen? Dat is nieuw.
Gezien de kalmte waarmee de man rent, moet het ook wel allemaal meevallen. En dat doet het ook. Naast de tekst staat een logo. ´Save the children´ is geen oproep, maar een organisatie. Zij biedt hulp aan een aantal kinderen. Over de hele wereld. En ze onderhouden een organisatie die dat doet. Allemaal heel prijzenswaardig....

Laatst was ik met een ploegje vergadertijgers in een zaaltje in Amersfoort. Zegt iemand: jongeren vinden het belachelijk, dat ze niet mogen stemmen op een districtvergadering. Ze vinden het niet democratisch. Ze snappen niet, dat ze alleen mogen toekijken.
Als een bij gestoken reageerde ik. Hoezo ondemocratisch! Ze kunnen toch op hun afdelingvergadering hun mening geven; ze kunnen proberen de meerderheid op hun afdeling te krijgen en ze mogen, verdorie, ook nog op de districtvergadering hun mening geven! Maar nee, het is niet genoeg. Ze willen ook nog stemmen!
Democratie is je stem gebruiken, zeg ik wel eens. Maar niet om te stemmen. Democratie is op een vergadering elkaar overtuigen, proberen de meest wijze beslissing te vinden. Je stem gebruiken om je gedachten te verwoorden dus. En als het niet lukt om er samen uit te komen, als de aanwezigen er na uren vergaderen niet uitkomen, ja dan, dan ga je stemmen. Bij gebrek aan beter. Stemmen is de nooduitgang van de democratie.
Mensen die boos zijn op achterkamertjes. Mensen die boos zijn op de lange vergaderingen. Mensen die boos zijn op de compromissen; juist die mensen die in naam van de democratie directe toegang tot alle informatie en alle macht eisen, juist die mensen snappen de democratie niet. Zij willen snelle besluiten. Zij willen snel stemmen....

Bart Jan Spruyt, onze nationale conservatief, verbiedt in de NRC van 2 juli 2011 tegenstanders van een verbod op hoofddoekjes het argument in te brengen, dat Nederlandse vrouwen, en Audrey Hepburn, vroeger ook hoofddoekjes droegen. Dat snap ik niet.
Het is een argument. Of het een goed argument is of niet, het is een argument. Als de één hoofddoekjes om wat voor reden dan ook draagt, is het argument, dan mag een ander om wat voor reden dan ook net zo goed hoofddoekjes dragen. Het argument tegen deze redenering van Spruyt, dat de reden ertoe doet, is ook een argument. Je mag dus, Spruyt volgend, een hoofddoekje tegen de regen of kou dragen, maar niet om te laten zien wat je gelooft. Of, in zijn woorden, niet om te laten zien dat jouw geloof beter is dan dat van anderen.
Als ik Spruyts argumentatie volg, mag je dus nog best een hoofddoekje dragen als je daarmee bedoelt dat je moslim bent maar niet wil uitdrukken dat jouw geloof beter is dan alle andere geloven. Dus joden mogen keppeltjes dragen, zolang ze maar niet bedoelen dat het joodse geloof beter is dan een ander geloof en katholieken mogen een kruisje dragen als ze maar niet geloven dat het katholicisme beter is dan andere geloven.
Nu zal Spruyt mogelijk tegenwerpen dat het ondenkbaar is dat mensen geloofsuitingen doen zonder daarmee te bedoelen dat hun geloof het betere geloof is. Ik draag ook wel eens een PvdA-roosje. Ik weet daardoor zeker dat ik dat niet doe om te benadrukken dat u net zo goed op een andere politieke partij kunt stemmen. Ik verwacht dan ook niet dat gelovigen bedoelen± ik geloof in Allah, maar u kunt gerust in een andere god geloven, dat maakt niets uit. Maar het hoofddoel van de hoofddoek en andere geloofsuitingen is toch vooral om te laten zien dat je bij een groep hoort en dat die groep, op zijn minst voor jezelf, beter is dan andere groepen. Dat is een mening....

Maar waarom? Jongere onderwijzers, medewerkers, onderzoekers en kunstenaars mogen ondanks de bezuinigingen nog een tijdje door. Mijn generatie, althans degenen die niet directeur, hoofd, chef of manager zijn, worden massaal aan de kant gezet, terwijl de directeuren, hoofden, chefs en managers lekker drie maal per jaar op dure vakanties gaan, de duurste wijnen drinken en best hard werken, daar niet van, maar dat deden al die anderen ook.
En die produceerden tenminste nog iets. Mensen in leidinggevende posities die uiteraard heel verantwoordelijk werk hebben en dus mensen mogen ontslaan, krijgen meer maar, zoals een van mijn leidinggevenden me uitlegde, die anderen verdienen meer. Maar ze krijgen het nooit.
Laatst was ik op een verjaardag waar ik beide groepen dwars door elkaar heen zag lopen – de zojuist gepromoveerden en de zojuist ontslagen leeftijdgenoten – en toen daagde me het ineens. Die zojuist ontslagen mensen zijn niet dommer dan de zojuist gepromoveerden. Ze zijn misschien zelfs meer bevlogen en kunnen glashard kritiek leveren op hun chefs.
Daarom willen die chefs natuurlijk jongere medewerkers. Niet omdat die flexibeler zijn of omdat die minder kritisch zijn, maar omdat die nog omver te bluffen zijn. Dat kunnen ze met hun leeftijdgenoten niet. Daarom ontslaat het ene deel van mijn generatie het andere deel!...

Hoewel de ouderdom met gebreken komt, is er één voordeel van ouder worden. Althans voor mannen. Er komen steeds meer mooie vrouwen bij. Daar is een heel eenvoudige reden voor. Het is de regel dat een man alleen vrouwen mooi vindt, die even oud of jonger zijn dan hijzelf.
En er komen steeds meer vrouwen bij die jonger of even oud zijn. Toen ik achttien was, moest ik kiezen tussen vrouwen van achttien en jonger en u weet wellicht dat de meeste mensen van het vrouwelijk geslacht onder de achttien niet tot vrouwen worden gerekend. Dat zijn meisjes. Als twaalfjarige vond ik dan ook geen enkele vrouw mooi. De leeftijdgenootjes waren stom en Marilin Monroe of Brigitte Bardot kon nog zo wulps bewegen, het hielp geen ene zier. Het waren oude vrouwen. Op zijn best waren ze grappig.
Nu niet meer, als ik de oude films of foto´s bekijk. Nu zijn het waarachtig mooie vrouwen geworden.
Maar de vrouw op wie ik viel toen ik achttien was en die ik toen mooi vond, ze was zeventien en paste precies in de categorie van vrouwen achttien en jonger. Het bijzondere is, dat ik haar nog steeds mooi vind, de mooiste vrouw op aarde. Dat kan ook, want ze past nog steeds in de categorie vrouwen die ik mooi vind. Het enige wat anders is, dat er veel meer vrouwen in passen. Er zijn immers veel meer vrouwen van 51 en jonger, dan van 18 en jonger. Daardoor vind ik dat Monroe en Bardot ook mooie vrouwen zijn. Althans die in de film. De oude mevrouw Bardot blijft een oude mevrouw Bardot. Een aardige mevrouw misschien, ze houdt van zeehondjes, maar ze kon verder mijn moeder wel zijn....

De entree van een gemeentehuis zegt vaak veel over de organisatie erachter. Ik hoop niet dat dit ook voor Den Haag geldt. Wie daar een nieuw paspoort komt halen, komt een enorme grote witte hal binnen – een hal die schijnbaar bedoeld is om je klein te maken. Voor de wachtenden zijn rijen kubussen geplaatst – zonder leuning. Het is niet de bedoeling dat u er lang blijft wachten. Toch zitten er fatsoenlijke burgers te wachten op hun beurt. Nummer N 352, roept een lichtbord op.
Het gebouw ontbeert menselijke warmte en menselijke schaal. Ik weet zeker dat er mensen zijn die dit een prachtig gebouw vinden, want het ziet er duur en modern uit. Het moet niet lang geleden gebouwd zijn.
Maar ik zie geen liefde. Ik zie een koud gebouw. Links en rechts zie je passages waar mensen langs lopen. Het lijken mieren bij een nest. Etage na etage, misschien wel tien hoog, lopen mensen blijkbaar belangrijke dingen te doen. Dit soort gedrag zie je ook in films. In James Bond films en sciencefiction fiction films. Net als in dat soort films gaan doorzichtige liften op en neer, waarin mensen gehaast staan – bewapend met belangrijke documenten, ongetwijfeld. Het is een en al openheid en glas, maar jij als burger komt die lift niet in. Je mag niet naar de hogere etages. Er is een toegangscode, een pasje nodig, een portier om je tegen te houden. Alleen geheime agenten als James Bond weten door te dringen tot de spelonken van het gebouw vol figuren die je niet kent, maar die bezig zijn met dringend heen en weer lopen. We zijn duidelijk in het hoofdkwartier van de vijand.
Aan het eind van de film ontploft het hele gebouw op spectaculaire wijze....

Oorlogen eindigen vaak met een aantal mannen in een barak, een tent, een boot of een treinwagon. Een enkele keer in een hotel dat toevallig voorhanden is. Soms zijn er vrouwen bij, maar meestal zijn het mannen met sterren en strepen die een handtekening zetten op een papier. Eindelijk. Het is vrede.
In het boek van Mark Mazower, Dark Continent, eindigen oorlogen anders. Het einde van de Tweede Wereldoorlog plaatst hij niet in 1946, de Duitse capitulatie of iets later, de Japanse. Hij schrijft, dat de oorlog eindigde in de periode 1943 tot 1949. En daar zit wel wat in. Kijk maar alleen naar de gebeurtenissen in Nederland. Wanneer eindigt de oorlog in Nederland? Dat hangt er maar van af. Breda werd op 29 oktober 1944 bevrijd, zodat de oorlog daar maanden eerder was afgelopen, dan in Den Haag. Op 5 mei werd de vrede in Wageningen getekend, maar was dat het einde? Op 7 mei gaven de Duitsers zich onvoorwaardelijk over. Tot 20 mei wordt er gevochten tussen Georgiërs en Duitsers op ons vriendelijke eiland Texel. Dan is de oorlog in Europa afgelopen, maar Japan gaf zich pas over op 2 september 1945 over, terwijl met 27 december 1949 Nederland de soevereiniteit overdroeg aan Indonesië. Het einde van de oorlog in Nederland kan dus gelegd worden tussen oktober 1944 en 27 december 1949.
Neem nu de bevrijding van één stad, Groningen. Op 13 april werden de eerste wijken bevrijd, maar er is doorgevochten tot 16 april. In de energiecentrale zat een groep Duitsers die zich dood wilden vechten, maar anderen verstopten munitie, zodat ze zich eerder moesten overgeven. Het zijn allemaal handelingen van verschillende mensen die de oorlog op verschillende plaatsen deden eindigen. De een vocht door en de ander stak zijn handen op bij het zien naderen van de vijand. Sommige wachtten op de handtekening van de mannen in de barak, tent of waar dan ook en anderen hielden het voor gezien.
Zo ziet Mazower de komst van de vrede. In 1943 geven de Italianen zich als eerste land over. Dat luidt het begin van de Duitse bezetting in Noord en midden Italië in, maar het Italiaanse leger is dan niet meer van betekenis. De oorlog duurt het langst voort in Griekenland, waar pas in 1949, vlak voordat Nederland Indonesië onafhankelijk verklaart, de burgeroorlog eindigt....

Mevrouw is geopereerd, verliest een been en wil anderhalf miljoen schade. Ze komt voor televisie, want, zo heeft de advocaat uitgedokterd, dat zet lekker druk op de zaak.
Laten we wel wezen. Het is een schande als een ziekenhuis een fout maakt en heel vervelend voor mevrouw en toch ben ik er niet voor dat zij die anderhalf miljoen krijgt. Misschien als het zou helpen. Misschien als nu nooit meer zo’n fout gemaakt zou worden, maar dat is niet het geval. Als mevrouw inderdaad de anderhalf miljoen krijgt, is het niet de dokter die het betaalt.
De dokter kan het immers niet betalen. Die kan alleen zijn hand ophouden bij het ziekenhuis en die kijkt ook wel uit: de verzekering van het ziekenhuis betaalt. Die hoest het geld uiteindelijk op. Maar verzekeringen zijn ook niet gek, die halen het weer uit de verzekeringspremie. Alle ziekenhuizen gaan meer betalen. En als alle ziekenhuizen meer betalen, wordt de gezondheidszorg duurder en gaan de verzekeringskosten omhoog. U en ik gaan betalen.
Als mevrouw inderdaad anderhalf miljoen krijgt, moeten allerlei andere mevrouwen, mijnheren en kinderen waar fouten zijn gemaakt ook fors geld krijgen. Laten we zeggen: er moet honderd keer anderhalf miljoen worden uitgekeerd. Soms wat meer (als iemand dood gaat) en soms wat minder. U betaalt honderdvijftig miljoen. Elke keer levert dat een rechtszaak en dat kost de verzekering en dus het ziekenhuis en dus u gauw een ton per rechtszaak. Dat wordt, bij elkaar weer tien miljoen. En naast de advocaatskosten betaalt u ook nog via de belastingen voor de kosten van de rechter en wel ja, ook de kosten van de advocaat van mevrouw. Bij elkaar dertig miljoen....

Hoewel strikt verboden, doe ik het toch maar weer eens: de ideologie van Hitler met die van Wilders vergelijken.
Er is namelijk verschil. Hitler geloofde in de toepasbaarheid van Darwins wet van het recht van de sterkte in de sociale wetenschap. En Hitler geloofde dat het niet, zoals bij de neoliberalen, een strijd tussen individuen was, maar tussen volkeren. Het Duitse volk was, zo had hij bedacht, zo verschrikkelijk veel slimmer dan alle andere volkeren, dat ze de wereldheerschappij naar zich toe kon en moest trekken. Wat Hitler deed was een groep definiëren en vervolgens zeggen, dat die groep beter was dan alle andere groepen.
Wilders doet hetzelfde. Hij gaat ook uit van Darwin en ook bij hem is er een strijd die niet tussen individuen gaat, zoals de VVD wil, maar tussen groepen. Alleen is het geen strijd langs bloedlijnen. Geen strijd tussen volkeren, maar tussen beschavingen (Clash of civilizations, Huntington). Dat is een fundamenteel verschil, want beschaving, zou je zeggen, kun je leren. Dat idee is echter lastig, dus voor Wilders is iemand die eens moslim is, altijd moslim en je bent moslim als je uit een moslimland komt. Of als je ouders ervandaan komen. Of voorouders. Op die manier is het verschil met de ideologie van Hitler al weer minder fundamenteel.
Wilders ziet dus een oorlog tussen moslims en de christelijk-joodse beschaving. Dat is een ander probleem voor Wilders, want in de geschiedenis van de mensheid is die christelijk-joodse beschaving nergens te vinden. De christenen hebben, zeker in de dagen van Hitler – en zeker niet alleen de aanhangers van Hitler alleen – hun uiterste best gedaan om de joden de wereld uit te helpen, of tenminste Europa uit. En Christenen onderling hebben ook nogal eens overhoop gelegen: denk aan de dertig- en tachtigjarige oorlog, de katholieken in Ierland en ik dan heb het nog niet eens over de orthodox christenen. Ook in Nederland konden katholieken en protestanten elkaar niet luchten of zien en alleen door verregaande ontkerkelijking werd het CDA mogelijk. Sterker: ook protestanten kunnen onderling elkaar de tent, of beter gezegd, de kerk uitvechten....

De rationele keuzetheorie stelt dat mensen in eigenbelang handelen. Dat zou rationeel zijn. Dat is dus niet zo. Rationele mensen handelen in het belang van een gekozen doel.
Neem nu Josh Ferrin. Josh had een huis gekocht en was bezig een achterkamertje op te ruimen, zodat hij er een werkkamer van kon maken. Plotseling viel zijn oog op een luik in het plafond. Hij pakte een ladder en klom erop. Boven het plafond lagen ijzeren dozen en die dozen zaten tjokvol dollars.
Niet honderd. Niet honderden, maar $45.000. Volgens de rationele keuzetheorie zou hij een gat in de lucht moeten springen en allemaal leuke dingen moeten kopen, of het desnoods op de bank zetten. Maar dat deed hij niet. Hij had het wel willen doen. Hij was met zijn twee zoontjes aan het tellen geslagen en was tot $40.000 gekomen, toen hij een beter idee kreeg. Een veel beter idee. “Awsome”, zoals Amerikanen dat noemen. Hij belde de kinderen van de vorige eigenaar, de eigenaar zelf was overleden, en vroeg of ze langs konden komen. De volgende dag kwamen twee van hen langs en kregen ze zakken vol dollars.
Was dit irrationeel? Wel volgens de rationele keuzetheorie. Maar het was wel degelijk rationeel, want zo had hij een prachtig voorbeeld aan zijn kinderen gegeven. Hij had ze vertrouwen in de medemens gegeven. Hij had ze een les eerlijkheid gegeven. Pappa was eerlijk. Dat was de boodschap. Deze boodschap vond Josh Ferrin belangrijker, meer waard, dan de $45.000. Als je daarvoor kiest, en ik vind het bewonderenswaardig dat hij het deed, is het verder heel rationeel om de kinderen van de overleden man (een voormalig agent) te bellen....