Beschouwingen over overlijden

Vorige maand, zondag 4 februari 2024, is op 79-jarige leeftijd Jan van Veen gestorven. Hij was van 26 augustus 1944 en is dus in zijn 80ste levensjaar overleden. Hij leed aan de spierziekte ALS, die als bekendste kenmerk heeft de afsterving van motorische zenuwcellen in ruggenmerg. Eveneens worden...

De betoverende zangeres Sinéad O'Connor is niet meer; 8 december 1966 - 26 juli 2023. Deze pijn uit de ziel zingende kunstenares heeft haar rust gevonden. De rust waar zij eeuwig naar op zoek was. Sinéad was een voorbeeld voor Ierse vrouwen; - Sinéad was/is een dappere vrouw in Ierland -...

(De roes als noodzaak; TROUW, vr. 30/04-2021) Hoewel deze, auteur Hafid Bouazza fataal werden, koesterde deze schrijver van onder andere EEN BEER IN BONTJAS en PAR AVION spiritualiën en verdovende middelen. Tegelijkertijd hebben deze, individueel of gezamenlijk, tot zijn dood geleid. -...

....en ik presenteer het! Kom je thuis van een Kerstviering op Tweede Kerstdag, de tweede dag 2017 waarop de geboorte van Jezus wordt gevierd, word je geconfronteerd met de dood van radio- en televisiepresentator Joost Karhof, die als 20-jarige in 1989 zijn carrière startte als sportjournalist...

Naast het feit dat een inwoner van Milaan Meneghino wordt genoemd, staat dit Italiaanse woord tevens synoniem voor de belichaming van de Milanese kritische houding t.o.v. de machtigen, de rijken en de onderdrukkers van het volk. Op doorreis naar Florence, wij schrijven nazomer 2009, ontmoette...

Heel vaak schrijf ik over palliatieve zorg en over het overgaan van ouderen. Helaas overlijden er ook kinderen. Een moeilijk en teer onderwerp, maar wel belangrijk om erbij stil te staan. Zelf weet ik wat dat verdriet inhoudt. Graag wil ik dat beschrijven om ouders die hun kind verliezen te...

De draad weer oppakken nadat een dierbare overleden is, is vaak heel moeilijk. Helemaal moeilijk wordt het als je je naasten jarenlang hebt verzorgd. Ook in het verpleeghuis waar ik werk zie ik dat gebeuren. In de privésfeer heb ik dat eveneens ervaren. Aan de hand van enkele voorbeelden wil ik de...

“Mogen wij een leven beëindigen dat door God is begonnen?” Met deze vraag werd een televisieprogramma geopend dat ik een aantal weken geleden heb gezien. Aan tafel zaten de oud-fractievoorzitter van het CDA, de heer Aantjes, de hoogleraar zorgethiek Carlo Leget en de theologe Hannie van...

Ervan overtuigd dat stille getuigen binnenkort hun mondje roeren, schrijf ik dit op feiten berustend verhaal. Gestoeld op krachten die waarheid nooit ontbeert. Het wordt, is én blijft een vertelling in een véélomvattend verhaal dat inmiddels scrupuleus is verteld en herhaald daar nauwkeurigheid...

Tijdens het stervensproces gaat de aandacht naar de stervende. Dat is ook logisch. Toch mogen we de nabestaanden niet vergeten, want ook zij zijn heel belangrijk. Zij blijven immers achter met verdriet, met vragen en soms ook met boosheid. Om nabestaanden ruimte te geven organiseren veel...

Tijdens mijn werk kom ik vaak leerling-verzorgenden tegen die een overledene eng vinden, vooral in de avond en nacht. Die angst kan ik me heel goed voorstellen, want als leerling vond ik het ook griezelig. Waar zou die angst toch vandaan komen, en hoe neem je hem weg? Om angst te laten...

De meeste mensen die ik verpleeg hebben een geloof. Zij geloven in God en in de hemel. Toch zijn er ook een heleboel mensen die niet in Hem geloven. Met name de jongere bewoners die ik verpleeg hebben een andere overtuiging. De één gelooft dat ons bestaan ophoudt na de lichamelijke dood, de ander...

‘Je bent pas dood als je kinderen niet meer over je praten en niet meer om je kunnen lachen’. Deze uitspraak deed een vriend van mij die te horen kreeg dat hij een kwaadaardige tumor had. Angst voor de dood had hij niet, want ‘waarom zou je bang zijn voor iets wat je niet kent?’, was zijn...

Het waken bij een stervende is een moment van bezinning. Het levenseinde nadert en dat is de tijd waarin naasten terugkijken op het voorbije leven. Dat brengt emoties met zich mee. Hoe ga je als verzorgende om met deze emoties en hoe kun je de naasten daarbij ondersteunen? Wat is de rol van...

Een rouwproces is uniek. Zoals pijn verschillend wordt ervaren, zo ervaart iedereen rouw op zijn of haar eigen manier. Eén ding hebben allen gemeen: het gemis blijft. ‘Het gemis blijft’. Dat hoor ik heel vaak in mijn werk als ziekenverzorgster, maar ook in mijn naaste omgeving. Zelf ervaar ik...

Verslagen van bijna-doodervaringen zijn vaak indrukwekkend. Mensen die op het randje van de dood hebben gezweefd, maar daarna weer bij kennis kwamen, vertellen vaak over overleden familieleden en vrienden die zij hebben gezien en gesproken. Ook wordt hun soms een terugblik gegund op het leven dat...

Wie enkele eeuwen geleden ketterse opvattingen verkondigde over God, hiernamaals of heelal moest voor zijn leven vrezen. De kans was groot dat hij op de brandstapel eindigde, in mootjes werd gehakt of op een andere, even pijnlijke manier naar de andere wereld werd geholpen. Het gebrek aan...

Zoals beloofd heb ik in deze brief mijn idee uitgewerkt over troost bij rouw. Ik hoop dat de inhoud bijdraagt aan het verlichten van je pijn. Des te sterker de band met je geliefde, des te groter het traumatische karakter van zijn overlijden, des te groter de geestelijke leegte die in de loop...

Afgelopen woensdag overleed mijn moeder. Ze was 89 jaar oud en verbleef sinds eind juli in een verpleeghuis. In de laatste maanden van haar leven had ik enkele gesprekken met haar over de dood en wat ons na de dood te wachten staat. Hoewel zij haar hele leven gelovig is geweest, begon ze af en toe...

Ik hoef hier niet te zoeken naar een plek waar ik mijn eend kan parkeren. Er is niets. Ik krijg een beetje pijn in mijn onderbuik en voel een spons in mijn hoofd. Zelfs het geluid van mijn portier als ik deze dichtgooi, klinkt hier anders. Een beetje dof. Het is vroeg en toch voelt het alsof de...

Ik sloot verzekeringen af, voor brand, voor inbraak en ook voor het feit dat er iemand te snel zou komen te overlijden. Een overlijdensverzekering heet dat nu nog steeds. Vijfentwintig jaar geleden werd die polis afgesloten en met vermeerdering mee, is dat ding afbetaald, van vijftienhonderd...

“Wat ligt ‘ie er mooi bij, he?” “Ja, he? Zo rustig.” Donderdagochtend 11.45 uur uitvaartcentrum De bosrand: daar ligt ‘ie dan, Rien. Even schiet het door me heen: Wat verwachten jullie dan? Dat hij er onrustig bij ligt?? Bovendien, niemand ziet hoe hij daar ligt, je ziet gewoon in de...

Wat me nou toch weer overkomen is. Ik wilde een kaartje sturen aan een tante die ernstig ziek is en waarschijnlijk niet lang meer te leven heeft. Ik had nog een kaart liggen met daarop een foto van een mandje met bloemen en daarboven geschreven Sterkte. Aan de binnenkant stond geschreven: We...